De bestreden reclame-uiting
Het betreft een uiting in de PlayStation Store ter gelegenheid van het 9-jarig bestaan van het “FIFA Ultimate Team (FUT)”, dat een onderdeel is van het spel FIFA18.
In de uiting zijn ‘kaartjes’ van 23 voetbalspelers afgebeeld met daarbij hun kenmerken/rating. Hiernaast staat, voor zover hier van belang:
“FUT BIRTHDAY
Est. 2009
Available from March 16 to the 25th.
Vier negen jaar FUT met allerlei evenementen
zoals speciale SSU’s, wekelijkse doelstellingen
en een gloednieuwe FUT-verjaardagsselectie,
vanaf 16 maart in pakketten beschikbaar.”
De klacht
In zijn schriftelijke klacht en bij de mondelinge behandeling ter zitting heeft klager het volgende, kort samengevat, aangevoerd.
FUT is een onderdeel van het spel FIFA18, dat verkrijgbaar is voor PlayStation 4. Binnen FUT kunnen pakketten worden gekocht waarin spelers zitten die voor het elftal kunnen worden ingezet. Van tevoren is niet bekend welke spelers in een pakket zitten. Alleen het aantal spelers is bekend en hoeveel daarvan “goud” en “zeldzaam” zijn. Hoe duurder een pakket, des te groter de kans dat er een zeldzame (en dus waardevolle) speler in het pakket zit. Daarnaast zijn er speciale pakketten met nog betere scores verkrijgbaar. In de uiting wordt geadverteerd voor een speciaal pakket. Op basis van de tekst “…een gloednieuwe FUT-verjaardagsselectie, vanaf 16 maart in pakketten beschikbaar” meende klager dat het speciale pakket minimaal één van de afgebeelde 23 spelers uit de verjaardagsselectie zou bevatten. Deze indruk wordt volgens klager versterkt doordat de opmaak van de (overgelegde) pagina, waarop het Ultimate pakket in ‘Brons’, ‘Zilver’ en ‘Goud’ wordt aangeboden, anders is dan gebruikelijk en is aangepast aan de lay-out van de advertentie. Klager heeft voor 20 euro aan FIFA-punten gekocht en deze in het spel ingewisseld voor een ‘Gold Ultimate’ pakket. Bij opening van het pakket bleek dat hierin geen enkele speler uit de verjaardagsselectie zat. Omdat in de advertentie niet wordt vermeld dat bij aanschaf van het verjaardagspakket geen zekerheid bestaat op het ontvangen van één (of meer) speler(s) uit de verjaardagsselectie, vindt klager de uiting misleidend. Als hij had geweten dat slechts sprake is van een kleine kans op één van de 23 spelers, had hij het ‘Gold Ultimate’ pakket niet gekocht.
Daarnaast meent klager dat de uiting reclame is voor een illegaal kansspel en daarom in strijd met de wet is. Klager verwijst hiertoe naar persberichten over een onderzoek door de Kansspelautoriteit, waaruit blijkt – aldus klager – dat het openen van ‘packs’ in FIFA18 als illegaal kansspel moet worden beschouwd.
Het verweer
In het schriftelijke en mondeling toegelichte verweer is namens EA het volgende aangevoerd, verkort en zakelijk weergegeven.
Consumenten kunnen binnen FUT bepaalde spelerspakketten (‘FUT Packs’) aanschaffen met FIFA Points, die met echt geld in bundels worden gekocht, of met in het spel verdiende in-game munten (FIFA Coins). De inhoud van het spelerspakket staat in algemene termen omschreven, zonder dat specifieke spelers worden genoemd. De drie hoofdcategorieën waartoe spelers uit een FUT Pack – op basis van hun score – kunnen behoren, zijn ‘Brons’, ‘Zilver’ en ‘Goud’. In elke categorie zijn ‘zeldzame’ en ‘niet-zeldzame’ spelers. Bij aankoop van een FUT Pack ontvangt men een aantal spelers uit de geselecteerde categorie, welke spelers willekeurig worden gekozen uit de FUT-database van meer dan 1000 spelers. De bestreden advertentie heeft betrekking op de verjaardagsactie ter gelegenheid van het 9-jarig bestaan van FUT. Tijdens deze actie zijn 23 speciaal geselecteerde spelers toegevoegd aan de FUT-database, waardoor in de database de ‘pool’ van spelers met de kenmerken ‘goud’ en ‘zeldzaam’ groter is geworden. Het is mogelijk dat de consument die een verjaardagspakket aanschaft één van die 23 spelers als onderdeel van zijn FUT Pack ontvangt, maar dit hoeft niet het geval te zijn. Dit maakt de advertentie voor de FUT-verjaardagsselectie niet misleidend, aldus EA. In de beschrijving bij het door klager aangeschafte Gold Ultimate Pack staat dat dit pakket “30 items, allemaal spelers, allemaal goud, allemaal zeldzaam” bevat. Klager heeft deze inhoud daadwerkelijk ontvangen. De tekst, afbeeldingen en context van de advertentie geven geen aanleiding voor de veronderstelling dat de consument gegarandeerd een van de 23 spelers uit de FUT-verjaardagsselectie zal ontvangen. Voor de gemiddelde speler van het FIFA18-spel moet duidelijk zijn dat ook bij de aankoop van een Gold Ultimate Pack de beloofde 30 spelers worden gekozen uit de spelerspool van de FUT-database, waarvan de 23 exclusieve spelers slechts een onderdeel zijn.
