De bestreden reclame-uiting

Het betreft een radiocommercial waarin wordt gezegd:

“Wij bij Incentro willen ook graag wat bekender worden. Daarom hebben we een nieuwe marketingactie bedacht. Wie in verwachting is en zijn kindje straks Incentro noemt, maakt kans op 5000 euro. Surf voor de actievoorwaarden naar incentro.com.”

De klacht

De klacht wordt als volgt samengevat.

In de radiocommercial vertelt adverteerder dat zij trots is op de naam Incentro en dat iedereen die deze naam doorgeeft aan zijn of haar kind in de komende 5 weken, kans maakt op €5000. Klager vindt dit pervers en echt niet kunnen. Aanvankelijk dacht klager dat het een slechte grap betrof, maar op de website vond hij de actie en de voorwaarden waar deelnemers aan moeten voldoen, willen zij kans maken op de €5000. Klager is van mening dat met deze actie sociaal zwakkeren een perverse prikkel krijgen om hun kind op te zadelen met een “ontzettend rare naam”. Natuurlijk is naamkeuze vrij, maar een geldprikkel, of eigenlijk een kans op een geldprikkel zou niet toegestaan moeten zijn volgens klager, zeker niet op een zender als Radio 1. Klager heeft dan ook niet alleen bij adverteerder maar ook bij Radio 1 bezwaar gemaakt tegen de commercial.

Het verweer

Het verweer wordt als volgt samengevat.
Adverteerder heeft op ludieke wijze meer naamsbekendheid willen genereren. Dat de reclame daarmee prikkelend en spraakmakend is, maakt nog niet dat deze in strijd is met de goede smaak en/of het fatsoen. Dit zijn overigens subjectieve criteria waarover men van mening kan verschillen. De gemiddelde consument is volgens adverteerder voldoende in staat zijn of haar afwegingen te maken bij het kiezen van een voornaam voor een kind en om te besluiten of hij wel of niet meedoet aan de actie. Tegen de specifieke bezwaren van klager dat de uiting pervers zou zijn, dan wel dat sociaal zwakkeren een perverse prikkel zouden krijgen om een geldbedrag te winnen, verweert adverteerder zich als volgt. 

1.Pervers

Adverteerder houdt zich met deze reclame aan alle daarop van toepassing zijnde wet- en regelgeving. Adverteerder erkent dat de reclame prikkelend kan worden gevonden en wellicht tot nadenken aanzet, hetgeen volgens adverteerder ook de kracht is van reclame. Het betekent echter niet automatisch dat de reclame in strijd is met de goede smaak en het fatsoen.

Van belang is dat adverteerder duidelijk heeft gemaakt dat deze actie louter ter promotie van haar bedrijf dient en een ludiek karakter kent. Daarom wordt er ook letterlijk met een knipoog verwezen naar de actievoorwaarden. Uit het geheel van de uiting blijkt dat de reclame niet al te serieus moet worden genomen.

2.Sociaal zwakkeren

Adverteerder heeft kennelijk meer vertrouwen in het denk- en beoordelingsvermogen van de gemiddelde consument dan klager. Adverteerder gaat er immers vanuit dat men zorgvuldig nadenkt over de naam van zijn of haar kind en zich er bovendien terdege van bewust zal zijn dat het kind de rest van zijn/haar leven met deze naam zal rondlopen. Potentiële deelnemers worden hier nog expliciet op gewezen door adverteerder: “…Want hoewel wij Incentro zelf natuurlijk een erg mooie naam vinden, kunnen wij ons best voorstellen dat niet iedereen deze naam voor de rest van zijn leven wil dragen.”

De reclame is van 24 oktober tot 9 november uitgezonden op Radio 1 en BNR Nieuwsradio, aldus adverteerder. De gemiddelde leeftijd van het publiek dat naar deze zenders luistert, is respectievelijk 61 en 52 jaar oud (bron: http://radio.nl/810214/de-gemiddelde-leeftijd-van-radio-1-luisteraars-is-61-jaar). Dit is een leeftijdsgroep met veel levenservaring, waarin bovendien weinig kinderen geboren zullen worden, aldus adverteerder. Overigens is de minimumleeftijd om deel te kunnen nemen aan de actie 18 jaar, zodat het risico op ondoordachte, puberale beslissingen zoveel mogelijk is uitgesloten.

Bovendien komt in de reclame naar voren dat deelnemers enkel kans maken op €5000, en dat men bij deelname geenszins verzekerd is van dit bedrag. Dat neemt de geldprikkel nog verder weg. Hoewel adverteerder zich ervan bewust is dat €5000 voor sommigen veel geld is, is zij toch van mening dat dit bedrag niet dusdanig hoog is dat het waarschijnlijk is dat ouders vanuit financieel oogpunt zullen besluiten hun kind een naam te geven die zij zelf niet mooi vinden. Het blijft de vrije keuze en verantwoordelijkheid van ouders om hun kind Incentro te noemen. Het komt adverteerder enigszins bevoogdend voor dat klager stelt dat nadrukkelijk anderen niet in staat zouden zijn een eigen keuze te maken, terwijl hij tegelijkertijd zelf aangeeft dat hij nooit met deze actie mee zou doen. Klager toont daarbij niet aan dat zijn zorgen zich hebben verwezenlijkt.   

