De bestreden reclame-uiting

Het betreft reclame voor vaste telefonie vanTele2 Nederland BV. Adverteerder biedt drie verschillende BelGratis belpakketten aan. Op de website www.tele2.nl wordt hierover informatie gegeven. Met een BelGratis belpakket bel je een of meerdere periodes in de week gratis naar vaste nummers in Nederland, exclusief betaalde internet- en servicenummers. De klant betaalt hiervoor een vaste abonnementsprijs per maand.

De klacht

Het gebruik van de aanduiding BelGratis door adverteerder is misleidend voor de consument. Deze term wekt ten onrechte de indruk dat een consument gratis belt. De diensten worden namelijk helemaal niet gratis aangeboden. De klant krijgt slechts een voordeelbundel. Naarmate een klant meer belt, worden zijn of haar kosten per gesprek steeds voordeliger maar gratis zal het nooit worden. Adverteerder handelt hiermee onrechtmatig jegens klager en laatstgenoemde lijdt hierdoor schade.

Het verweer

Adverteerder biedt sinds begin 2007 vaste telefonie diensten aan onder de naam BelGratis. Sinds de invoering van deze productnaam heeft zij nog geen enkele klacht ontvangen van enige consument of concurrent. BelGratis houdt in dat er op bepaalde momenten, bijvoorbeeld in het weekend of ’s avonds, voor bellen naar vaste nummers in Nederland geen variabele gesprekskosten in rekening worden gebracht maar slechts abonnementskosten. Adverteerder voert geen brede, actieve campagne met betrekking tot de BelGratis diensten maar communiceert hierover hoofdzakelijk op haar website. Adverteerder is van mening dat op de website voor de consument duidelijke en volledige informatie wordt verstrekt over hetgeen voor de dienst betaald dient te worden en welke voorwaarden van toepassing zijn op de dienst. Adverteerder verwijst naar een uitspraak van de Voorzieningenrechter te Amsterdam die een vergelijkbare situatie betreft. Verder voert adverteerder aan dat het op de markt voor vaste telefonie gebruikelijk is om de term gratis te hanteren. Concurrenten bieden al geruime tijd vergelijkbare producten aan, zoals KNP met BelVrij. Gelet op het bovenstaande is de consument goed doordrongen van de betekenis van gratis bellen bij vaste telefonie en wordt deze dan ook niet misleid, zoals klager stelt.

Mondelinge behandeling

Partijen handhaven hun standpunt en lichten deze toe.  

Het oordeel van de Commissie

1) Adverteerder voert drie productnamen, te weten BelGratis Weekend, BelGratis

Avond & Weekend en BelGratis Altijd. Per dienst kan in de aangegeven perioden gratis naar vaste telefoonnummers worden gebeld. De (vaste) abonnementsprijs per dienst loopt op naarmate de tijdsspanne waarbinnen ‘gratis’ gebeld kan worden groter is. Nu de abonnementsprijs afhankelijk is van deze ‘gratis’ tijdsspanne, overweegt de Commissie dat de variabele (gespreks-)kosten in de vaste abonnementsprijs zijn verdisconteerd. Om die reden kan niet meer gesteld worden dat sprake is van ‘gratis’ bellen nu de consument voor dit ‘gratis’ bellen extra betaalt. De kosten per gesprek worden hooguit voordeliger naarmate men meer belt, zoals klager stelt. Adverteerder heeft deze zienswijze niet weersproken.

2) Voor wat betreft het onrechtmatig handelen door adverteerder en de schade die klager hierdoor lijdt overweegt de Commissie dat niet is gebleken of aangetoond dat klager door het handelen van adverteerder schade heeft geleden.

3) Blijkens het voorgaande is geen ondubbelzinnige informatie verstrekt over de telefoniedienst als bedoeld onder d van artikel 8.2 van de Nederlandse Reclame Code (NRC). Voorts is de Commissie van oordeel dat de gemiddelde consument hierdoor ertoe gebracht kan worden een besluit over een transactie te nemen, dat hij anders niet had genomen. Om die reden is de uiting misleidend en daardoor oneerlijk in de zin van artikel 7 NRC.

De beslissing

Op grond van het voorgaande acht de Commissie de reclame-uiting in strijd met het bepaalde in artikel 7 NRC. Zij beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken. Voor het overige wijst zij de klacht af.

College van Beroep:

De grieven

Deze kunnen als volgt worden samengevat. 

Ten onrechte heeft de Commissie geoordeeld dat geen ondubbelzinnige informatie is verstrekt over de telefoniedienst en dat de gewraakte reclame misleidend en oneerlijk is.

Het gebruik van het woord “gratis” in de productnaam BelGratis en de daarmee samenhangende uitingen dient te worden bezien in haar context. Uit die context blijkt voor de gemiddelde consument duidelijk dat Tele2 met “gratis” bedoelt dat voor bellen naar vaste nummers in Nederland binnen de abonnementsvorm binnen een bepaald tijdvak (de zogenoemde ‘gratis periode’) geen variabele gesprekskosten in rekening worden gebracht, ofwel dat de consument geen start- en minuuttarief hoeft te betalen voor vaste NL nummers binnen de door hem gekozen perioden.

Het abonnement zelf is niet gratis. Dat de variabele kosten al dan niet zijn verdisconteerd in de vaste abonnementskosten mag niet slechts de bepalende factor zijn voor de beslissing of ondubbelzinnige informatie wordt gegeven.

