De bestreden reclame-uitingen

Het betreft:

de online aanprijzing en de verpakking van ‘Paw Patrol School bars apple flavour 4-pack’;
de online aanprijzing en de verpakking van ‘Paw Patrol Apple flavoured fruitbar 3-pack’;
de online aanprijzing en verpakking van ‘Paw Patrol fruit bites crispy apple 10 pouches’;
de online aanprijzing van ‘Paw Patrol Box/Pakket’;
de online aanprijzing van ‘Paw patrol Happy Bag strawberry’; 
de online aanprijzing van ‘Paw Patrol fruitbar/schoolbar 24 stuks’.

De klacht

Volgens foodwatch zijn de verpakkingen en online aanprijzingen van de producten van Fruitfunk, waarop de licensed media characters van PAW Patrol staan, in strijd met de Reclamecode voor Voedingsmiddelen (RVV). In deze code is afgesproken dat reclames, verpakkingen en point-of-sale materiaal met daarop kinderidolen (in het bijzonder ‘licensed media characters’) die zijn gericht op kinderen tot en met 6 jaar zullen verdwijnen. In de RVV, die sinds 1 februari 2019 van kracht is, is voor dit verbod een overgangstermijn opgenomen van 17 maanden. Deze overgangstermijn is op 1 juli 2020 officieel geëindigd. Eventueel lopende mediacontracten mochten ook na deze datum nog worden uitgediend. Na het verlopen van de overgangsperiode en het inmiddels uitgediende media-contract (afgelopen op 31 december 2021) heeft foodwatch alsnog voedingsmiddelen met de kinderidolen Paw Patrol gevonden en aangekocht via de online webshop van Fruitfunk.  

foodwatch verwijst in haar klacht naar de eerdere beslissing van de Commissie in dossier 2020/00364. Uit deze klachtbehandeling is naar voren gekomen dat het mediacontract dat Fruitfunk had om de licensed media characters van Paw Patrol te mogen gebruiken op 31 december 2021 is afgelopen. De aanprijzingen zijn daarom in strijd met artikel 8.2 sub a RVV. Het daarin neergelegde verbod geldt ook voor verpakkingen en point of sale materiaal.

Het verweer

Het verweer wordt als volgt samengevat.

In artikel 8 lid 2 sub c RVV is bepaald dat het verbod op het gebruik van kinderidolen in reclame niet geldt in de situatie dat sprake is van artikel 8 lid 1 sub a RVV, dat wil zeggen reclame die tot stand is gekomen in samenwerking met dan wel wordt gesteund door de overheid en/of een andere erkende autoriteit op het terrein van voeding, gezondheid en/of beweging. Bij de totstandkoming van haar producten en de reclame daarvoor houdt Fruitfunk nauw contact met zowel het Voedingscentrum als de Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie (FNLI).

Meer in het bijzonder heeft Fruitfunk met het Voedingscentrum contact gehad over de vraag of haar producten kunnen worden beschouwd als een zogenoemde “verantwoorde dagkeuze”.

Het Voedingscentrum adviseert een handje gedroogd fruit als gezonde keuze. De fruitrepen van Fruitfunk bestaan voor meer dan 98% uit gedroogd fruit en wegen niet meer dan 20 gram. Zij passen daarmee in het voedingsadvies van het Voedingscentrum en zijn dus een verantwoorde dagkeuze. In de ‘Inspiratiebrochure’ van het Voedingscentrum staat: “Producten uit de Schijf van Vijf zijn altijd goed in een kantine. Schijf van Vijf-producten vormen samen met dagkeuzes de betere keuzes” en “Houd de porties [van snacks] die je aanbiedt klein zodat ze binnen de criteria van een dagkeuze vallen.” In de ‘Richtlijn eetomgevingen’ (2021) van het Voedingscentrum staat dat een portie gedroogd fruit van 20 gram een gezondere keuze is. Aldus steunt het Voedingscentrum het eten van gedroogd fruit en daarmee het gebruik van ‘gezonde dagkeuzes’ zoals de producten van Fruitfunk. Hierdoor is bij de verpakkingen van de producten van Fruitfunk sprake van reclame die gesteund wordt door de overheid of een andere erkende autoriteit op het terrein van voeding, gezondheid en/of beweging, als bedoeld in artikel 8 lid 1 sub a RVV, en gaat de uitzondering van artikel 8 lid 2 sub c RVV op, zodat het gebruik van kinderidolen wel degelijk is toegestaan.

