De bestreden reclame-uiting

Het betreft een video op het TikTok account van “(Influencer)” waarin te zien is hoe “(Influencer)” huidverzorgingsproducten (“skincare voor mannen in 4 overzichtelijke stappen”) aanbrengt en toelicht.

Onder de video, in de beschrijving staat:
“Door de bomen het bos blijven zien boyss! 4 stappen kunnen wij wel onthouden, toch? PS: voor alle partners, dit zou wel een heel leuk valentijnscadeau zijn. Ik heb daarom een korting voor jullie: […]. @gentle_skincare #f #fyp #foryou #gentleskin #grwm #skincare #voor #mannen.”

De klacht

In de video wordt reclame gemaakt door influencer, maar dit vermeldt hij niet. Daarnaast gebruikt influencer een filter om zijn huid egaler te laten lijken dan in werkelijkheid het geval is. Dit is misleidend, omdat het om skincare gaat.

Het verweer van influencer

Influencer deelt verschillende vormen van content, waaronder video’s op TikTok waarin influencer onder meer nieuwe producten en diensten test. Hierbij wordt altijd #ad vermeld als het om een betaald partnership gaat. Deze vermelding staat er niet als influencer een product of dienst aangeboden krijgt als cadeau (gifting) of influencer zelf iets heeft gekocht. Influencer krijgt er dan immers niet voor betaald om het uit te proberen, maar doet dit puur uit eigen interesse. Dit geldt ook voor de bestreden video. Influencer heeft de producten cadeau gekregen en hier uit eigen interesse een video over gemaakt. Hier is geen betaling voor ontvangen. Influencer heeft de beschrijving bij de video aangepast en hier #gifting bij geplaatst om dit te verduidelijken.

Influencer heeft geen beautyfilter gebruikt. In de video schijnt een opnamelicht, wellicht verwart klager dit met een beautyfilter.

Het verweer van adverteerder

Adverteerder spreekt met haar betaalde influencers altijd af dat zij op een duidelijke manier kenbaar maken dat het om een betaalde samenwerking gaat, door middel van #ad, #spon of door de betaalde samenwerking tool aan te zetten op het platform. Deze video betreft echter een gifting, naar aanleiding van een PR-send out van adverteerder. Adverteerder zal aan influencer verzoeken om de beschrijving te verduidelijken en aan te geven dat het om een gifting gaat.

Het oordeel van de Commissie

1. De Commissie begrijpt de klacht aldus dat volgens klager de bestreden uiting in strijd is met artikel 3 onder b van de Reclamecode Social Media & Influencer Marketing (RSM), waarin is bepaald dat een Relevante Relatie tussen de verspreider en de adverteerder uitdrukkelijk in de uiting dient te worden vermeld. Met Relevante Relatie wordt de relatie tussen de adverteerder en de verspreider (in dit geval influencer) bedoeld die gericht is op het (doen) verspreiden van reclame via Social Media, tegen betaling of enig ander voordeel, die de geloofwaardigheid hiervan kan beïnvloeden, zoals gedefinieerd in artikel 2 RSM.

2. In de bestreden video is te zien hoe influencer de nieuwe huidverzorgingslijn van adverteerder gebruikt. Gebleken is dat influencer de betreffende producten gratis toegestuurd heeft gekregen van adverteerder. Hierdoor is, anders dan influencer en adverteerder lijken te veronderstellen, sprake van een Relevante Relatie tussen influencer en adverteerder in de zin van artikel 2 RSM. Het aanbieden van gratis producten aan influencers, waarover vervolgens iets wordt gepost door de influencer, kan de geloofwaardigheid van de door influencer in de video gemaakte reclame beïnvloeden. Immers, als de consument weet dat er voor influencer een voordeel staat tegenover het tonen en bespreken van de producten in de video, in dit geval een materieel voordeel door gratis ontvangen producten, kan de consument de uiting beter op waarde schatten.

3. Ingevolge de systematiek van de RSM is de inhoud en de aard van de Relevante Relatie in ieder geval duidelijk herkenbaar indien deze conform de suggesties bij artikel 3 van deze code is weergegeven. Nu in de uiting geen aansluiting bij die suggesties is gezocht, dient te worden beoordeeld of de inhoud en aard van de Relevante Relatie op andere wijze duidelijk en op een andere eenvoudig toegankelijke wijze geopenbaard wordt, bijvoorbeeld door opmaak en/of presentatie, mede gelet op de context en het platform dat wordt gebruikt. Naar het oordeel van de Commissie is dit niet het geval. Zowel in de video als in de daarbij behorende beschrijving wordt niet vermeld dat influencer de producten gratis heeft gekregen. De inhoud en aard van de Relevante Relatie wordt naar het oordeel van de Commissie ook anderszins onvoldoende duidelijk en niet op eenvoudig toegankelijke wijze geopenbaard. De Commissie wijst er in dit verband op dat het enkele gebruik van een “@” met daarachter de naam van adverteerder, zoals in de beschrijving bij de video staat, onvoldoende is om in de vereiste mate duidelijk te maken dat er sprake is van een Relevante Relatie. Ook de vermelding van de kortingscode aan het einde van de video en in de beschrijving is onvoldoende om duidelijk kenbaar te maken dat de video op een samenwerking, door middel van gratis gekregen producten, berust. Van de gemiddelde consument kan niet worden verwacht dat hij door de enkele vermelding van een kortingscode zonder meer begrijpt dat er sprake is van een onderliggende commerciële relatie. Derhalve is, binnen de context van de gehele uiting bezien, naar het oordeel van de Commissie onvoldoende kenbaar gemaakt dat er sprake is van een Relevante Relatie tussen influencer en adverteerder.

4. De Commissie is op grond van het vorenstaande van oordeel dat de uiting in strijd is met artikel 3 onder b RSM. Op basis van de artikelen 3 en 6 van de RSM zijn adverteerder en verspreider (influencer) beide gezamenlijk verantwoordelijk voor naleving van de RSM. Nu niet is gebleken dat adverteerder zich aan een of meer van de zorgplichten als adverteerder heeft gehouden, is de Commissie van oordeel dat adverteerder bovendien heeft gehandeld in strijd met artikel 6 RSM. De Commissie heeft kennis genomen van de mededeling dat reeds is besloten om een aanpassing van de uiting in gang te zetten door #gifting aan de beschrijving toe te voegen, maar ziet hierin onvoldoende aanleiding om een aanbeveling voor zover nog nodig te doen.

5. Met betrekking tot het tweede klachtonderdeel, dat de uiting misleidend is omdat influencer hierin gebruikmaakt van een zogenaamd beautyfilter, geldt dat influencer het gebruik van een dergelijk filter uitdrukkelijk heeft ontkend. Nu de stelling van klager met betrekking tot het gebruik van een filter blijkbaar op een vermoeden berust en de Commissie niet over aanwijzingen voor het gebruik van een ‘beautyfilter’ beschikt, kan dit klachtonderdeel niet slagen.

6. Gelet op het bovenstaande beslist de Commissie als volgt.

De beslissing van de Commissie

De Commissie acht de reclame-uiting in strijd met artikel 3 onder b RSM. Voor adverteerder geldt daarbij dat zij tevens heeft gehandeld in strijd met artikel 6 RSM. De Commissie beveelt influencer en adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.
Voor het overige wordt de klacht afgewezen.