De bestreden reclame-uitingen
Het betreft de volgende uitingen.
- De verpakking van het product “B-Better Water Immunity”. Deze naam staat op de voorzijde van het product en direct daaronder worden de volgende ingrediënten genoemd: “Orange, Ginger Acerola”. Onderaan de voorzijde van de verpakking staat onder meer “With B, C, and E Vitamines”. Op een zijkant van de verpakking staat in een afzonderlijk kader: “With vit Ct”. Het ’t’-symbool verwijst naar de volgende tekst:
“Vitamine C draagt bij tot een normale werking van het immuunsysteem.
Geniet van 1 portie per dag als onderdeel van een gezonde voeding en leefstijl”. - De website muldi.nl voor zover daarop een foto van de verpakking van “B-Better Water Immunity” staat en over dit product wordt gezegd:
“Artikelomschrijving
•100% natuurlijk, met extra vitamine C voor een gezond immuunsysteem.
•Drank op basis van water, met sinaasappel- en gembersmaak en toegevoegde vitamines.” - De website ah.nl voor zover daarop een foto van de verpakking van “B-Better Water Immunity” staat en over dit product wordt gezegd:
Drank op basis van water met de smaak van sinaasappel en gember, met toegevoegde vitamines.
Geniet van 1 portie per dag als onderdeel van een gezonde voeding en leefstijl.
Vitamine C draagt bij tot een normale werking van het immuunsysteem.
(…)
B-better immunity water heeft een verfrissende sinaasappel- en gembersmaak en bevat extra vitamine C om je immuunsysteem te stimuleren.”
Samenvatting van de klacht
Door het woord ‘Immunity’ in de productnaam wordt een verband gelegd tussen dit product en het immuunsysteem. Een normale gevarieerde voeding bevat voldoende vitamine C. In die situa-tie draagt het innemen van extra vitamine C niet (meer) bij aan het immuunsysteem. Klaagster mist verder de disclaimer dat een gezonde gevarieerde voeding voldoende vitamines bevat.
De bewering ‘bevat vitamine C zou klaagster wel juist hebben gevonden. Dat is een feitelijke mededeling en het gehalte is hoog genoeg om dat te ondersteunen. Ook op de genoemde websites worden niet toegelaten gezondheidsclaims gebruikt om een verband te leggen tussen vitamine C en een beter immuunsysteem. Daarnaast wekt het vermelden van sinaasappel, gember en acerola als ingrediënten de verwachting dat er wezenlijke hoeveelheden hiervan in het product zouden zitten. In werkelijkheid is de toegevoegde hoeveelheid daarvan volgens de ingrediëntenlijst klein.
Samenvatting van het verweer
Het product valt onder de categorie functionele voedingsmiddelen. De naam van het product bevat een gezondheidsclaim, nu daarmee een verband wordt gelegd tussen de nutriënt vitamine C en de werking van het immuunsysteem. Voor het product is de toegelaten gezondheidsclaim die op de verpakking staat: “Vitamine C draagt bij tot de normale werking van het immuunsysteem”. De term “Immunity” in de productnaam is een directe verwijzing naar deze toegelaten gezondheidsclaim. Dat volgens klaagster de ‘extra’ vitamine C in het product geen toegevoegde waarde heeft voor het immuunsysteem, doet niet af aan de mogelijkheid deze gezondheidsclaim te gebruiken. Adverteerder doet dit in overeenstemming met de relevante wetgeving. Klaagster stelt ten onrechte dat op het etiket de disclaimer moet staan dat een gezonde gevarieerde voeding voldoende vitamines bevat. Adverteerder voldoet aan haar informatieverplichtingen voor het maken van een gezondheidsclaim voor een levensmiddel. De verplichte disclaimer die klaagster bedoelt, is niet te herleiden naar een wettelijke verplichting. Klaagster lijkt dit te verwarren met het verbod om gezondheidsclaims te maken die stellen, suggereren of impliceren dat een evenwichtige, gevarieerde voeding in het algemeen geen toereikende hoeveelheden nutriënten kan bieden.
