De bestreden reclame-uiting

Het betreft de “Vacublend Vaccinatie Actie” van Versapers op de webpagina https://versapers.nl/v-actie-inschrijven.

Onder de kop “Vacublend – Vaccineer je kind niet – Inschrijven” wordt toegelicht hoe de actie in zijn werk gaat. Kort samengevat staat in deze toelichting dat bij de actie honderd zwangere vrouwen, na betaling van € 8,50 “inschrijfkosten”, een gratis Vacublend ter waarde van € 399,- kunnen ophalen tijdens de Nationale Gezondheidsbeurs 2020 in Utrecht. Na de eerste honderd Vacublends “worden de inschrijfkosten verhoogd met 160,- Euro”.

Onder deze toelichting op de actie staat, voor zover hier van belang:

“Algemene Voorwaarden

Ik ben zwanger en uitgerekend te bevallen voor 1 Augustus 2020. OF ik ben bevallen na 1 Augustus 2019 en geef nog steeds borstvoeding aan mijn kind.
Ik maak de keus om mij kind niet te vaccineren en ontvang voor deze dappere beslissing een Vacublend naar keuze t.w.v. 399,-.
Mijn beslissing is dapper omdat het ingaat tegen de ‘gevestigde orde’ en ik me zo blootstel aan vele negatieve commentaren van pro-vaxers.
Ik heb mezelf goed geïnformeerd omtrent de voor en nadelen van vaccinaties en heb minimaal 8 uur zelfstudie gedaan over dit onderwerp of zal dit doen.
Ik heb mijn man geïnformeerd over mijn vaccinatiekeuze en dit is een gezamenlijk besluit.
Ik mag ten alle tijden mijn besluit om niet te vaccineren intrekken en besef dat ik dan de Vacublend dien door te geven aan iemand anders.
Ik kan alleen de Vacublend afhalen in eigen persoon en alleen op de afgesproken dag en plaats. Maximaal 1 Vacublend per deelnemer. Als ik onverhoopt niet zelf in staat ben om de Vacublend in ontvangst te nemen, vervalt mijn recht op de gratis Vacublend en ontvang ik NIET de inschrijfkosten van 8,50 retour.
De organisator van deze actie is Versapers, (…)
(…)
(…)”

De klacht

Klager vraagt zich af of het toegestaan is om mensen door middel van het weggeven van een product aan te moedigen tot een mogelijk beschadigende handeling.

Het verweer

Het verweer wordt als volgt samengevat.

Bij de actie kunnen honderd vrouwen met hoge korting een blender ontvangen. Het betreft geen winactie. De actie heeft tot doel meer aandacht te genereren voor de negatieve aspecten van vaccinaties. De media schenken niet of nauwelijks aandacht aan de problemen en bijwerkingen van vaccinaties die niet door de fabrikant of de overheid naar buiten zijn gebracht. Volgens adverteerder is dit mede het gevolg van het feit dat de media profiteren van reclame-inkomsten van acties van de overheid (gratis vaccins) of van campagnes van farmaceutische bedrijven. De media hebben er ook voor gezorgd dat veel mensen de onderhavige actie niet begrijpen, ondanks de interviews die adverteerder en Miss Natural hebben gegeven. Adverteerder erkent dat de actie erg banaal of cru kan overkomen, mede omdat maar weinig mensen weet of kennis hebben van vaccinatieschade en de problemen die veel ouders en kinderen ondervinden. De ‘doe-dit-en-krijg-dat-actie’ is bedoeld om een actie van de lezers te initiëren. Niemand zal zich echter zonder goed na te denken inschrijven voor de actie om zo voordelig een blender te bemachtigen, aldus adverteerder. Deelnemers wordt ook gevraagd onderzoek te doen en toestemming van de vader te hebben. Adverteerder stelt naast negatieve reacties ook positieve reacties op de actie te hebben ontvangen, vooral van mensen die slechte ervaringen met vaccinaties hebben of geen antwoord op belangrijke vragen hebben gekregen. Overigens maakt de overheid reclame voor gratis vaccins en gaat dus, zij het vanuit een andere invalshoek, op dezelfde manier te werk als adverteerder.

