De bestreden reclame-uiting

Het betreft een achterop een bus van Connexxion aangebrachte reclame-uiting van De Bazaar. Bij de afbeelding van een als ‘enge clown’ uitgedost personage staat:

“De Bazaar Beverwijk presents

elk weekend van 8 t/m 30 oktober

Haunted Hall

debazaar.nl/halloween”.

De klacht

Klager stelt diep geschokt te zijn door de afbeelding van een horrorclown op een bus, en prijst zich gelukkig dat zijn kinderen deze niet hebben gezien. De afgelopen weken zijn er diverse incidenten geweest en zijn er mensen opgepakt die zich zo verkleedden. De politie heeft ook gewaarschuwd dat het strafbaar is, aldus klager.

Het verweer

De bestreden uiting is van week 41 tot en met week 43 zichtbaar op 25 bussen. Adverteerder meent dat zeer duidelijk is dat de uiting reclame is voor een spookhuis dat tijdens Halloween op De Bazaar is. Een enge clown is volgens adverteerder in de horror of tijdens Halloween een gebruikelijke uiting. Vorig jaar heeft adverteerder een doodshoofd gebruikt, dit jaar een enge clown. Onvoorzien is, aldus adverteerder, dat er ineens een gek in een clownspak in Nederland rare dingen doet en dit in de media “horrorclown” genoemd wordt. Dit gebeurde overigens nadat de bestreden uitingen door adverteerder waren gemaakt en geplaatst.

De uiting betreft geen bewegend beeld. Uit de vele honderden reacties op social media, waarop adverteerder deze uiting ook heeft gepost, blijkt dat niemand, met uitzondering van klager, de uiting in verband brengt met wat er in de media aan de hand is, en dat men de uiting associeert met een spookhuis, aldus adverteerder.

De nadere toelichting van klager bij e-mails van 26 oktober 2016

In de huisregels van De Bazaar voor het evenement staat dat er geen toegang is voor zwangere vrouwen, hartpatiënten en kinderen tot 12 jaar, en voor kinderen van 12 t/m 14 jaar alleen onder begeleiding van een volwassene. Hieruit blijkt dat de reclame-uiting, die bedoeld is om angst aan te jagen, niet in de openbare ruimte thuishoort, aldus klager.

Klager heeft ook bij Connexxion een klacht ingediend over deze reclame. Naar aanleiding daarvan heeft Connexxion bij e-mail van 26 oktober 2016 aan klager meegedeeld, dat zij inmiddels heeft besloten de reclame van de bussen te verwijderen.

De reactie van adverteerder bij e-mail van 27 oktober 2016

Adverteerder stelt dat zij maar één klacht over de uiting heeft ontvangen (van klager) en dat zij eerder van Connexxion had begrepen dat ook daar maar één klacht was binnengekomen. Op de door adverteerder gebruikte social media, met 75.000 volgers, heeft niemand de uiting geïnterpreteerd zoals klager. Hoewel adverteerder het betreurt dat klager geschrokken is van de uiting, blijft zij bij haar standpunt dat de uiting gewoon kan.

Het oordeel van de Commissie

1. De Commissie vat klagers bezwaar tegen de uiting van De Bazaar die achterop een bus is aangebracht zo op, dat klager de uiting op deze plek in de openbare ruimte in strijd acht met de goede smaak en het fatsoen als bedoeld in artikel 2 van de Nederlandse Reclame Code (NRC). Bij de beantwoording van de vraag of een reclame-uiting in strijd is met de goede smaak en/of het fatsoen, stelt de Commissie zich terughoudend op, gelet op het subjectieve karakter van deze criteria. Bij de beoordeling wordt, zoals vermeld in de toelichting bij artikel 2 NRC, mede rekening gehouden met de wijze waarop de uiting is geopenbaard. Bij een uiting die op een zodanige wijze wordt gepubliceerd dat het publiek zich niet aan confrontatie daarmee kan onttrekken, zijn de grenzen van hetgeen toelaatbaar kan worden geacht eerder overschreden dan bij uitingen die op een andere wijze worden gepubliceerd. Hierbij dienen onder meer de frequentie waarmee men de uiting ziet en de situering van de uiting te worden meegewogen.

2. Met inachtneming van de genoemde terughoudendheid overweegt de Commissie als volgt. De reclame is duidelijk bedoeld om de aandacht te vestigen op een tijdelijk spookhuis, dat in het kader van Halloween in een hal van de Beverwijkse Bazaar is ingericht. Halloween is het feest van de (boze) geesten en deelnemers plegen verkleed en gemaskerd te zijn als boze geest om anderen schrik aan te jagen. Op de uiting is een als clown uitgedost personage afgebeeld met ‘doodse’ ogen, een wijd geopende mond vol rotte tanden en ‘skeletachtige’ handen. Hoewel hierdoor sprake is van een ‘enge clown’, sluit de afbeelding op de uiting, die alleen in een korte periode voorafgaand aan Halloween is te zien, aan bij de aard van Halloween. Daar komt bij dat de tekst die gedeeltelijk over de afbeelding van de clown staat, duidelijk naar een Halloween-evenement verwijst.

3. De Commissie heeft er begrip voor dat de afbeelding door kinderen als angstaanjagend kan worden ervaren. Nu de uiting zich echter achterop een (rijdende) bus bevindt, zullen (jonge) kinderen niet zeer frequent, langdurig en (daardoor) indringend met de uiting worden geconfronteerd. Dat de toegang tot het spookhuis “Haunted Hall” niet toegestaan is voor kinderen onder 12 jaar, betekent niet dat om die reden in de openbare ruimte in het geheel niet voor het spookhuis mag worden geadverteerd. De wijze waarop adverteerder voor het Halloween spookhuis in de onderhavige uiting reclame maakt, overschrijdt naar het oordeel van de Commissie niet de grenzen van het toelaatbare.

4. De Commissie heeft er begrip voor dat, vooral door een ongelukkige samenloop met recente incidenten met ‘horror clowns’, niet iedereen de uiting zal kunnen waarderen. Dit leidt echter niet tot een ander oordeel. Daarom wordt als volgt beslist.

De beslissing

De Commissie wijst de klacht af.