Het gebruik van het begrip “Gratis” in “BelGratis” is in de markt zeer gebruikelijk en het is zowel door concurrenten als door regulerende instanties geaccepteerd om met “gratis” te communiceren dat er binnen een abonnementsvorm, waarvoor wordt betaald, bepaalde kosten niet in rekening worden gebracht.

Andere spelers op de markt voor vaste telefonie zoals KPN, Pretium en Alice bieden al geruime tijd vergelijkbare producten aan, waarbij ook gesproken wordt over “gratis bellen” of “gratis”. De consument is goed doordrongen van de betekenis van gratis bellen bij vaste telefonie.

Ook op gelieerde markten is het gebruikelijk om “gratis” te gebruiken in een vergelijkbare context. Zo worden mobiele telefoons “gratis” geleverd in combinatie met een abonnement voor bepaalde tijd, waarvoor vaste abonnementskosten in rekening worden gebracht. Voor de gemiddelde consument is evident dat de kosten van de mobiele telefoon zijn versleuteld in de abonnementskosten.  

Het standpunt van Tele2 vindt steun in uitspraken van de Commissie in vergelijkbare procedures.

Op 2 juni 2009 heeft Tele2 nog aan UPC voorgesteld om haar productnaam te wijzigen in “BelGratis – Vaste Nummers in NL”. Dit voorstel is verworpen.

Bij deze herhaalt Tele2 haar voorstel, voor zover het College mocht menen dat Tele2 hiermee tegemoet komt aan de klacht van UPC. De Commissie heeft zich ten onrechte niet over het voorstel uitgelaten en is voorbij gegaan aan het verweer van Tele2 dat een verdergaande wijziging, zoals verwijdering van het element ‘Gratis’  uit de productnaam van ‘BelGratis’, ongerechtvaardigd en disproportioneel zou zijn, nu duidelijke informatie wordt verstrekt.          

Het antwoord in appel 

De grieven zijn gemotiveerd weersproken.

Het standpunt van UPC kan als volgt worden samengevat.

Terecht heeft de Commissie geconcludeerd dat er sprake is van misleiding. Alleen had UPC liever gezien dat de Commissie dit oordeel had gebaseerd op artikel 8.5 jo. bijlage 1 van de Nederlandse Reclame Code (NRC) in plaats van op artikel 8.2 onder d NRC.

De mondelinge behandeling

Partijen hebben hun standpunten mondeling toegelicht.

Namens Tele2 heeft mr. De Vries onder meer meegedeeld dat Tele2 niet haar hele dienst als gratis omschrijft, maar elementen daarvan.

Waar het betreft de producten BelGratis Weekend, BelGratis Avond & Weekend en BelGratis Altijd, hebben de abonnementskosten betrekking op vaste kosten voor het abonnement enerzijds en op de mogelijkheid om binnen een bepaald tijdvak te bellen, zonder een start- en minuuttarief te betalen, anderzijds.

Het oordeel van het College

1.

Aangezien -naar blijkt uit hetgeen Tele2 schriftelijk en mondeling heeft meegedeeld- de abonnementskosten van de producten BelGratis Weekend, BelGratis Avond & Weekend en BelGratis Altijd betrekking hebben op enerzijds vaste kosten voor het abonnement en anderzijds de mogelijkheid om binnen een bepaald tijdvak te bellen naar vaste nummers in Nederland, zonder een start- en minuuttarief te betalen (met uitzondering van betaalde internet- en servicenummers), heeft de Commissie terecht geoordeeld dat de variabele (gespreks)kosten in de abonnementsprijzen zijn verdisconteerd.

2.

Ingevolge artikel 8.5 NRC zijn onder alle omstandigheden misleidend de wijzen van reclame maken als opgenomen in bijlage 1 bij de NRC.  Blijkens bijlage 1 onder 19 is onder alle omstandigheden misleidende reclame “Een product als “gratis”, “voor niets”, “kosteloos” en dergelijke omschrijven als de consument iets anders moet betalen dan de onvermijdelijke kosten om in te gaan op het aanbod en het product af te halen dan wel dit te laten bezorgen”.

3.

Nu de variabele (gespreks-)kosten in dit geval in de abonnementsprijzen zijn verdisconteerd en de consument derhalve iets moet betalen om te kunnen bellen, zonder dat hem per gesprek een start- en minuuttarief in rekening wordt gebracht, en wel iets anders dan de onvermijdelijke kosten om in te gaan op het aanbod en het abonnement af te sluiten, is het gebruik van het begrip “gratis” in de gewraakte reclame misleidend als bedoeld in artikel 8.5 in verbinding met bijlage 1 onder 19 NRC.

4.

De stelling van Tele2 dat uit de context waarin het woord “gratis” wordt gebruikt voor de gemiddelde consument voldoende duidelijk zou blijken wat met “gratis” wordt bedoeld, kan, wat daarvan zij, in het voorgaande geen verandering brengen.

5.

Dat concurrenten van Tele2 op een soortgelijke wijze zouden adverteren doet evenmin aan het vorenstaande af.

De beslissing

Het College bevestigt de beslissing van de Commissie, met wijziging van gronden. 

Het College acht de uiting in strijd met artikel 8.5, in verbinding met bijlage 1 onder 19, NRC.