De bestreden reclame-uitingen

Het betreft de volgende tekstfragmenten op de verpakking van i say producten en op de website www.isaybyebye.com:

A. Op de verpakkingen en de website:

“Grijp niet direct naar een geneesmiddel als je ergens last van hebt. Ga niet direct iets slikken bij elk ongemak. Zeker als je probleem redelijk aan de buitenkant van je lichaam zit. Dan is het logischer en efficiënter een middel te gebruiken dat ter plekke zijn werk doet. Dat is minder belastend voor je lichaam. Zo voorkom je nare bijwerkingen. En het levert vaak betere resultaten.”

B. Op de verpakkingen:

“Volkomen veilig. Geen bijwerking bekend.”

C. Op de website:

“(…) ze zijn effectief, maar hebben geen bijwerkingen.”

D. Op de verpakkingen en de website:

“i say: bye-bye ..[bepaalde aandoening]”.

De klacht

Bayer heeft – kort samengevat – tegen de uitingen de volgende bezwaren:

Ad A.

De onder A genoemde tekst appelleert aan gevoelens van angst als bedoeld in artikel 6 van de Nederlandse Reclame Code (NRC). Mensen worden bang gemaakt voor bijwerkingen van geneesmiddelen, waarvan ten onrechte wordt gesuggereerd dat deze in alle gevallen voorkomen.

Deze tekst is ook in strijd met artikel 7 NRC, omdat sprake is van agressieve reclame. Er wordt denigrerend gesproken over geneesmiddelen, alsof deze mindere resultaten zouden opleveren. Alleen indien het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) de balans tussen werking en bijwerking van een geneesmiddel als positief en voldoende veilig heeft beoordeeld, komt een geneesmiddel op de markt.

De i say producten zijn medische hulpmiddelen, die niet door het CBG worden beoordeeld en slechts een fysische werking kennen. Ze leveren daardoor per definitie geen betere resultaten op dan geneesmiddelen. De mededeling “En het levert vaak betere resultaten” is daarom misleidend in de zin van artikel 8 NRC.

Ad B en C.

De mededelingen “volkomen veilig” en “geen bijwerkingen (bekend)” wekken de indruk dat bij gebruik van deze medische hulpmiddelen geen bijwerkingen kunnen voorkomen. Dit is niet juist en misleidend. Een bijwerking die altijd kan optreden is een allergische reactie op één van de aanwezige stoffen.

Ad D.

De naam “i say bye-bye…” suggereert dat de kwaal waarvoor het product bedoeld is per definitie weggaat. Dit is misleidend.

Het verweer

Namens adverteerder heeft M. Hendriks van Medical Brands aangevoerd dat alle verpakkingen en communicatie-uitingen voldoen aan de “richtlijn medische hulpmiddelen 93/42/ec + 2007/47/ec” en zijn goedgekeurd door een onafhankelijke instantie (‘notified body’). Dit betreft “klasse I, II en III medical devices met aanvullende beoordeling door Bfarm”. Het afgegeven CE-certificaat van de aangewezen instantie is hiervan het bewijs.

Om aantijgingen te voorkomen zijn de verpakkingen ook voorgelegd aan de Keuringsraad KOAG/KAG, waarvan binnenkort de goedkeuringen worden verwacht.

Het oordeel van de Commissie

1. Tussen partijen is niet in geschil dat de producten waarop de bestreden uitingen betrekking hebben medische hulpmiddelen zijn in de zin van artikel 1 van de Wet op de medische hulpmiddelen (WMH). In reactie op de klacht is namens adverteerder aangevoerd dat de

i say producten een CE-markering met nummeraanduiding hebben. Het is de Commissie bekend dat een dergelijke CE-markering krachtens artikel 7 van het Besluit medische hulpmiddelen (BMH)  wordt  afgegeven door een aangewezen instantie die heeft geverifieerd of sprake is van conformiteit van het betreffende product met de essentiële eisen die op het product van toepassing zijn. Nu door Bayer echter niet wordt betwist dat de i say producten een CE-markering hebben, maar – kort samengevat – wordt gesteld dat de uitingen misleidend zijn en appelleren aan gevoelens van angst, kan de verleende CE-markering in de verdere beoordeling buiten beschouwing blijven.

