De bestreden reclame-uitingen

Het betreft twee verschillende promo’s voor het televisieprogramma ‘De nieuwe Uri Geller Show’ van SBS 6.

In de promo die is uitgezonden op 28 januari 2010 zegt een voice-over: ‘Gewone mensen met onverklaarbare krachten zorgen voor zenuwslopende spanning. Nooit eerder waren de risico’s zo groot’. In de promo is onder meer een man te zien die in glasscherven staat, een man die achterover valt op de grond en een wit geschminkte man met een rode mond.

In de promo die is uitgezonden op 2 februari 2010 is een guillotine te zien waaronder een persoon ligt. Het mes van de guillotine valt naar beneden en lijkt de persoon te raken. Vervolgens wordt een beeld getoond van de persoon die zijn hoofd lijkt te missen.

De klacht

Klager vindt dat de promo’s satanische uitingen bevatten en dat het tijdstip waarop ze zijn uitgezonden – namelijk tussen 17:00 en 18:00 uur – ongeschikt is voor jeugdige kijkers. De promo zou in strijd zijn met diverse bepalingen van de Nederlandse Reclame Code (NRC) waaronder de goede smaak en het fatsoen alsook appelleren aan gevoelens van angst bij met name kinderen.

Het verweer

Omdat het gaat om de bescherming van jeugdige kijkers en de klacht vooral betrekking heeft op het tijdstip van de uitzending van de promo’s, is volgens adverteerder niet de Commissie maar het NICAM de bevoegde toezichthoudende instantie is om de klacht in behandeling te nemen. Verder is niet duidelijk op welke promo de klacht betrekking heeft. Adverteerder verzoekt dan ook primair klager niet ontvankelijk te verklaren. Voor zover de Commissie meent dat klager ontvankelijk is, bestrijdt adverteerder dat de promo’s in strijd zijn met de NRC. De promo’s laten enkel beelden zien van spannende acts van zogenaamde mentalisten die in de Nieuwe Uri Geller show optreden. Mentalisme is een vorm van amusement waarbij de artiest de illusie wekt dat hij over buitengewone vaardigheden en vermogens beschikt. De beelden uit de promo’s duren een fractie van een seconde en suggereren bijvoorbeeld dat een hoofd van een romp valt maar het is direct duidelijk – ook voor kinderen – dat dit een goocheltruc betreft. De Nieuwe Uri Geller show is bedoeld als een familieshow met spannende goocheltrucs waarbij volgens adverteerder geen sprake is van enige bedreiging van de geestelijke gezondheid en waarbij het volgens adverteerder uitdrukkelijk niet de bedoeling is geweest om te appelleren aan gevoelens van angst. Adverteerder merkt op dat de promo’s volgens de Kijkwijzer zijn geclassificeerd op 9 jaar. Daarom hadden de promo’s ook om 17:00 uur mogen worden uitgezonden. Gelet op het bovenstaande verzoekt adverteerder de klacht af te wijzen. Adverteerder heeft overigens niet eerder klachten ontvangen met betrekking tot het tijdstip van uitzenden van de promo’s.

De mondelinge behandeling.

Adverteerder handhaaft zijn standpunt en licht dit toe.

Het oordeel van de Commissie

1) De Commissie stelt voorop dat de competentie van het NICAM ten aanzien van de indeling van een uiting in een bepaalde leeftijdscategorie aan de hand van het classificatiesysteem niet in de weg staat aan de bevoegdheid van de Commissie om voorwaarden te stellen aan het tijdstip van uitzending van een televisiereclame. De Commissie en het NICAM toetsen (reclame-)uitingen aan verschillende criteria, hetgeen ertoe kan leiden dat een adverteerder door de Commissie wordt aanbevolen om een uiting op een ander tijdstip uit te zenden dan aan de hand van de Kijkwijzer geschikt wordt geacht.

2) De Commissie begrijpt de klacht aldus dat klager de promo’s in strijd acht met de goede smaak en het fatsoen wegens het tijdstip waarop deze worden uitgezonden. Bij de beantwoording van de vraag of een reclame-uiting in strijd is met de goede smaak en/of het fatsoen, stelt de Commissie zich terughoudend op, gelet op het subjectieve karakter van deze criteria.

3) De Commissie acht de grenzen van wat toelaatbaar moet worden geacht, overschreden met betrekking tot de promo met beelden van een guillotine. De beelden in de promo wekken de suggestie dat de persoon die onder de guillotine ligt wordt onthoofd door het vallende mes. De Commissie is van oordeel dat deze beelden door kinderen als schokkend kunnen worden ervaren. De Commissie neemt in overweging dat de promo’s zijn  uitgezonden om 17:00 uur, tijdens een televisieprogramma dat geschikt is voor alle leeftijden en waarnaar daarom mogelijk ook kinderen kijken. Anders dan bij een televisieprogramma het geval is, wordt de uitzending van een promo niet aangekondigd in een (televisie-)gids en wordt bij aanvang daarvan niet gewaarschuwd voor eventueel voor kinderen ongeschikte beelden. Ten aanzien van de andere promo wijst de Commissie de klacht af nu ten aanzien van de inhoud niet kan worden gesteld dat de grenzen van het toelaatbare zijn overschreden.

4) Gelet op het bovenstaande acht de Commissie de uiting met daarin de beelden van een guillotine in strijd met de goede smaak en het fatsoen, voor zover deze wordt uitgezonden vòòr 20.00 uur en zal zij (overeenkomstig haar bevoegdheid neergelegd in artikel 17 lid 1 sub g van het Reglement betreffende de Reclame Code Commissie en het College van Beroep) voorwaarden stellen aan het tijdstip van uitzenden.

De beslissing

Op grond van het voorgaande acht de Commissie de reclame-uiting in strijd met het bepaalde in artikel 2 NRC, voor zover deze vòòr 20.00 uur wordt uitgezonden. Zij beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken en stelt aan uitzending van de reclame de voorwaarde dat deze niet vòòr 20.00 uur plaatsvindt. Voor het overige wijst de Commissie de klacht af.