De bestreden reclame-uiting
Het betreft een video op YouTube van 3 juli 2022 van ruim 29 minuten met de titel:
“SPECIAAL CADEAU VOOR MILAN UIT ITALIË! #3247”
De klacht
Op meerdere momenten is sprake van sluikreclame voor o.a. Pokémon. Vanaf minuut 1:49 wordt door ”(Influencer)” gezegd: “Geen samenwerking of zo, maar…” en dan volgt: “Pokémon heeft iets heel vets gelanceerd” en dan 20 seconden reclame voor een nieuwe Pokémon serie, volgens klager. Klager voert aan dat uit talloze video’s van afgelopen jaren blijkt dat sprake is van een “innige commerciële relatie tussen “(Influencer)” en Pokémon International en/of Mojocards.nl”. Vanaf minuut 3:15 volgt volgens klager “een lange reclamespot” voor Pokémon door onder meer de gesproken tekst: “Een van de mooiste pakjes die ik ooit heb gezien”. Op een later moment in de video is sprake van een groot enthousiasme over “sick mooie kaarten”. Klager is van oordeel dat sprake is van reclame en/of product plaatsing voor Pokémon, terwijl nergens kenbaar wordt gemaakt dat sprake is van reclame. Hiermee handelen “(Influencer)” en adverteerder(s) in strijd met de artikelen 3a en 3b van de Reclamecode Social Media & Influencer Marketing (hierna: RSM).
Samenvatting van het verweer van “(Influencer)”
In geen van de gevallen is er een samenwerking met Pokémon en/of Mojocards, of geweest ten tijde dat de vlog, waar de klacht op is gebaseerd, online kwam. “(Influencer)” heeft geen zakelijke relatie met Pokémon en/of Mojocards. Er is aldus geen sprake van voorwaarden waar in geval van productplaatsing aan moet zijn voldaan. Namens “(Influencer)” wordt aangevoerd: “Er is geen geld betaald of een gratis product verstrekt door Pokémon en/of Mojocards voor het in beeld brengen van Pokémon. Dit geld ook voor reclame. Er is geen sprake van een betaalde samenwerking, een gratis product in relatie tot een samenwerking tot Pokémon en/of Mojocards.”
Samenvatting van het verweer van The Pokémon Company International, Inc.
Pokémon betwist dat zij in strijd heeft gehandeld met de RSM, omdat a) de in de video besproken producten niet door Pokémon of door haar ingeschakelde derden aan “(Influencer)” zijn verstrekt, b) Pokémon voorafgaand aan de publicatie van de video niet op de hoogte was van de inhoud ervan, noch van het feit dat ”(Influencer)” daarin producten van Pokémon zou laten zien, en c) Pokémon op geen enkele andere wijze betrokken is geweest bij de video en zodoende niet als adverteerder van de producten kan worden gezien.
In Nederland werkt Pokémon ter promotie van haar producten samen met een PR-bureau in de entertainmentbranche en Pokémon benadert influencers zelf niet actief. Voorafgaand aan de video heeft er geen communicatie plaatsgevonden tussen Pokémon of het PR-bureau en ”(Influencer)”. Bovendien waren zij niet op de hoogte dat ”(Influencer)” de Pokémon kaarten had verkregen en/of dat hij voornemens was deze in een vlog te laten zien. Dit wordt in de uiting tevens bevestigd door ”(Influencer)”, waarin hij rond minuut 01:30 zegt dat geen sprake is van een samenwerking.
Voor de volledigheid merkt Pokémon op dat, hoewel voor deze specifieke video op geen enkele wijze sprake is van een samenwerking, zij in het verleden wel enkele malen producten aan “(Influencer)” heeft verstrekt. Dit was in december 2021 voor het laatst. Deze verstrekte producten komen niet voor in, en houden op geen enkele wijze verband met, de onderhavige video.
Pokémon is zich zeer bewust van het belang van de regels omtrent (sluik)reclame en productplaatsing, te meer nu sprake is van producten die interessant zijn voor kinderen. Dit wordt nader toegelicht door Pokémon, onder meer aan de hand van haar eigen ‘Pokémon Influencer Guidelines’.