Verder betwist EA dat haar games als enige vorm van gokken kunnen worden beschouwd. EA heeft in dit verband geen enkele correspondentie van de Nederlandse Kansspelautoriteit ontvangen naar aanleiding van het door klager genoemde persbericht van 19 april 2018.
Het oordeel van de Commissie
1. Niet is in geschil dat de consument bij aanschaf van een ‘regulier’ FUT spelerspakket kan kiezen uit de categorieën ‘Brons’, ‘Zilver’ en ‘Goud’, maar dat hij geen specifieke spelers kan selecteren. De inhoud van een pakket wordt willekeurig uit de FUT-database van meer dan 1000 spelers samengesteld. Gebleken is dat in het geval van de geadverteerde ‘verjaardagsselectie’ de inhoud van een aangeschaft ‘verjaardagspakket’ eveneens willekeurig wordt gekozen uit de hele FUT-database, waaraan de 23 in de uiting afgebeelde, geselecteerde spelers zijn toegevoegd.
2. Beoordeeld moet worden of op basis van de bestreden uiting voor de gemiddelde consument voldoende duidelijk is dat de aanschaf van een ‘verjaardagspakket’ niet betekent dat in ieder geval één of meer van de 23 spelers uit de verjaardagsselectie deel uitmaakt van dat pakket. Naar het oordeel van de Commissie is dat niet het geval. Zij overweegt daartoe als volgt.
3. Door de combinatie van de afbeelding van de 23 spelers met de tekst “een gloednieuwe verjaardagsselectie, vanaf 16 maart in pakketten beschikbaar” wordt niet duidelijk gemaakt dat de 23 spelers slechts aan de ‘reguliere’ FUT-database zijn toegevoegd en dat de kans dat men één van die spelers in zijn pakket krijgt niet groter is dan de kans op één van de spelers die reeds in de database zaten voordat de verjaardagsselectie werd toegevoegd. Dat wordt niet anders door de beschrijving van het – door klager gekozen – Gold Ultimate pakket, waar staat: “De meest unieke topspelers verzameld in één pakket! Met 30 items, allemaal spelers, allemaal goud, allemaal zeldzaam”. Door de onduidelijkheid in de uiting kan bij de gemiddelde consument de indruk ontstaan dat hij in een pakket één of meer van de 23 spelers uit de verjaardagsselectie zal aantreffen. In werkelijkheid is dit echter geenszins zeker, maar bestaat slechts de mogelijkheid dat een verjaardagspakket één of meer van de 23 spelers bevat, nu dit pakket wordt samengesteld met spelers die willekeurig worden gekozen uit de reguliere FUT-database waaraan de 23 spelers zijn toegevoegd.
4. Dat de geadverteerde verjaardagsactie zo in elkaar steekt, is essentiële informatie die de gemiddelde consument nodig heeft om een geïnformeerd besluit over een transactie te nemen. Duidelijkheid over de kans op het ontvangen van een speler uit de verjaardagsselectie kan immers van belang zijn voor het besluit om al dan niet een verjaardagspakket te kopen. De consument moet in de uiting op deze essentiële informatie attent gemaakt worden.
Nu dat in het onderhavige geval niet wordt gedaan, kan de gemiddelde consument door het ontbreken van essentiële informatie ertoe worden gebracht een besluit over een transactie te nemen dat hij anders niet had genomen. De uiting is daardoor misleidend als bedoeld in artikel 8.3 aanhef en onder c van de Nederlandse Reclame Code (NRC), en om die reden oneerlijk in de zin van artikel 7 NRC.
5. De Kansspelautoriteit heeft naar buiten gebracht dat zij onderzoek heeft gedaan naar ‘loot boxes’ in spellen en tot de conclusie is gekomen dat vier van de tien onderzochte spellen in strijd zijn met (artikel 1 van) de Wet op de kansspelen. Niet is vermeld om welke spellen het gaat. De aanbieders van de spellen hebben tot 20 juni 2018 de tijd gekregen de spellen aan de wet aan te passen. De Commissie ziet onder deze omstandigheden geen aanleiding om te beoordelen of in het onderhavige geval sprake is van een illegaal kansspel. Dit onderdeel van de klacht wordt daarom afgewezen.
6. Gelet op het vorenstaande wordt als volgt beslist.
De beslissing
Op grond van hetgeen is overwogen onder 2 t/m 4 acht de Commissie de reclame-uiting in strijd met het bepaalde in artikel 7 NRC. Zij beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken. De Commissie wijst de klacht voor het overige af.