Naar de mening van Fruitfunk is voor het van toepassing zijn van steun in de zin van artikel 8 lid 1 sub a RVV niet vereist dat de daar genoemde autoriteiten ook openbaar en expliciet het gesteunde product bij naam noemen of daar reclame voor maken. De in de toelichting op de RVV genoemde autoriteiten zijn juist onafhankelijke entiteiten die commerciële bedrijven weliswaar kunnen ondersteunen met advies, maar die zelf geen economisch belang in commerciële bedrijven of hun reclame kunnen en willen hebben. De genoemde autoriteiten ontwikkelen ook niet zelf voedingsmiddelen waarvoor ze reclame zouden kunnen maken in de zin van de RVV. Het stellen van de eis dat de erkende autoriteit actief reclame maakt voor het product of anderszins openbare inmenging moet hebben in de reclame voor het product alvorens sprake zou zijn van steun zou artikel 8 lid 2 sub c RVV dus zinledig maken. Naar de mening van Fruitfunk kan en zal deze “steun” veeleer gegeven worden in de vorm van het uitgeven van richtlijnen voor gezonde(re) producten en eventueel het aan de adverteerder bevestigen dat bepaalde producten aan die richtlijnen voldoen. Het Voedingscentrum promoot en steunt verantwoorde dagkeuzes en de producten van Fruitfunk passen binnen de hiervoor gestelde richtlijnen van het Voedingscentrum.

De FNLI heeft daarbij aan Fruitfunk bevestigd dat de zinsnede “gesteund door een erkende autoriteit” juist welbewust aan artikel 8 lid 1 RVV is toegevoegd, zodat producten die voldoen aan de Schijf van Vijf-richtlijnen of andere richtlijnen van het Voedingscentrum alsnog onder de uitzondering van artikel 8 lid 2 sub c vallen, waardoor het gebruik van kinderidolen wel is toegestaan. Fruitfunk heeft in dit verband een e-mail d.d. 28 februari 2019 van de FNLI aan Fruitfunk overgelegd.

Fruitfunk wijst erop dat er reeds aanpassingen in de verpakkingen zijn gedaan, nu Fruitfunk tevens verpakkingen zonder licensed media characters in haar assortiment heeft.

Sinds de uitspraak van de Commissie in dossier 2020/00364 van november 2021 biedt Fruitfunk de licentieproducten uitsluitend nog aan via haar webshop en niet langer via de retailkanalen. Bij alle retailpartners zijn de licentieproducten vervangen door producten zonder licensed media characters. Op deze manier wordt de doelgroep van kinderen tot en met 6 jaar niet meer direct bereikt, omdat het onwaarschijnlijk is dat zij een aankoop via internet zullen doen. De webshop van Fruitfunk is op de Europese markt gericht, niet alleen op de Nederlandse, hetgeen ook te zien is aan de extensie “.com”. Fruitfunk is van plan haar website in het Engels te vertalen.

De repliek

De repliek wordt als volgt samengevat.

Volgens foodwatch past geen van de producten van Fruitfunk momenteel in de Schijf van Vijf, want ‘gedroogd fruit’ bevat geen aroma’s, poeders, sap-concentraten en rijst, wat de producten van Fruitfunk wel bevatten.

Voor wat betreft het beroep dat Fruitfunk doet op de uitzondering van artikel 8 lid 2 sub c RVV verwijst foodwatch naar de eerdere beslissing van de Commissie in dossier 2020/00326 (Commissie: foodwatch bedoelt kennelijk dossier 2020/00364) over reclame voor het product ‘Strawberry Flakes’ met de licensed media characters van Paw Patrol, waar in r.o. 3 staat dat “deze bepaling door het gebruik van het woord “is” niet anders valt uit te leggen dan dat deze ziet op reclame voor Voedingsmiddelen en niet op de Voedingsmiddelen zelf. Er moet dus sprake zijn van samenwerking met of het geven van steun door een erkende instantie voor de reclame van het voedingsmiddel.” In dezelfde overweging staat ook dat het Voedingscentrum, dat wel als erkende autoriteit zou kunnen worden aangemerkt, zich niet heeft uitgelaten over de reclame met Paw Patrol characters, zodat geen sprake is van door het Voedingscentrum gesteunde reclame voor het product.

Dat de producten alleen op de website te zien zijn en niet in de winkel te koop zouden zijn, maakt volgens foodwatch geen verschil. Waar het om gaat is dát het kan worden gekocht, en niet hoe. Bovendien biedt Fruitfunk momenteel Paw Patrol Easter Eggs aan met de mededeling dat die eveneens te koop zijn bij de COOP. Foodwatch heeft hiervan printscreens van de website fruitfunk.com) overgelegd. De website fruitfunk.nl is actief en verwijst direct door naar fruitfunk.com, waar men alle pagina’s en beschrijvingen in het Nederlands kan raadplegen.

De producten van Fruitfunk vallen niet onder de uitzonderingsregel. Uit de eerdere beslissing van de Commissie in dossier 2020/00364 is gebleken dat het mediacontract voor Paw Patrol op 31 december 2021 moet zijn afgelopen.

