De bestreden reclame-uiting

Het betreft een uiting van Rockstar in de app van Tikkie, waarin op de subpagina ‘Deals’, voor zover hier van belang, staat:
“Rockstar Energy
(…)
<Probeer gratis>.”

Naast deze tekst staat een afbeelding van een blikje energiedrank afgebeeld. 

De klacht

In de app van Tikkie worden, volgens de zonen van klager (13 en 15 jaar), frequent vouchers voor gratis energiedrank aangeboden. Deze app wordt veel gebruikt door pubers, die daarmee (kleine) bedragen onderling en aan hun ouders terugvragen. Het gratis aanbieden van energiedrank aan pubers schaadt bij overmatig gebruik de publieke gezondheid op de langere termijn. Klager verwijst in dit verband naar een publicatie van het RIVM over het gebruik en de risico’s van energiedranken bij kinderen en jongeren in Nederland. Hoewel de meeste gebruikers van de app Tikkie ouder dan 13 jaar zullen zijn, is deze actieve reclame tenminste onwenselijk, aldus klager.

Samenvatting van het verweer van Tikkie

Tikkie gaat ervan uit dat deze klacht zich richt op de Reclame Code voor Voedingsmiddelen (hierna: RVV) en met name op de bepalingen die gaan over reclame gericht op kinderen. In dat verband merkt Tikkie op dat volgens de RVV onder ‘kinderen’ wordt verstaan: personen van 12 jaar en jonger. Tikkie richt zich niet op minderjarige gebruikers. Bovendien biedt Tikkie enkel advertentieruimte aan partijen aan, zoals Rockstar, Tikkie is niet de verkoper of adverteerder van de energiedranken. De campagne die is besproken met Rockstar heeft als doelgroep jongvolwassenen, te weten tussen de 18 en 25 jaar. Rockstar richt zich hierin dus niet specifiek op minderjarige gebruikers, laat staan op kinderen. Derhalve is er geen sprake van reclame voor voedingsmiddelen direct gericht op minderjarige gebruikers of kinderen. 

De stelling van klager dat minderjarigen gebruik kunnen maken van Tikkie is op zich juist. Tikkie is namelijk te gebruiken door iedereen met een geldig IBAN-nummer. Bij registratie wordt geen leeftijd uitgevraagd, omdat Tikkie ervan uitgaat dat een IBAN alleen kan zijn geopend door een meerderjarige of door een minderjarige met toestemming van zijn ouders. Het gebruik van de Tikkie app, en de specifieke subpagina ‘Deals’, kan dus alleen plaatsvinden met toestemming van ouders. 

De RVV spreekt van ‘reclame gericht op kinderen’ als deze wordt geuit in media die zich niet specifiek richt op kinderen tot en met 12 jaar, maar het publiek waarvoor de reclame bestemd is volgens het ‘algemeen in de markt geaccepteerde bereiksonderzoek’ voor minimaal 25% uit kinderen tot en met 12 jaar bestaat. Daar is binnen de subpagina ‘Deals’ van Tikkie geen sprake van. De actie is beschikbaar binnen de Tikkie app op de specifieke Tikkie Deals pagina. Volgens haar benchmark wordt deze pagina voor minder dan 8% door minderjarigen bezocht. Hieruit kan worden opgemaakt dat Tikkie zich niet specifiek richt op minderjarige kinderen, aldus Tikkie.

Samenvatting van het verweer van Rockstar

Klager lijkt vooral aanstoot te nemen dat de reclame voor een energiedrank volgens hem gericht zou zijn aan pubers. Rockstar wil benadrukken dat het geenszins de bedoeling is om haar reclame specifiek op pubers te richten. De doelgroep voor communicatie rondom Rockstar is steeds volwassenen. Rockstar ziet niet in op welke wijze de bestreden reclame-uiting specifiek op kinderen of pubers gericht zou zijn. Tikkie is een app die gebruik wordt door een erg breed publiek. De subpagina ‘Deals’ van Tikkie, waar de uiting getoond werd, wordt door de benchmark van Tikkie voor minder dan 8% bezocht door minderjarigen. Hieruit blijkt dat Tikkie zich niet specifiek richt op pubers of kinderen. Verder wordt in de uiting ook geen gebruik gemaakt van kinderidolen, vormgeving, animatie, games of speelse activiteiten gericht op kinderen. 