De claim “met extra vitamine C voor een gezond immuunsysteem” op de website muldi.nl is niet als zodanig opgenomen in de lijst met toegelaten gezondheidsclaims. In het ‘Richtsnoerdocument Claims VO’ is echter bepaald dat andere bewoordingen zijn toegestaan op voorwaarde dat deze voor de consument dezelfde betekenis hebben. Een “gezond immuunsysteem” is een immuunsysteem dat in orde is en op normale wijze werkt. Deze interpretatie is in lijn met de betekenis van “gezond” in de Van Dale, namelijk “lichamelijk in orde”. De claim zal door consumenten aldus begrepen worden dat er vitamine C aan het product is toegevoegd (“met extra vitamine C”) om bij te dragen aan een normaal werkend immuunsysteem. Adverteerder heeft er op deze manier voor gezorgd dat de originele betekenis van de claim voor de consument behouden is gebleven. Klaagster maakt verder bezwaar tegen het verband dat gelegd wordt tussen vitamine C en een “beter” immuunsysteem. Volgens adverteerder maakt klaagster een redeneerfout door te stellen dat adverteerder met de bestreden claim beweert dat de toegevoegde vitamine C zorgt voor een verbetering van het immuunsysteem. Adverteerder legt slechts een verband tussen vitamine C en een normaal werkend immuunsysteem. Wel erkent adverteerder dat ten onrechte de volgende claim is vermeld op (onder meer) ah.nl: “bevat extra vitamine C om je immuunsysteem te stimuleren.” Deze claim is niet toegestaan en adverteerder zal ervoor zorgen dat de betreffende claim aangepast zal worden waar nodig. Adverteerder zal de beheerders van de websites ook verder informeren over deze uitspraak en de eventueel noodzakelijke aanpassingen van de teksten op de websites.
Verder stelt klaagster dat adverteerder door sinaasappel, gember en acerola op de voorzijde van de verpakking te vermelden, zou suggereren dat er wezenlijke hoeveelheden van de betreffende vruchten in het product aanwezig zijn. Op basis van rechtspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie kan ervan worden uitgegaan dat de gemiddelde consument op grond van de vermelding van het fruit op de voorzijde van de verpakking zal verwachten dat bestanddelen van het benoemde fruit in het product aanwezig zullen zijn. Deze verwachting wordt blijkens de ingrediëntenlijst waargemaakt. In tegenstelling tot wat klaagster beweert, is de benoeming van ingrediënten op de voorzijde van de verpakking niet gerelateerd aan de hoeveelheid van de ingrediënten die in het product aanwezig is. Aan de hand van de ingrediëntenlijst en de duidelijke positionering in alle uitingen en op de verpakking van het product (water met een fruitsmaak), kunnen consumenten opmaken dat de ingrediënten ten behoeve van de smaak zijn toegevoegd. Adverteerder meent dat ook dat de gemiddelde consument niet misleid wordt over de hoeveelheid fruit in het product.
Het oordeel van de voorzitter
Ten aanzien van de gezondheidsclaims op de verpakking
1) Klaagster maakt bezwaar tegen het woord ‘Immunity’ in de productnaam ‘B-Better Water Immunity’ in combinatie met de gezondheidsclaim voor vitamine C elders op de verpakking. Kern van het bezwaar is, zo begrijpt de voorzitter, dat het niet toegelaten is een verband te leggen tussen deze vitamine en een beter immuunsysteem omdat normale gevarieerde voeding al voldoende vitamine C zou bevatten. Adverteerder erkent dat de productnaam door het woord ‘Immunity’ een gezondheidsclaim bevat. Het woord ‘Immunity’ als bestanddeel van de volledige naam zal naar het oordeel van de voorzitter door de gemiddelde consument waarschijnlijk zo worden begrepen dat er een verband bestaat tussen het product en de gezondheid, in deze zin dat het product van belang is voor het immuunsysteem. Het Engelse woord ‘Immunity’ verwijst immers onmiskenbaar naar het immuunsysteem. Op de zijkant van de verpakking staat daarnaast de volgende specifieke gezondheidsclaim: “Vitamine C draagt bij tot een normale werking van het immuunsysteem.”
