De bestreden uiting

Het betreft een televisiecommercial waarin de aandacht wordt gevestigd op de ernst van kindermishandeling in Nederland. In dat kader wordt gevraagd om Stichting Chance for a Child te steunen. Beelden van droef kijkende kinderen komen voorbij en men ziet (gedeeltelijk) een volwassen persoon die een kinderkamer binnenloopt en zijn broekriem losmaakt. Men hoort geschreeuw en ziet beelden die de indruk achterlaten dat een kind wordt geslagen en de trap af wordt geduwd. Men ziet en hoort een ambulance en een brancard waarop een teddybeer ligt. Vervolgens ziet men beelden van een verpleegster in een ziekenhuis en hoort en ziet men een hartmonitor, die eindigt in een doorlopende piep.

De voice-over zegt:

“In Nederland speelt zich een ongekend drama af. Per jaar worden er maar liefst zo’n 120.000 weerloze kinderen ernstig en soms zeer ernstig mishandeld.

In ons land overlijden meer dan 50 kinderen per jaar aan de gevolgen van mishandeling. Investeer in de toekomst van het kind en word vriend van onze Stichting (…)”

Het filmpje eindigt met beelden van een lachend kind en kinderen op een schommel.

De klacht

Klager begrijpt de ernst van de materie en vindt kindermishandeling ook heel erg. Hij acht het echter ongepast om hiervoor de aandacht te vragen op de indringende wijze zoals dat gebeurt in deze commercial. Klager is van mening dat deze film niet mag worden uitgezonden, met name op tijdstippen dat kinderen televisie kijken. Klager acht de commercial schokkend voor veel kinderen en heeft vanuit verschillende andere zijden begrepen dat dit het geval is.

Het verweer

Verweerder realiseert zich dat het filmpje heel heftig is. Tot haar spijt is het de realiteit dat zulke dingen gebeuren. Verweerder is van mening dat iedereen er recht op heeft om dit te weten, ook kinderen.

De mondelinge behandeling

Het standpunt van verweerder wordt mondeling nader toegelicht.

Het oordeel van de Commissie

De Commissie vat het bezwaar van klager aldus op dat hij de commercial voor jonge kinderen te schokkend acht. In dit verband zal de Commissie beoordelen of de commercial, voor zover deze kinderen bereikt, in strijd is met de goede smaak en/of het fatsoen.

Met betrekking tot de onderhavige uiting acht de Commissie, voor zover de uiting (jonge) kinderen bereikt, de grenzen van hetgeen toelaatbaar moet worden geacht overschreden. De beelden, waarmee op suggestieve doch indringende wijze wordt getoond hoe een jong kind kennelijk ernstig wordt mishandeld, in het ziekenhuis belandt en komt te overlijden, in combinatie met de geluiden die daarbij te horen zijn, zijn naar het oordeel van de Commissie voor (jonge) kinderen te schokkend.

De Commissie acht de uiting aldus in strijd met de goede smaak en/of het fatsoen, voor zover deze wordt uitgezonden vóór 20.00 uur. Zij zal, gebruik makend van haar bevoegdheid in artikel 17 lid 1 sub g van het Reglement betreffende de Reclame Code Commissie en het College van Beroep, voorwaarden stellen aan het tijdstip van uitzending van de reclame.

De beslissing van de Reclame Code Commissie van 19 oktober 2012

Op grond van het voorgaande acht de Commissie de uiting in strijd met artikel 2 van de Nederlandse Reclame Code, voor zover deze wordt uitgezonden vóór 20.00 uur.

Zij beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken en stelt aan uitzending van de reclame de voorwaarde dat deze na 20.00 uur plaatsvindt.

Het College van Beroep (20 december 2012)

De grieven

Deze kunnen als volgt worden samengevat. 

Ap­pel­lante wenst kinderen die slachtoffer zijn van mishandeling te helpen. Zij doet dit door de continuïteit van de hulpverlening te ondersteunen en te waarborgen met het doel aldus kindermishandeling te stoppen alsmede kinderen een veilige en ge­zonde jeugd te bieden. Door de televisiecommercial zien mishandelde kinderen dat het niet normaal is wat hen overkomt. Kinderen die niet worden mishandeld zullen door de televisiecommercial mis­handeling van andere kinderen sneller signaleren. Vóór 20.00 uur worden ook beel­den uitgezonden tegen kinderarbeid en van uitge­hon­ger­de kinderen of kinderen die soldaat zijn. Die beelden maken eveneens in­druk op kin­deren. Appellante heeft er belang dat ook zij de commercial vóór 20.00 uur mag uitzenden. Na dit tijdstip bereikt zij minder volwassenen en kinderen, waar­door kindermishan­deling minder onder de aandacht kan worden gebracht en minder snel gesignaleerd zal worden. Jaarlijks worden 120.000 kinderen mishandeld.

Het antwoord in appel

Geïntimeerde handhaaft zijn standpunt.

De mondelinge behandeling

Appellante doet haar standpunt mondeling toelichten.

Het oordeel van het College

1. Beoordeeld dient te worden of de onderhavige televisiecommercial geschikt is om vóór 20.00 uur te worden uitgezonden. Deze beoordeling vindt plaats op basis van het criterium of uitzending van de commercial voor 20.00 uur in strijd is met de goede smaak en het fatsoen als bedoeld in artikel 2 van de Nederlandse Reclame Code. Dit betreft een subjectieve norm. Bij sub­jectieve normen speelt, anders dan bij objectieve normen, de persoonlijke waar­de­ring een belangrijke rol. Deze ver­schilt van persoon tot persoon. Op grond daarvan dienen de Commissie respec­tie­velijk het College zich terughoudend op te stellen en van geval tot geval te beoor­delen of volgens de huidige maatschappelijke opvat­tin­gen de grenzen van het toe­laatbare zijn overschreden. Daarbij spelen diverse facto­ren een rol, waaronder de indringendheid van de uiting en het onderwerp van de uiting.

2. De commercial kenmerkt zich door een zeer dreigende en grimmige sfeer, gezien de onmiskenbare en realisti­sche sug­ges­tie van ernstige kin­dermishandeling. Deze suggestie wordt gewekt door beeld en geluid. Te zien is hoe een man een kamer binnenstapt terwijl een kind zeer angstig aan het huilen is. Uit de verdere opeen­vol­ging van beelden en geluiden lijkt te vol­gen dat het kind ernstig wordt mishan­deld, met vervoer per ambulance en de dood tot gevolg. Weliswaar heeft appellante zon­der meer een gerecht­vaar­digd be­lang bij het doel dat zij nastreeft en moet haar worden gegund dat zij op indringende wijze de aan­dacht vestigt op kindermishan­de­ling en fondsen werft om dat doel te finan­cieren, maar dat neemt niet weg dat de onder­havige televisiecom­mer­cial te schokkend dient te worden geacht voor een jeugdig pu­bliek. Daarbij overweegt het College dat de boodschap onmiskenbaar uitsluitend op volwas­senen is gericht. Dit volgt uit de toonzetting van de televisie­commercial en de her­haalde oproep om appellante fi­nancieel te steunen. Niet kan worden aange­nomen dat de televisiecommercial zelf bijdraagt aan het voor kin­de­ren bespreek­baar maken van kindermishandeling. Naar het oordeel van het College heeft de Com­mis­sie op grond van het voorgaande terecht de uiting te schok­kend geacht voor uitzending vóór 20.00 uur.

3. Het voorgaande brengt mee dat als volgt moet worden beslist.

De beslissing

Het College bevestigt de beslissing van de Commissie voor zover in beroep.