Het oordeel van de Commissie

1.

In de bestreden uiting wordt de actie aangeprezen, waarbij honderd vrouwen tegen betaling van € 8,50 inschrijfkosten een Vacublend ter waarde van € 399,- kunnen ontvangen, op voorwaarde dat zij de keus maken om hun (ongeboren of na 1 augustus 2019 geboren) kind niet te vaccineren. Klager maakt bezwaar tegen de uiting, omdat deze mensen met het weggeven van een blender aanzet tot een mogelijk beschadigende handeling. Adverteerder voert aan met de actie aandacht te willen vragen voor de negatieve aspecten van vaccinaties, waaraan door de media niet of nauwelijks aandacht wordt besteed.

2.

Uit het tegelijk met de onderhavige zaak in behandeling genomen dossier 2020/00021 heeft de Commissie begrepen dat de actie onderdeel is van de campagne die adverteerder samen met Miss Natural Lifestyle is gestart naar aanleiding van het in december 2019 opnemen van de zogenaamde ’22-weken-prik’ in het rijksvaccinatieprogramma. Hierbij worden vrouwen vanaf de 22e week van hun zwangerschap gevaccineerd tegen kinkhoest. Blijkens de website van het RIVM is de vaccinatie van zwangere vrouwen tegen kinkhoest in het rijksvaccinatieprogramma opgenomen om baby’s de eerste maanden na de geboorte te kunnen beschermen, nu baby’s zelf pas een vaccinatie tegen de voor hen ernstige ziekte kinkhoest kunnen krijgen als zij twee maanden oud zijn. Op deze website wordt verwezen naar de (positieve) resultaten van wetenschappelijke onderzoeken die zijn gedaan naar de werkzaamheid en de veiligheid van de kinkhoestvaccinatie tijdens de zwangerschap.

3.

De bestreden uiting spoort zwangere vrouwen uitdrukkelijk aan om van vaccinatie af te zien. De kop van de uiting luidt immers “Vacublend – Vaccineer je kind niet”, en de keus om niet te vaccineren is voorwaarde om voor de Vacublend ter waarde van € 399,- in aanmerking te komen. Bij verweer heeft adverteerder gewezen op de volgens hem bestaande negatieve aspecten van vaccinaties, zoals vaccinatieschade en problemen die veel ouders en kinderen van vaccinaties ondervinden. Dat hiervan daadwerkelijk sprake is, is echter niet wetenschappelijk erkend. Onder verwijzing naar de beslissing van het College van Beroep van 27 januari 2020 (dossier 2019/00595), overweegt de Commissie dat actieve beïnvloeding van het publiek tot het afzien van vaccineren ertoe kan leiden dat het gevaar op ernstige infectieziekten toeneemt en meer personen daardoor door deze ziekten kunnen worden getroffen met alle gevolgen van dien. In de onderhavige uiting wordt er bij zwangere (of recent bevallen) vrouwen zonder wetenschappelijke onderbouwing op aangedrongen om af te zien van het vaccineren van hun kind. Hierdoor kan het publiek afkerig van vaccinaties worden gemaakt en om die reden besluiten om af te zien van de bescherming die vaccinaties – in dit geval in het bijzonder de vaccinatie tegen kinkhoest – bieden. Dit is het beoogde maar onacceptabele effect van de bestreden uiting. Naar het oordeel van de Commissie jaagt de uiting het publiek irreële angst aan voor het vaccineren van kinderen in het algemeen en de vaccinatie tegen kinkhoest in het bijzonder. Dit leidt tot het oordeel dat de uiting een bedreiging voor de lichamelijke volksgezondheid vormt als bedoeld in artikel 4 NRC, en tevens zonder te rechtvaardigen redenen appelleert aan gevoelens van angst als bedoeld in artikel 6 NRC.

4.

Gelet op het voorgaande wordt als volgt beslist.

De beslissing

De Commissie acht de reclame-uiting in strijd met het bepaalde in de artikelen 4 en 6 NRC. Zij beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.