De bestreden reclame-uitingen

Het betreft een televisie- en radiocommercial en een spot op adverteerders website www.plannederland.nl, waarin aandacht wordt gevraagd voor het lot van meisjes in ontwikkelingslanden en meisjesabortussen in India en wordt opgeroepen te doneren.

In de uitingen wordt door een ongeboren kindje gezegd:

“ Ik hoop dat ik geen meisje ben. Als meisje word ik verkocht.

  Ik hoop dat ik geen meisje ben. Als meisje word ik besneden.

  Ik hoop dat ik geen meisje ben. Als meisje mag ik niet naar school.

  Ik hoop dat ik geen meisje ben. Als meisje word ik geabort…”.

In de televisie- en videospot is tijdens het uitspreken van deze tekst de echo van een ongeboren baby te zien en een kloppend hartje te horen. Tijdens het uitspreken van het laatste woord gaat het scherm met een flits op zwart en valt de hartslag weg.

De klacht

De in de uitingen uitgesproken tekst speelt nodeloos in op de gevoelens van mensen en is nodeloos kwetsend voor kleine kinderen en met name meisjes. De gezondheid van Nederlandse kinderen is belangrijker dan het inzamelen van geld om op termijn aandacht te vragen voor kinderen aan de andere kant van de wereld. Klager acht de uiting in strijd met de artikelen 2, 3, 4 en 6 van de Nederlandse Reclame Code (NRC).

Het verweer

In de Indiase cultuur worden meisjes als minderwaardig gezien of als te duur. Sekse-selectieve abortussen zijn in India sinds 2003 bij wet verboden, maar het aantal neemt nog steeds toe. Het doel van de uitingen is aandacht te vragen voor de meisjesabortussen en fondsen te werven voor het project “Let Girls Be Born”. De uitingen kunnen weliswaar een schrikeffect teweeg brengen, maar daardoor ook aan het denken zetten of tot actie aanzetten. De grenzen van goede smaak worden niet overschreden en de geestelijke gezondheid wordt niet aangetast. Bij de programmering is ervoor gezorgd dat de uiting niet in de buurt van kinderprogramma’s wordt uitgezonden.

Het oordeel van de voorzitter

De voorzitter is van oordeel dat de Commissie de klacht zal afwijzen. Hij overweegt daartoe het volgende.

Gelet op de door klager aangehaalde artikelen uit de NRC vat de Commissie de klacht aldus op, dat klager de uitingen nodeloos kwetsend en angstaanjagend acht en in strijd met de goede smaak en/of het fatsoen en/of de goede zeden. Bij de beantwoording van de vraag of een reclame-uiting in strijd is met (een van) de genoemde criteria stelt de Commissie zich terughoudend op. In een dergelijk geval dient immers te worden getoetst aan subjectieve normen waarbij, anders dan bij objectieve normen, de persoonlijke waardering een belangrijke rol speelt, die van persoon tot persoon kan verschillen. Bij toetsing van een uiting aan subjectieve normen beoordeelt de Commissie of volgens huidige maatschappelijke opvattingen de grenzen van het toelaatbare zijn overschreden. Daarbij kunnen verschillende factoren een rol spelen, zoals bijvoorbeeld het onderwerp van de uiting en het daarmee beoogde doel.

In de onderhavige uitingen vestigt Plan de aandacht op de achtergestelde positie van meisjes en het daaruit voortvloeiende grote aantal meisjesabortussen in India. De wijze waarop dit wordt gedaan is zeer indringend, maar gelet op de boodschap van de uitingen en het daarmee beoogde doel (fondsenwerving voor het project “Let Girls Be Born”) kan naar het oordeel van de voorzitter niet worden gezegd dat de grenzen van het toelaatbare zijn overschreden. De uitingen kunnen, alle omstandigheden in aanmerking geno­men, niet als te schokkend worden be­schouwd. Dit geldt ook voor zover de uitingen worden uitgezonden op tijd­stippen dat kinderen naar televisie kijken of naar de radio luisteren.Overigens heeft adverteerder meegedeeld dat de reclame niet rondom kinderprogramma’s wordt uitgezonden.

De voorzitter heeft er begrip voor dat niet iedereen de onderha­vige uitingen zal waarderen. Dit kan evenwel niet tot een andere beslissing leiden.

De beslissing van de voorzitter

Gelet op het vorenstaande wijst de voorzitter de klacht af.