2. Met betrekking tot het beroep van Bayer op artikel 6 NRC overweegt de Commissie het volgende.

Met de tekst “Grijp niet direct naar een geneesmiddel als je ergens last van hebt. Ga niet direct iets slikken bij elk ongemak. Zeker als je probleem redelijk aan de buitenkant van je lichaam zit. Dan is het logischer en efficiënter een middel te gebruiken dat ter plekke zijn werk doet. Dat is minder belastend voor je lichaam. Zo voorkom je nare bijwerkingen. En het levert vaak betere resultaten.” wordt naar het oordeel van de Commissie ingespeeld op gevoelens van angst voor “nare bijwerkingen” van geneesmiddelen. Hiervoor bestaat geen aanleiding. Daarom acht de Commissie de hiervoor aangehaalde tekst op de verpakkingen en de website in strijd met artikel 6 NRC, waarin is bepaald dat reclame zonder te rechtvaardigen redenen niet mag appelleren aan gevoelens van angst.

3. Naar het oordeel van de Commissie is tevens sprake van misleidende reclame. Van de naam “i say bye-bye..” in combinatie met het noemen van een kwaal gaat de suggestie uit dat de kwaal waarvoor het product bestemd is geheel weggaat. In de onder A t/m C aangehaalde uitingen wordt gesteld dat het gebruik van de i say producten logischer en efficiënter is dan het gebruik van geneesmiddelen, de i say producten minder belastend zijn voor het lichaam en de resultaten vaak beter zijn dan bij geneesmiddelen. Voorts wordt geclaimd dat de i say producten geen bijwerkingen kennen en “volkomen veilig” zijn. Nu deze stellingen door Bayer gemotiveerd zijn aangevochten, ligt het op de weg van adverteerder de juistheid ervan aannemelijk te maken. Naar het oordeel van de Commissie is adverteerder daarin niet geslaagd. Ten aanzien van deze kwalificaties is immers geen inhoudelijk verweer gevoerd.

Gelet op het vorenstaande gaan de uitingen gepaard met onjuiste informatie ten aanzien van de voordelen van de i say producten als bedoeld in artikel 8.2. aanhef en onder b NRC. Omdat de Commissie voorts van oordeel is dat de gemiddelde consument door de uitingen ertoe gebracht kan worden een besluit over een transactie te nemen dat hij anders niet had genomen, zijn de uitingen misleidend en daardoor oneerlijk in de zin van artikel 7 NRC.

4. Van agressieve reclame in de zin van artikel 14 lid 1 NRC is sprake als reclame door intimidatie, dwang, inclusief het gebruik van lichamelijk geweld, of ongepaste beïnvloeding de keuzevrijheid of de vrijheid van handelen van de gemiddelde consument met betrekking tot het product aanzienlijk beperkt of kan beperken. Blijkens de toelichting bij artikel 14 NRC wordt onder ongepaste beïnvloeding verstaan het uitbuiten van een machtspositie ten aanzien van de consument om pressie uit te oefenen op een wijze die het vermogen van de consument om een geïnformeerd besluit te nemen, aanzienlijk beperkt. Een dergelijke situatie doet zich naar het oordeel van de Commissie in het onderhavige geval niet voor, zodat de klacht dat sprake is van agressieve en om die reden oneerlijke reclame in de zin van artikel 7 NRC wordt afgewezen.

5. Gelet op het vorenstaande wordt als volgt beslist.

De beslissing

De Commissie acht de onder A aangehaalde uiting in strijd met artikel 6 NRC en de onder A, B, C en D aangehaalde uitingen in strijd met artikel 7 NRC. Zij beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.