Bovendien was de aanbieding, een “cashback”, enkel geldig voor personen van 18 jaar of ouder, overeenkomstig artikel 2.2.3 van de hiervoor geldende actievoorwaarden. Deelname onder de 18 jaar is uitsluitend toegestaan met uitdrukkelijke toestemming van ouders of voogd. Kinderen of pubers kunnen dus geen gebruikmaken van de aanbieding zonder voorafgaande toestemming van hun ouders. Voor de volledigheid benadrukt Rockstar nog dat verantwoordelijk gebruik van de producten gestimuleerd wordt en de doelstelling nooit is om aan te zetten tot overmatige consumptie. Zo is het volgens artikel 2.2.2 van de actievoorwaarden slechts mogelijk om éénmalig de terugbetaling van een Rockstar product aan te vragen. Wanneer de consument de knop <Probeer gratis> in de app aanklikt krijgt hij een directe link naar de veel gestelde vragen en naar de actievoorwaarden te zien.

De mondelinge behandeling

Verweerders hebben hun standpunten nader toegelicht en vragen van de Commissie beantwoord. Voor zover nodig wordt op hetgeen ter zitting aan de orde is gekomen ingegaan in het oordeel van de Commissie.

Het oordeel van de Commissie 

1. Klager maakt bezwaar tegen de bestreden reclame-uiting, waarin een voucher voor gratis energiedrank wordt aangeboden, omdat deze gericht zou zijn op minderjarigen en dit volgens klager onwenselijk is. De Commissie stelt voorop dat zij tot haar taak heeft te beoordelen of reclame wordt gemaakt in overeenstemming met de Nederlandse Reclame Code (hierna ook: NRC) en daarbij behorende bijzondere reclamecodes. Nu het om een voedingsmiddel gaat, dient beoordeeld te worden of de uiting in strijd is met de bepalingen van de Reclamecode voor Voedingsmiddelen (hierna ook: RVV). De Commissie oordeelt hierover als volgt. 

2. Ingevolge artikel 8 lid 1 RVV, is reclame voor voedingsmiddelen gericht op kinderen tot en met 12 jaar niet toegestaan, behoudens enkele uitzonderingen die hier niet van toepassing zijn. Het oordeel van de Commissie is derhalve toegespitst op de vraag of de bestreden uiting is gericht op kinderen (onder de 13 jaar), zoals is bedoeld in artikel 8 lid 4 RVV. Dit is naar het oordeel van de Commissie niet het geval. De bestreden uiting bevat een advertentie die te zien is in online media, te weten de app van Tikkie. De Commissie merkt in dat verband op dat voor deze online media nog geen algemeen door de markt geaccepteerde bereiksonderzoeken, als bedoeld in artikel 8 lid 4 sub a en b RVV, beschikbaar zijn waarmee kan worden vastgesteld dat websites of delen daarvan, dan wel social media kanalen of andere online platforms, specifiek gericht zijn op personen tot en met 12 jaar, of dat het publiek waarvoor de reclame bestemd is voor 25% of meer bestaat uit personen tot en met 12 jaar. Bij het ontbreken van deze onderzoeksresultaten, kan aansluiting worden gezocht bij de in de toelichting van artikel 8 lid 4 RVV genoemde (niet limitatieve bedoelde) criteria. Kijkend naar deze criteria zoals taalgebruik, vormgeving, animatie, games en speelse activiteiten of kinderidolen, kan naar het oordeel van de Commissie niet vastgesteld worden dat de bestreden uiting zich specifiek richt op personen tot en met 12 jaar, of dat het publiek waarvoor de reclame bestemd is voor 25% of meer bestaat uit personen tot en met 12 jaar. Daarnaast hebben verweerders voldoende aannemelijk gemaakt dat de (sub)pagina waarop de uiting te zien is, voor minder dan 25% wordt bezocht door kinderen. 

3. Op basis van het hiervoor omschreven toetsingskader, waaraan de Commissie gebonden is, bestaan er onvoldoende aanknopingspunten om vast te stellen dat de bestreden uiting, in de app van Tikkie die alleen toegankelijk is voor personen met een geldig IBAN-nummer, zich richt op kinderen of dat het publiek waarvoor de reclame bestemd is voor 25% of meer bestaat uit personen tot en met 12 jaar, waardoor deze klacht geen doel treft. Voor zover de klacht zich richt tegen de aanprijzing van (gratis) energiedranken aan minderjarigen vanaf 13 jaar, geldt dat dit niet in strijd met de Nederlandse Reclame Code kan worden geacht.

4. Gelet op het voorgaande beslist de Commissie als volgt.

De beslissing van de Commissie

De Commissie wijst de klacht af.