Voor zover de klacht is gebaseerd op artikel 3a RSM dient dit deel van de klacht te worden afgewezen. Pokémon was vooraf niet op de hoogte van de video en het feit dat daarin Pokémon GO kaarten voor zouden komen. Pokémon heeft ”(Influencer)” dan ook op geen enkele wijze (indirect) gestimuleerd tot het maken en/of openbaar maken van reclame via social media, noch was zij op enige andere wijze betrokken.
Voor zover de klacht is gebaseerd op artikel 3b RSM dient dit deel van de klacht ook te worden afgewezen, nu Pokémon niet op de hoogte was van de video. Er is geen sprake geweest van een contract of sponsorrelatie tussen Pokémon en ”(Influencer)”. Ook zijn er geen gratis producten aangeboden voor, of in beeld gebracht in de video. Er is geen sprake van enig voordeel voor “(Influencer)” verbonden is aan de verspreiding van de video, aldus Pokémon.
De mondelinge behandeling
Klager heeft aan de hand van een pleitnota zijn standpunt nader toegelicht.
Het standpunt van “(Influencer)” is gehandhaafd en ter zitting door de heer P. Kuizenga nader toegelicht.
Het standpunt van Pokémon is gehandhaafd en ter zitting, aan de hand van een pleitnota, nader toegelicht.
Tot slot heeft klager ter zitting aan de Commissie medegedeeld dat hij de klacht voor zover deze is gericht tegen verweerder 2 wenst in te trekken. De klacht tegen verweerder 1, “(Influencer)”, wenst klager te handhaven.
Voor zover nodig wordt op hetgeen ter zitting is aangevoerd ingegaan in het hiernavolgende oordeel.
Het oordeel van de Commissie
1. De Commissie constateert dat de klacht niet langer gericht is tegen verweerder 2 (Pokémon). Dit heeft tot gevolg dat zij enkel dient te beoordelen of “(Influencer)” als verspreider in strijd handelt met de Reclamecode Social Media & Influencer Marketing (hierna ook: RSM). Voor zover klager heeft beoogd zijn klacht ook te richten tegen Mojocards.nl, heeft de Commissie ter zitting reeds medegedeeld dat Mojocards.nl geen partij is in deze procedure. De Commissie kan, zo lang tegen deze partij geen klacht is ingediend, niet over de eventuele betrokkenheid van Mojocards.nl bij de bestreden uiting of bij andere uitingen oordelen.
2. De klacht komt erop neer dat sprake is van reclame via Social Media maar dat dit niet duidelijk als zodanig herkenbaar is en dat de Relevante Relatie tussen “(Influencer)” en Pokémon niet duidelijk wordt gemaakt. De bestreden uiting is daarmee volgens klager in strijd met de artikelen 3 a en 3 b van de Reclamecode Social Media & Influencer Marketing (hierna ook: RSM).
3. In de bestreden video zijn gedurende 29 minuten verschillende momenten uit het leven van “(Influencer)” te zien. Op bepaalde momenten laat “(Influencer)” zich positief uit over de (nieuwe) Pokémon kaarten, waarbij hij onder meer zegt: “Vandaag staat een beetje in het teken eigenlijk wel van Pokémon, want Pokémon die heeft iets nieuws gelanceerd – en dit is geen samenwerking of wat dan ook – jullie weten dat ik Pokémongek ben, en ze hebben echt iets heel vets gelanceerd”. Dat ”(Influencer)” zich in de video enthousiast uitlaat over de Pokémon kaarten, betekent niet dat enkel daardoor al reclame voor deze kaarten wordt gemaakt in de zin van artikel 1 NRC in combinatie met artikel 2 sub A van de RSM, alsmede dat sprake is van een ‘Relevante Relatie’. Beide verweerders ontkennen dat er sprake is van een Relevante Relatie in de zin van de RSM. “(Influencer)” heeft voldoende aannemelijk gemaakt dat hetgeen hij over de kaarten meedeelt zijn eigen (niet door Pokémon beïnvloede of uitgelokte) mening is en hij daarmee ook geen andere bedoeling heeft dan op deze wijze zijn persoonlijke mening kenbaar te maken. Verder kan “(Influencer)” zelf niet als adverteerder worden aangemerkt, nu de in de uiting besproken producten niet door “(Influencer)” zelf op de markt worden gebracht. Op basis van het voorgaande acht de Commissie de klacht van klager ongegrond.
4. Op basis van het voorgaande beslist de Commissie als volgt.
De beslissing van de Commissie
De Commissie verklaart klager niet ontvankelijk in zijn klacht.