2) Nu klaagster de gezondheidsclaim ‘Immunity’ in de productnaam ‘B-Better Water Immunity’ zelf ziet in combinatie met de voor vitamine C vermelde gezondheidsclaim op de zijkant van de verpakking, en zij niet aan de orde stelt of dit verband voldoende is in de zin van artikel 10 lid 3 van Verordening (EG) nr. 1924/2006 (vgl. HvJ 30 januari 2020, ECLI:EU:C:2020:60), gaat de voorzitter ervan uit dat de consument het woord ‘Immunity’ zal uitleggen in samenhang met de gezondheidsclaim “Vitamine C draagt bij tot een normale werking van het immuunsysteem.” Deze gezondheidsclaim volgt vrijwel exact de bewoordingen van de voor deze nutriënt door de Europese Commissie toegelaten gezondheidsclaim als vermeld in Verordening (EU) nr. 432/2012 tot vaststelling van een lijst van toegestane gezondheidsclaims voor levensmiddelen die niet over ziekterisicobeperking en de ontwikkeling en gezondheid van kinderen gaan. Het betreft de volgende toegelaten gezondheidsclaim: “Vitamine C draagt bij tot de normale werking van het immuunsysteem”.
3) Uitgaande van het voorgaande mag adverteerder haar product aanduiden als “B-Better water Immunity” in combinatie met de op de zijkant van de verpakking vermelde volledige tekst van de desbetreffende toegelaten gezondheidsclaim. Aangenomen wordt daarbij dat het product de voor deze claim noodzakelijke hoeveelheid vitamine C bevat, nu het tegendeel niet is gesteld of gebleken. Hieruit volgt dat de klacht tegen de op de verpakking vermelde gezondheidsclaims niet kan slagen. Dat volgens klaagster bij een voldoende inname van groente en fruit het niet zinvol is om nog extra vitamine te gebruiken, kan adverteerder niet het aan haar op grond van Verordening (EG) nr. 1924/2006 toekomende recht ontzeggen de voor vitamine C goedgekeurde gezondheidsclaim te vermelden. Zij voldoet immers aan de voorwaarden voor het gebruik van de claims. Hierbij doet niet ter zake of men in het algemeen ook zonder aanvulling via bijvoorbeeld functionele voedingsmiddelen de voor de normale werking van het immuunsysteem noodzakelijke hoeveelheid vitamine C consumeert. De hier toepasselijke Europese regelgeving bevat niet de eis dat sprake moet zijn van een (dreigend) tekort van een bepaalde stof om een daarmee samenhangende gezondheidsclaim te mogen gebruiken.
4) Wel dient, voor zover hier van belang, op grond van artikel 10 lid 2 aanhef en onder a Verordening (EG) nr. 1924/2006 op de etikettering een ‘bewering’ te worden geplaatst waarin wordt gewezen op het belang van een gevarieerde, evenwichtige voeding en een gezonde levensstijl. Uit de klacht volgt dat klaagster meent dat deze bewering hier ten onrechte ontbreekt. Adverteerder stelt dat zij aan deze verplichting voldoet door op het etiket de volgende tekst te vermelden: “Geniet van 1 portie per dag als onderdeel van een gezonde voeding en leefstijl”. De voorzitter oordeelt hierover als volgt. Ingevolge punt 2.2 van Uitvoeringsbesluit 2013/63/EU tot vaststelling van richtsnoeren voor de uitvoering van specifieke voorwaarden voor gezondheidsclaims van artikel 10 Verordening (EG) nr. 1924/2006, hebben exploitanten van levensmiddelenbedrijven een zekere flexibiliteit ten aanzien van de vorm waarin zij de verplichte informatie van dit artikel tot uitdrukking brengen.
