De bestreden reclame-uiting

Het betreft een waardebon van Jumbo Roden, uitgedeeld tijdens de Koningsspelen op de basisschool (de kleuterklas) van klagers zoon, door de juf. In de uiting staat onder het kopje: “Een bijzondere dag verdient iets bijzonder lekkers!” onder meer:

“Kom op vrijdag 25 april of zaterdag 26 april naar Jumbo Roden en ontvang gratis 4 oranje tompoucen bij besteding van € 15,- aan boodschappen.

Daarnaast hebben we op zaterdag 26 april een ijscokar geregeld!

Tegen inlevering van deze waardebon ontvang je een lekker oranje schepijsje gratis”.

De klacht

De klacht kan als volgt worden samengevat.

Klager acht de uiting in strijd met artikel 2 lid 1 aanhef en onder b en c van de Kinder- en Jeugdreclamecode (KJC), om de volgende redenen.

Ad aanhef: de uiting zet kinderen aan tot het eten van ongezonde zoetigheden als ijs en tompoucen. Daarmee berokkent de supermarkt de kinderen fysieke schade.

Ad artikel 2 lid 1 onder b: de uiting zet kinderen aan om hun ouders te overreden een bezoek te brengen aan de supermarkt, met een ijsje als beloning.

Ad artikel 2 lid 1 onder c: de uiting werd uitgedeeld door de juf van de basisschool. Daarmee profiteert de supermarkt van het speciale vertrouwen dat kinderen hebben in leerkrachten.

Het verweer van verweerder sub 1

Namens verweerder sub 1 is onder meer het volgende meegedeeld.

De uiting is niet door verweerder sub 1, maar door de zelfstandige ondernemer de heer (….) ofwel Jumbo Roden B.V. verspreid. Verweerder sub 1 is niet verantwoordelijk voor de verspreiding. Verweerder sub 1 kan de ondernemer noch wettelijk noch contractueel beperken in het voeren van dit soort acties. Verweerder sub 1 zal echter met de ondernemer bespreken of en op welke wijze een dergelijke waardebon kan worden verspreid.

Los van het voorgaande is er naar de mening van verweerder sub 1 geen sprake van strijd met artikel 2 lid 1 aanhef en onder b en c KJC.

Van het berokkenen van fysieke schade aan kinderen is geen sprake. De waardebon zet niet aan tot aankoop van ijs/tompoucen. Er is geen sprake van het profiteren van het vertrouwen dat kinderen hebben in leerkrachten.

Het verweer van verweerder sub 2

Namens verweerder sub 2 is onder meer het volgende meegedeeld.

Bij het uitdelen van ontbijtpakketten aan “de scholen”, heeft verweerder sub 2 net als voorgaande jaren een geschenkbon uitgedeeld. De bonnen zijn niet in de ontbijtpakketdozen gedaan, maar zijn aangeboden aan de leerkrachten. Iedereen was vrij om ze al dan niet af te nemen. Bijna alle scholen hebben dit gedaan.

Het is nooit de bedoeling geweest om kinderen “te verleiden tot zoetigheden” of ouders te verleiden tot aankopen. Verweerder sub 2 heeft zich voorgenomen om na deze

-eerste- klacht te stoppen met de onderhavige actie.

Het oordeel van de Commissie

De Commissie stelt voorop dat de onderhavige waardebon kennelijk geheel of gedeeltelijk is gericht tot kinderen en dat derhalve de KJC van toepassing is. De Commissie overweegt daartoe dat de waardebon in het kader van de verspreiding van ontbijtpakketten op scholen is aangeboden aan leerkrachten, kennelijk met de bedoeling om de bon aan de leerlingen/kinderen te verstrekken.

Met betrekking tot de verschillende in de klacht genoemde onderdelen van artikel 2 lid 1 aanhef en onder b en c KJC overweegt de Commissie het volgende.

Dat in de mede tot kinderen gerichte waardebon de aandacht wordt gevestigd op “allerlei oranje lekkernijen” bij Jumbo, waaronder “gratis (..) oranje tompoucen” en op een “oranje schepijsje” tegen inlevering van de bon, betekent nog niet dat de bon kinderen fysieke schade berokkent als bedoeld in artikel 2 lid 1 aanhef KJC.

Artikel 2 lid 1 aanhef en onder b KJC luidt, voor zover hier van belang:

“Reclame gericht op kinderen (..) mag er niet rechtstreeks toe aanzetten hun ouders (..) te overreden tot de aankoop van producten waarvoor reclame wordt gemaakt. De uiting bevat naar het oordeel van de Commissie geen rechtstreekste aansporing van kinderen om hun ouders te bewegen tot aankoop van in de uiting aangeprezen producten.

Waar leerkrachten de bon aan kinderen verstrekken, acht de Commissie het aannemelijk dat eerder acht zal worden geslagen op die bon, allereerst door de kinderen zelf, dan wanneer deze zou worden aangeboden door een willekeurige derde. In zoverre is de Commissie van oordeel dat de onderhavige reclame profiteert van het speciale vertrouwen dat kinderen hebben in leerkrachten als bedoeld in artikel 2 lid 1 aanhef en onder c KJC.

De Commissie acht alleen verweerder sub 2 verantwoordelijk voor deze overtreding van de KJC, nu verweerder sub 2 de uiting heeft verspreid.

Ten overvloede overweegt de Commissie het volgende.

Ingevolge artikel 12 van de Reclamecode voor Voedingsmiddelen (RVV) is het verboden om op scholen voor primair onderwijs reclame te maken voor een voedingsmiddel. De onderhavige bon houdt een aanprijzing in van onder meer “allerlei oranje lekkernijen in het assortiment” van Jumbo, waaronder “oranje tompoucen”. Aldus wordt reclame gemaakt voor voedingsmiddelen, en wel in strijd met het verbod van artikel 12 RVV. Van dit verbod is uitgezonderd een voorlichtende reclamecampagne als bedoeld in artikel 12 RVV, maar van een dergelijke campagne is in dit geval geen sprake.

Nu de klacht niet is gebaseerd op artikel 12 RVV en de klacht reeds gelet op het voorgaande doelt treft, zal de Commissie artikel 12 RVV niet betrekken in haar beslissing.

De beslissing

Op grond van het voorgaande acht de Commissie de reclame-uiting in strijd met artikel 2 lid 1 onder c KJC. Zij beveelt verweerder sub 2 aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.

Voor het overige wijst de Commissie de klacht af.