De bestreden reclame-uiting

Het betreft een Tv-spot van Stichting Het Vergeten Kind waarin een kind het volgende zegt: “Bij mij thuis was het niet veilig. Op mijn twaalfde kwam ik in de gesloten jeugdzorg terecht, maar daar werd ik fysiek en mentaal mishandeld. Waar was de liefde die ik juist toen zó hard nodig had?” Terwijl dit wordt gezegd, houdt een kind borden voor zich met teksten die aansluiten bij de gesproken mededelingen. Hierna zegt de voice-over: “In Nederland zitten ruim 1.800 kinderen onschuldig opgesloten. Het opsluiten van kinderen die zorg nodig hebben moet stoppen. Help mee en teken de petitie op hetvergetenkind.nl.”

Samenvatting van de klacht

In de reclame wordt gesuggereerd dat kinderen in de gesloten jeugdzorg onschuldig worden opgesloten en slachtoffer zijn van een kwaadaardig systeem. Ondanks dat er veel te verbeteren valt in de gesloten jeugdzorg, past dit niet bij de werkelijkheid. Hier zitten heel kwetsbare jongeren met gedrag dat moeilijk elders te behandelen is. Zij verblijven voor hun eigen of andermans veiligheid tijdelijk achter een gesloten deur. Ze zitten niet in een cel, maar op een afdeling met een woonkamer, een school en medewerkers die naar eer en geweten hun best doen om deze jongeren met heel complexe problematiek te helpen. Men zou willen dat de gesloten jeugdzorg niet nodig is, en er gaan soms dingen mis in het systeem, maar we kunnen helaas (nog) niet zonder.

Samenvatting van het verweer

De Tv-spot is onderdeel van een campagne die zich richt op het afschaffen van het systeem van de gesloten jeugdzorg. De campagne keert zich niet tegen de hulpverleners die onder moeilijke omstandigheden in dit systeem moeten werken. Zij doen naar eer en geweten hun best om jongeren met heel complexe problematiek te helpen. Beter zorgen voor hulpverleners ziet adverteerder als één van de randvoorwaarden om met gesloten jeugdzorg te kunnen stoppen. Adverteerder verwijst naar een manifest op haar website waar men de petitie kan tekenen. Op de website zien bezoekers de startpagina met alle ondersteunende informatie bij deze oproep. Het door adverteerder getoonde beeld van de gesloten jeugdzorg en de noodzaak om op alternatieve vormen van zorg in te zetten wordt breed ondersteund door jongeren, deskundigen en (een deel van de) hulpverleners in de jeugdzorg. Dat blijkt ook uit het feit dat de Tweede Kamer op 7 december 2021 een motie heeft aangenomen om de gesloten jeugdzorg te stoppen, en dat ook de staatssecretaris vindt dat we moeten stoppen met de gesloten jeugdzorg zoals die nu is. In diverse media en op social media is een brede maatschappelijke discussie gaande over dit onderwerp, waarin adverteerder ook tegenwerpingen heeft gekregen die vergelijkbaar zijn met de mening van klaagster. Adverteerder gaat de discussie niet uit de weg.

Het oordeel van de voorzitter

De bestreden uiting roept op tot het tekenen van een petitie in verband met een maatschappelijke kwestie, te weten de situatie in de gesloten jeugdzorg. Uit de reclame-uiting blijkt dat adverteerder van mening is dat deze jeugdzorg tot ongewenste resultaten leidt, die zij vertaalt als het onschuldig opsluiten van kinderen die zorg nodig hebben. Duidelijk is dat het hier de mening van adverteerder over de gesloten jeugdzorg betreft en dat de uiting specifiek is bedoeld om bij te dragen aan een maatschappelijk debat over deze kwestie. Adverteerder verwijst in dit verband naar de brede maatschappelijke discussie die momenteel over dit onderwerp gaande is. De uiting dient, gelet op haar karakter en inhoud, aldus een politiek doel. De vrijheid van meningsuiting brengt mee dat adverteerder in dat kader duidelijk moet kunnen maken welk doel zij nastreeft en welke mening zij heeft. Hierbij komt aan adverteerder grote vrijheid toe. Gelet hierop kan de klacht niet slagen. Adverteerder mag op de onderhavige wijze oproepen haar standpunt te steunen via het tekenen van een petitie. Dit dient te gebeuren via haar website, waar zij haar standpunt gemotiveerd toelicht. Het is vervolgens aan de consument om te beslissen of hij de mening van adverteerder wil steunen via het tekenen van de petitie. Dat klaagster een andere mening heeft over de gesloten jeugdzorg en over de situatie waarin jongeren daarin verkeren, leidt niet tot het oordeel dat de uiting ontoelaatbaar is. De voorzitter beslist op grond van het voorgaande als volgt.

De beslissing van de voorzitter

Gelet op het bovenstaande wijst de voorzitter de klacht af.