De bestreden reclame-uiting

Het betreft een radiocommercial bestaande uit een hoofdcommercial en een tag-on.

In de hoofdcommercial zingt Frans Bauer: “Koop een steentje van mij”, waarna hij, al sprekend over de actie met een meisje, luisteraars aanspoort om voor € 5,- per stuk een steentje te kopen om te helpen met de bouw van het Prinses Maxima centrum en de strijd tegen kinderkanker te steunen.

In de tag-on zegt het meisje:

“He Frans, je moet nog even zeggen van die app (..) Die kun je downloaden (..) Daarmee kunnen ze steentjes kopen en in de gaten houden hoeveel steentjes hun vrienden kopen (..) zeg het dan even”. Vervolgens zegt Frans:

“Download nu de speciale KiKabouw app in de App Store of op Google Play. Daarmee kun je steentjes kopen en steun je dus de strijd tegen kinderkanker”.

De klacht

Klager maakt bezwaar tegen de tag-on. Daarin vertelt Frans Bauer dat je ook een app kunt downloaden waarin je kunt zien hoeveel bouwstenen “jij en je vriendjes” hebben gekocht. Door deze tag-on wordt ingespeeld op het tegen elkaar uitspelen van de kinderen die meer of minder bouwstenen hebben gekocht. Naar de mening van klager is dit een gemene manier om een competitie te creëren.

Bovendien gaat de reclame voorbij aan de vraag of men wel of niet wenst deel te nemen aan de KiKa-actie. In dit verband wijst klager op gezinnen met een Bijstandsuitkering. Een actie als deze kan het pesten van kinderen aanwakkeren, een onderwerp waar op dit moment juist veel aandacht naar uitgaat. Klager spreekt van “een immorele reclame actie”.   

Het verweer

Namens adverteerder is onder meer het volgende meegedeeld.

Ter aanvulling op de actie “Draag je steentje bij” heeft KiKa een gratis applicatie (hierna:  app) voor mobiele telefoons ontwikkeld. Met deze app kunnen donateurs via social media (Facebook, Twitter) een bericht plaatsen dat zij steentjes hebben gekocht. Als vrienden van de donateurs via het bericht steentjes kopen, is dat binnen de app van de donateur zichtbaar.

De klacht dient te worden afgewezen, reeds omdat deze is gericht tegen de app, en niet tegen de radiocommercial (hierna de uiting). Het enige gevolg van de uiting kan zijn dat luisteraars de app downloaden. Als de app al zou aanzetten tot competitie of pesten, dan betekent dat niet dat de uiting in strijd is met de Nederlandse Reclame Code (NRC).

Voorts wijst KiKa erop dat de uiting niet als doel heeft (het gevoel van) een competitie tussen donateurs te bewerkstelligen. De uiting beoogt juist een gevoel van eensgezindheid te bereiken door middel van het gezamenlijk nastreven van een charitatief doel.

Voor zover de klacht wordt opgevat in die zin dat de uiting is gericht op kinderen, wijst KiKa erop dat de onderhavige actie is gericht op donaties/aankopen door volwassenen. De uiting bevat weliswaar een kinderstem, maar dit betekent niet dat de uiting is gericht  op kinderen. Dat dit niet geval is, blijkt ook uit het gegeven dat reclame wordt gemaakt voor een app, die alleen te downloaden is voor smartphones. Dit zijn mobiele telefoons in het duurdere segment. Het bezit van een smartphone met daarop KiKa-bouw app is onder kinderen tot en met 12 jaar (nog) niet algemeen gebruikelijk.

De mondelinge behandeling

Partijen hebben hun standpunten nader toegelicht.

Het oordeel van de Commissie

De Commissie stelt voorop dat de klacht duidelijk is gericht tegen de hierboven onder

“de bestreden reclame-uiting” omschreven radiocommercial, meer in het bijzonder tegen de daarvan deel uitmakende tag-on.

Voor zover de klacht moet worden opgevat in die zin dat de uiting gericht is op kinderen en dat de Kinder- en Jeugdreclamecode (KJC) van toepassing is, wijst de Commissie op het toepassingsgebied van de KJC: “Code voor reclame-uitingen die kennelijk geheel of gedeeltelijk tot kinderen en minderjarigen/jeugdigen zijn gericht”. Naar het oordeel van de Commissie is de bestreden uiting niet “kennelijk” geheel of gedeeltelijk tot kinderen gericht. In dit verband overweegt de Commissie dat, anders dan klager stelt, in de uiting niet wordt gesproken over “vriendjes”, maar over “vrienden”. Dat Frans Bauer in de   uiting een gesprek voert met een kind, betekent evenmin dat de uiting, die betrekking heeft op fondsenwerving ter bestrijding van kinderkanker, “kennelijk geheel of gedeeltelijk tot kinderen en minderjarigen/jeugdigen is gericht”.

In de bestreden tag-on wordt de aandacht gevestigd op een app die de mogelijkheid biedt om “steentjes” te kopen ten behoeve van de bouw van het Prinses Maxima centrum en de strijd tegen kinderkanker en waarmee bovendien kan worden gevolgd hoeveel steentjes zijn gekocht door “vrienden”, waarmee wordt gedoeld op vrienden in het kader van social media als Facebook en Twitter. Noch het feit dat de luisteraar op deze mogelijkheden wordt geattendeerd, noch de wijze waarop dat gebeurt, leidt tot het oordeel dat de uiting in strijd is met de Nederlandse Reclame Code. Het staat een ieder vrij om al dan niet aan de KiKa-actie deel te nemen en de Commissie acht het niet aannemelijk dat de uiting zal leiden tot het pesten van kinderen.

Gelet op het bovenstaande wordt als volgt beslist.

De beslissing

De Commissie wijst de klacht af.