Geldprikkel

Voor zover klager bedoelt dat een geldprikkel in een radiocommercial niet is toegestaan, wijst adverteerder op de Gedragscode Promotie Kansspelen 2014, waarin staat dat het onder voorwaarden is toegestaan prijzen of premies toe te kennen in reclame. Adverteerder heeft aan al deze voorwaarden voldaan.

  “Ontzettend rare naam”

Incentro is een wiskundige benaming voor het snijpunt van de lijnen die de hoeken van een driehoek verdelen en betekent derhalve niks geks. Incentro is weliswaar geen gebruikelijke naam in Nederland, maar de ervaring leert dat zeer uiteenlopende voornamen worden gegeven. De naam is in ieder geval niet in strijd met de wet, en volgens adverteerder komen er namen voor die veel excentrieker zijn. Adverteerder heeft om haar stelling te onderbouwen een lijst met voornamen overgelegd, die naar haar mening excentrieker zijn dan de naam ‘Incentro’ dan wel een merk- of bedrijfsnaam bevatten.

De mondelinge behandeling

Ter zitting heeft adverteerder desgevraagd meegedeeld dat zich 0 personen hebben aangemeld voor de actie. Wanneer zich wel een of meerdere personen hadden aangemeld, had adverteerder de actie uitgevoerd en het bedrag uitgekeerd aan de (gelote) winnaar van de actie. Adverteerder heeft bewust gekozen voor het genuanceerde systeem van “kans maken” op een geldprijs (door middel van loting) om de geldprikkel kleiner te maken dan wanneer bijvoorbeeld de eerste aanmelder het volle bedrag zou ontvangen. Adverteerder heeft met de actie nooit grenzen willen overschrijden, wel wilde zij (vanzelfsprekend) opvallen. Adverteerder deelt mee dat is nagedacht over de eventuele negatieve gevolgen die de actie zou kunnen hebben, maar dat zij niet wist wat zij kon verwachten. Er zouden 0 deelnemers kunnen zijn, maar ook 5, 6 of 7, aldus adverteerder.

Het oordeel van de Commissie

De Commissie stelt voorop dat zij haar oordeel zal beperken tot de in het klachtenformulier genoemde radiocommercial.

De Commissie begrijpt de bezwaren van klager als volgt dat hij de uiting in strijd vindt met de goede smaak en/of het fatsoen omdat zij voor sociaal zwakkeren een perverse geldprikkel zou vormen om hun kind een vreemde naam te geven.

De Commissie oordeelt hierover als volgt.

Bij de beoordeling of een uiting in strijd is met de goede smaak en het fatsoen (in het onderhavige geval: een perverse geldprikkel oplevert) zoals bedoeld in artikel 2 van de Nederlandse Reclame Code (NRC) stelt de Commissie zich terughoudend op omdat de criteria ‘goede smaak’ en ‘fatsoen’ naar hun aard een subjectief karakter hebben. De Commissie beoordeelt of naar de huidige algemene maatschappelijke opvattingen de uiting de grenzen van het toelaatbare te buiten gaat, mede gelet op de wijze waarop zij is openbaar gemaakt en het effect dat zij daardoor op het publiek heeft. Of sprake is van een reclame-uiting die in het kader van de goede smaak en het fatsoen niet toelaatbaar moet worden geacht, moet per uiting worden beoordeeld.

In de onderhavige uiting is in de radiocommercial -kort gezegd- te horen dat wie zijn kind Incentro noemt, kans maakt op €5000.

Klager maakt bezwaar tegen de uiting omdat deze aan sociaal zwakkeren een perverse geldprikkel zou geven om hun kind met een vreemde naam op te zadelen.

Deze klacht kan niet slagen. De Commissie is van oordeel dat uit de toon en de bewoordingen waarvoor adverteerder gekozen heeft duidelijk blijkt dat het hier een actie betreft die niet (al te) serieus genomen dient te worden. Het publiek heeft dat blijkbaar ook begrepen nu er 0 aanmeldingen zijn.

Met inachtneming van voornoemde terughoudendheid is de Commissie van oordeel dat de bestreden uiting de grenzen van het toelaatbare niet te buiten gaat. Hoewel de uiting niet door iedereen gewaardeerd zal worden, acht zij haar niet ontoelaatbaar dan wel in strijd met de goede smaak en het fatsoen.

Gelet op het bovenstaande wordt als volgt beslist.

De beslissing

De Commissie wijst de klacht af.