Voor wat betreft de bewering die hier aan de orde is, geldt volgens genoemd besluit als doel consumenten behulpzaam te zijn bij het begrijpen van het specifieke gunstige effect van het levensmiddel waarop de gezondheidsclaim betrekking heeft, zodat zij ervan bewust worden gemaakt dat consumptie van het levensmiddel deel moet uitmaken van een gevarieerde, evenwichtige voeding. Dit is een van de aspecten van een gezonde levensstijl. De voorzitter oordeelt dat de door adverteerder gekozen tekst, mede gelet op de aan haar op dit punt toekomende flexibiliteit, in voldoende mate aan dit doel beantwoordt. Adverteerder plaatst met de tekst haar product in het kader van een gezonde voeding en levensstijl en spoort zo de consument aan dit product onderdeel te doen zijn van een gezond dieet en een gezonde levensstijl. Adverteerder is op grond van de toepasselijke regelgeving niet verplicht te vermelden dat een gezonde gevarieerde voeding voldoende vitamines bevat.
Ten aanzien van de gezondheidsclaims op de websites
5) De voorzitter constateert dat de tegen de websites gerichte klacht niet aan de eigenaars daarvan is toegezonden voor verweer. Dit hoeft in dit specifieke geval niet aan beoordeling van de tegen de websites gerichte klacht in de weg staan. Adverteerder heeft meegedeeld dat zij zichzelf verantwoordelijk acht voor de bestreden teksten op (onder meer) ah.nl. Adverteerder heeft toegezegd, indien nodig, de Retail-bedrijven waarmee zij samenwerkt voor de verkoop van B-Better Water Immunity aangepaste teksten aan te leveren voor hun websites. Ten aanzien van muldi.nl betreft het geen partij waarmee adverteerder samenwerkt voor de verkoop van het product. Blijkbaar heeft deze partij teksten overgenomen van een website van een van de partijen waarmee adverteerder wel samenwerkt voor de verkoop van het product. Adverteerder zegt toe, indien nodig, de eigenaar van de website muldi.nl te informeren over de uitspraak en eventuele noodzakelijke aanpassingen van de website. Op grond van het voorgaande gaat de voorzitter ervan uit dat in deze procedure kan worden volstaan met het door adverteerder gevoerde verweer te beoordelen.
6) Voor zover het product op genoemde websites is afgebeeld, ziet men, voor zover de voorzitter kan constateren, uitsluitend de voorzijde van de verpakking. Overeenkomstig hetgeen hiervoor onder 1) en 2) is vermeld, wordt ook hier ervan uitgegaan dat de gezondheidsclaim in de naam van het product voor de gemiddelde consument wordt toegelicht door middel van een voor vitamine C gebruikte gezondheidsclaim elders in de uiting. Beoordeeld dient te worden of ook in zoverre sprake is van toegelaten gezondheidsclaims als vermeld in Verordening (EU) nr. 432/2012. Ten aanzien van de website muldi.nl oordeelt de voorzitter dat dit niet het geval is. Hier staat de volgende gezondheidsclaim: “met extra vitamine C voor een gezond immuunsysteem”. Anders dan in de toegelaten gezondheidsclaim waarin het gaat om een ‘bijdrage’ aan de ‘normale werking’ van het immuunsysteem, wordt hier een positief eindresultaat geclaimd op het immuunsysteem, te weten dat de toegevoegde vitamine C ervoor zorgt dat dit als zodanig gezond wordt. Dit is, anders dan adverteerder stelt, een wezenlijk ander effect dan in de toegelaten gezondheidsclaim is verwoord, nu het daarin slechts om een ondersteunende rol bij de normale werking gaat. Hierdoor voldoet de uiting op muldi.nl niet aan de eis dat gezondheidsclaims in overeenstemming moeten zijn met de algemene voorschriften van Verordening (EG) nr. 1924/2006 en opgenomen moeten zijn in de lijst van toegestane claims. Om die reden zijn de gezondheidsclaims op muldi.nl in strijd met artikel 10 lid 1 van Verordening (EG) nr. 1924/2006 en dus verboden. Dit impliceert dat deze uiting niet in overeenstemming is met de wet als bedoeld in artikel 2 van de Nederlandse Reclame Code (NRC). Daarbij ontbreekt de bewering als bedoeld in artikel 10 lid 2 aanhef en onder a Verordening (EG) nr. 1924/2006, zodat de uiting op muldi.nl tevens in strijd met dit artikel is. Ook de bestreden uiting op ah.nl voldoet niet aan de eisen van deze verordening. In deze uiting staat wel de vereiste bewering maar ook: “bevat extra vitamine C om je immuunsysteem te stimuleren.” Adverteerder erkent dat dit geen toegelaten gezondheidsclaim is. Ten aanzien van de bestreden gezondheidsclaims op de websites is de klacht dus gegrond wegens strijd met de wet. Gelet op hetgeen onder 5) is vermeld, zal de aanbeveling om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken worden gedaan voor zover nodig.
