De klacht
STAP maakt bezwaar tegen de wijze waarop bierkratten in een Albert Heijn supermarkt in Maarsenbroek waren geplaatst. Deze plaatsing kan als volgt worden beschreven. Het betreft 49 Heineken kratjes bij de ingang van de supermarkt. De kratjes waren zo gestapeld dat een boog ontstond waaronder men als klant doorheen moet lopen. STAP vindt deze uitstalling in strijd met artikel 1 Reclamecode voor Alcoholhoudende Dranken (RVA) 2014, waarin staat dat terughoudendheid in alle reclame voor deze drank geboden is. Het plaatsen van 49 kratten bier met in totaal 1.176 flesjes getuigt niet van terughoudendheid. STAP vraagt zich af of rekening is gehouden met het aandeel minderjaríge supermarktbezoekers. Het aandeel jongeren dat met alcoholreclame wordt geconfronteerd mag niet meer dan 25% bedragen. De vraag is of dat percentage mogelijkerwijs gehaald is op de betreffende zaterdag, volgens STAP toch bij uitstek een dag dat ouders mét hun kinderen boodschappen gaan doen.
Het verweer
Dit wordt als volgt samengevat. Artikel 1 RvA 2014 bepaalt dat terughoudendheid geboden is in alle reclame voor alcoholhoudende drank. Zoals mede volgt uit de toelichting bij dit artikel is het om die reden belangrijk dat in de reclame-uiting verantwoorde alcoholconsumptie wordt getoond en dat niet wordt aangemoedigd tot overmatig drinken. Terughoudendheid is geboden ten aanzien van het totale aantal drankjes per persoon, de drank dient niet te snel te worden gedronken en het beeld dat één persoon meerdere alcoholhoudende drankjes drinkt, moet worden vermeden. Verantwoorde verkoop van alcoholhoudende dranken is voor Albert Heijn een erg belangrijk onderwerp. Albert Heijn neemt in dit kader tal van maatregelen (zoals strikte leeftijd controle, inzet van NIX promotiemateriaal en continue training van haar medewerkers op dit onderwerp). Dit neemt niet weg dat Albert Heijn een supermarktketen is en reclame moet kunnen maken voor de producten die zij verkoopt, zowel instore als via andere kanalen. In de betreffende wijze van reclame maken zijn Heineken kratten op een ludieke wijze opgestapeld om reclame te maken voor het merk Heineken. Er wordt op geen enkele wijze aangestuurd op overmatige consumptie. Albert Heijn is dan ook het niet eens met STAP dat op deze wijze overmatige en dus onverantwoorde consumptie zou worden gestimuleerd.
In reactie op de vraag van STAP of met deze reclame wel voldoende rekening wordt gehouden met het aandeel minderjarige supermarktbezoekers, merkt Albert Heijn op dat minderjarigen een relatief klein onderdeel uitmaken van de totale bevolking in Nederland. De grens van 25% zal daarom in een supermarkt, waar volwassenen de voornaamste doelgroep zijn, niet worden gehaald. Gezien het bovenstaande is Albert Heijn van mening dat zij niet handelt in strijd met de RVA 2014.
Het oordeel van de voorzitter
1) De klacht heeft betrekking op de wijze waarop bierkratjes in een supermarkt zijn gestapeld. STAP heeft bij de klacht een foto overgelegd waaruit blijkt dat de kratjes zo zijn gestapeld en geplaatst, dat in feite een façade is ontstaan met een doorgang. Op de kratjes staat telkens het woord/beeldmerk Heineken. De uitstalling als zodanig kan om die reden als reclame voor Heineken bier worden aangemerkt. Door de façade wordt naar het oordeel van de voorzitter sterk de aandacht op dit merk gevestigd op een wijze die onmiskenbaar aanprijzend is bedoeld. De definitie van reclame voor alcoholhoudende drank in de RvA 2016 staat niet in de weg aan toetsing van dergelijke reclame aan deze code.
2) STAP stelt dat niet is voldaan aan de eis van artikel 1 RVA 2014 dat in reclame voor alcoholhoudende drank terughoudendheid is geboden. De voorzitter begrijpt dat de klacht enerzijds ziet op de hoeveelheid kratjes en anderzijds op de wijze waarop deze zijn uitgestald. Naar het oordeel van de voorzitter biedt de hoeveelheid kratjes in de supermarkt geen aanleiding om te oordelen dat is gehandeld in strijd met artikel 1 RVA 2014. In een winkel zullen zich immers altijd kratjes (niet-alcoholvrij) bier bevinden en het enkele feit dat in een winkel zich veel van dergelijke kratjes bevinden kan niet tot het oordeel leiden dat reeds daarom met onvoldoende terughoudendheid reclame voor alcoholhoudende drank wordt gemaakt. Met betrekking tot de wijze van uitstalling dient in feite hetzelfde te worden geoordeeld. Deze uitstalling leidt blijkens de foto weliswaar tot een grote en opvallende zichtbaarheid van de bierkratjes, maar daarmee is nog niet gegeven dat reeds daardoor in strijd met artikel 1 RVA 2014 wordt gehandeld. Dit artikel dient in zijn geheel te worden beschouwd. De in dit artikel voorgeschreven terughoudendheid wordt in verband gebracht met het verbod overmatige of anderszins onverantwoorde consumptie te tonen, suggereren of stimuleren. Het op de onderhavige – kennelijk ludiek bedoelde – wijze vestigen van de aandacht op een biermerk, impliceert naar het oordeel van de voorzitter nog geen oproep of suggestie tot dan wel stimulering van overmatige of onverantwoorde consumptie van bier. De voorzitter acht het op zichzelf genomen aannemelijk dat de verkoop van Heineken bier door de uitstalling is vergroot, maar ook dit rechtvaardigt op zichzelf genomen nog niet de conclusie dat daardoor overmatige of onverantwoorde consumptie wordt getoond, gesuggereerd of gestimuleerd.
3) Met betrekking tot het aandeel jongeren dat met de onderhavige uitstalling wordt geconfronteerd, stelt STAP de vraag of dit aandeel beneden de 25% blijft. De voorzitter vat dit op als een verwijzing naar artikel 21 RVA 2014. Albert Heijn heeft in reactie hierop meegedeeld dat minderjarigen een relatief klein onderdeel zijn van de totale bevolking in Nederland. De grens van 25% zal volgens Albert Heijn in een supermarkt, waar volwassenen de voornaamste doelgroep zijn, niet worden gehaald. De voorzitter oordeelt dat Albert Heijn aldus voldoende aannemelijk heeft gemaakt dat niet is gehandeld in strijd met artikel 21 RVA 2014.
4) Nu op grond van het voorgaande de klacht niet kan slagen, wordt beslist als volgt.
De beslissing van de voorzitter
Gelet op het bovenstaande wijst de voorzitter de klacht af.