De dupliek

Het product “School bars apple flavour” valt volgens het Voedingscentrum wel binnen de Schijf van Vijf, omdat alle ingrediënten binnen de Schijf vallen. Fruitfunk heeft de e-mailcorrespondentie met het Voedingscentrum over dit onderwerp (d.d. 19 februari 2018) overgelegd.

De producten van Fruitfunk kunnen onverhoopt in Nederlandse winkels van COOP terechtkomen omdat COOP een internationale keten is en Fruitfunk aan COOP in diverse landen levert. Om haar beste intenties aan te stippen heeft Fruitfunk de mededeling dat de producten ook bij COOP verkrijgbaar zijn verwijderd. De keuze van ouders om producten van Fruitfunk te kopen wordt gedreven door het feit dat deze producten een gezonder alternatief voor snoep zijn, niet louter door het daarop afgebeelde licensed media character. De afzet van de online verkopen in Nederland is klein: 5%. Fruitfunk wil haar website voor 1 juli 2022 in het Engels vertaald hebben. 

De mondelinge behandeling

foodwatch heeft haar klacht nader toegelicht. Op hetgeen daarbij is verklaard zal hierna, voor zoveel nodig, worden ingegaan.

Het oordeel van de Commissie

1.

De klacht luidt dat Fruitfunk nog steeds producten met het licensed media character Paw Patrol aanbiedt en daarmee in strijd handelt met artikel 8 lid 2 sub a van de met ingang van 1 februari 2019 gewijzigde Reclamecode voor Voedingsmiddelen (RVV). Dit artikel luidt: “Kinderidolen die zijn gericht op kinderen tot en met 6 jaar mogen niet worden gebruikt in reclame. Dit verbod geldt ook voor verpakkingen en point-of-sale materiaal.” In de code is voor dit artikel de volgende overgangstermijn bepaald: “Ten aanzien van lopende reclame-uitingen met betrekking tot artikel 8 zal een overgangstermijn gelden van maximaal 17 maanden en/of totdat bestaande mediajaar-contracten zijn verlopen.”

2.

foodwatch heeft onder verwijzing naar de beslissing van de Commissie in dossier 2020/00364  meegedeeld dat er in het verleden kennelijk sprake is geweest van een bestaand mediacontract voor de Paw Patrol-characters, maar dat dit per 31 december 2021 is afgelopen. De Commissie stelt vast dat Fruitfunk in haar verweer en in dupliek niet is ingegaan op het al dan niet verlopen zijn van het mediacontract met betrekking tot de Paw Patrol-characters.

3.

Fruitfunk heeft in haar verweer meegedeeld dat zij zich beroept op de uitzondering van artikel 8 lid 2 sub c jo. artikel 8 lid 1 sub a RVV. Hierin is bepaald dat het verbod op het gebruik van kinderidolen in reclame die zijn gericht op kinderen tot en met 12 jaar niet geldt indien het gaat om “reclame voor Voedingsmiddelen die tot stand is gekomen in samenwerking met dan wel gesteund wordt door de overheid en/of een andere erkende autoriteit op het terrein van voeding, gezondheid en/of beweging”. Volgens Fruitfunk is sprake van steun door het Voedingscentrum, dat als een erkende autoriteit in de zin van artikel 8 RVV kan worden beschouwd.

4.

Dit verweer slaagt niet. Zoals de Commissie reeds eerder oordeelde in haar beslissing van 3 november 2020, dossiernummer 2020/00364, valt artikel 8 lid 1 sub a RVV door het gebruik van het woord “is” niet anders uit te leggen dan dat dit ziet op reclame voor voedingsmiddelen en niet op de voedingsmiddelen zelf. Er moet dus sprake zijn van samenwerking met of het geven van steun in de vorm van goedkeuring door een erkende (overheids-)instantie voor de reclame voor het voedingsmiddel. Van een dergelijke ondersteuning door een erkende instantie voor het afbeelden van Paw Patrol op de verpakking en in de aanprijzingen is niet gebleken. In de door Fruitfunk overgelegde correspondentie met het Voedingscentrum (uit 2018) worden geen mededelingen gedaan over de reclame, zodat geen sprake is van door het Voedingscentrum gesteunde reclame voor de producten met afbeeldingen van Paw Patrol. Met betrekking tot hetgeen Fruitfunk heeft opgemerkt over de correspondentie met de FNLI, de brancheorganisatie van de levensmiddelenindustrie, is de Commissie van oordeel dat dit niet als een erkende autoriteit in de zin van artikel 8 lid 1 sub a RVV kan worden beschouwd, nog daargelaten dat niet is gebleken dat deze organisatie de aan de orde zijnde reclame heeft gesteund.

4.

Op grond van het voorgaande wordt als volgt beslist.

De beslissing

De Commissie acht de uitingen in strijd met het bepaalde in artikel 8 lid 2 sub a RVV. Zij beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.