Ten aanzien van de vermelding van sinaasappel, gember en acerola
7) Klaagster stelt dat het vermelden van de ingrediënten sinaasappel, gember en acerola ten onrechte de verwachting wekt dat er wezenlijke hoeveelheden van deze ingrediënten in het product zijn verwerkt. Voor wat betreft de verpakking geldt dat bij beoordeling of een etikettering voor een consument misleidend is, uit de rechtspraak volgt dat moet worden uitgegaan van de vermoedelijke verwachting van de normaal geïnformeerde en redelijk omzichtige en oplettende gemiddelde consument op basis van de volledige uiting (HvJ EG 16 juli 1998, C-210/96, ECLI:EU:C:1998:369). En voorts is het uitgangspunt dat deze gemiddelde consument, wiens beslissing tot aankoop wordt bepaald door de samenstelling van een product, eerst de lijst van ingrediënten leest (HvJ EG 26 oktober 1995, C-51/94, ECLI:EU:C:1995:352). Dat de lijst van ingrediënten op de verpakking staat, kan anderzijds niet uitsluiten dat de etikettering van dat product en de wijze waarop deze is uitgevoerd de consument kan misleiden, bijvoorbeeld indien, in zijn geheel beschouwd, het etiket de indruk wekt dat het product een ingrediënt bevat dat het in werkelijkheid niet bevat, wat uitsluitend blijkt uit de lijst van de ingrediënten (HvJ EG 4 juni 2015, C-195/14, ECLI:EU:C:2015:361). Aan de hand van deze maatstaf oordeelt de voorzitter als volgt.
8) Niet ter discussie staat dat de genoemde ingrediënten aan het product zijn toegevoegd, zoals uit de ingrediëntenlijst blijkt. De ingrediënten mogen om die reden op het etiket worden genoemd. Deze enkele vermelding is onvoldoende om te oordelen dat de gemiddelde consument reeds daardoor zal menen dat het product aanzienlijke hoeveelheden van die ingrediënten bevat. Dit geldt te meer nu vrijwel direct boven de afzonderlijk genoemde ingrediënten het woord “water” staat als belangrijke typering van het product. Als geheel genomen gaat de voorzitter ervan uit dat de gemiddelde consument bij het zien van het etiket zal begrijpen dat het product vrijwel geheel uit water bestaat dat in enige mate smaakt naar een combinatie van de genoemde toegevoegde ingrediënten. Van misleidende voedselinformatie op het etiket is op grond van het voorgaande geen sprake. In de uitingen op muldi.nl en ah.nl wordt evenmin de indruk gewekt dat een aanzienlijke hoeveelheid sinaasappel, gember en acerola in het product zou zijn verwerkt. Hier wordt gesproken over “Drank op basis van water met de smaak van (…)”, gevolgd door de genoemde ingrediënten, hetgeen een niet-misleidende typering van het product is. In zoverre wijst de voorzitter de klacht af.
De beslissing van de voorzitter
Op grond van hetgeen onder 6) is vermeld, zijn de daar genoemde uitingen op bedoelde websites in strijd met artikel 2 NRC. De voorzitter beveelt in zoverre adverteerder, voor zover nodig, aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te (doen) maken en wijst voor het overige de klacht af.