De bestreden reclame-uitingen

Het betreft:

1. de verpakking van ‘BioBandits Organic Ketchup’ voor zover op het etiket op de voorkant de woorden “Added” en “Sugarfree” staan en op de achterkant het woord “Sugarfree”,
2. de webshop van Albert Heijn (www.ah.nl) voor zover daarin ‘BioBandits Organic Ketchup’ te koop wordt aangeboden onder de mededelingen “Suiker en zoetstof vrij” en “Sugarfree”.  

De klacht

Deze wordt als volgt samengevat. Foodwatch stelt dat in de bestreden reclame-uitingen wordt geclaimd dat in de BioBandits ketchup suiker ontbreekt. Dit is volgens Foodwatch een voedingsclaim in de zin van Verordening (EU) nr. 1924/2006 (hierna: de Claimsverordening), en dan meer in het bijzonder de claim ‘suikervrij’ als vermeld in de bijlage bij de verordening. De uitingen houden onmiskenbaar in dat in het product geen suiker aanwezig is en zullen door de consument ook in die zin worden opgevat. Deze claim is alleen toegestaan als het suikergehalte van het product maximaal 0,5 g/100 g of 0,5 g/100 ml bedraagt. Het product bevat echter 6,4 g suiker per 100 g zodat de claim ‘suikervrij’ niet in overeenstemming is met de eisen waaronder de voedingsclaim gebruikt mag worden. Hierdoor zijn de uitingen in strijd met artikel 8 lid 1 Claimsverordening. Nu de consument in de uitingen niet eerlijk wordt voorgelicht en misleid, zijn de uitingen in strijd met de artikelen 2, 7 en 8 van de Nederlandse Reclame Code (NRC).

Het verweer van BioBandits.nl

Dit wordt als volgt weergegeven. BioBandits.nl wil consumenten eerlijk informeren en heeft als missie “gezondere alternatieven” op de markt te brengen. Ketchup bevat doorgaans veel suiker, zoals blijkt uit het door BioBandits.nl overgelegde overzicht van marktleiders. De ketchup van BioBandits.nl bevat significant minder suiker. Op de voorkant van de verpakking van het product staat duidelijk dat het om “added sugarfree ketchup” gaat. Het product voldoet namelijk aan de voedingsclaim ‘zonder toegevoegde suikers’. BioBandits.nl maakt daarmee duidelijk dat aan het product geen extra suikers of andere vanwege hun zoetkracht gebruikte levensmiddelen zijn toegevoegd. Dit is waar het de consument voornamelijk om gaat. De in grootte variërende woorden op het etiket misleiden de consument daarbij niet. Dit is een keuze die grotendeels is gebaseerd op het ontwerp. Wel is de klacht gegrond ten aanzien van het etiket op de achterkant. Hier ontbreekt het woord ‘added’. BioBandits.nl zal dit woord bij de volgende druk toevoegen. Op het etiket wordt toegelicht dat in het product suiker aanwezig is, maar dat dit suikers zijn die van nature in de tomaten zitten. De consument kent de weg naar de voedingswaardetabel en is in staat die te lezen. De term ‘Added Sugar­free’ informeert daarbij over het grote verschil met andere ketchup. Dit is terecht mede gelet op de investeringen die BioBandits.nl jarenlang heeft gedaan om een ‘eerlijk’ product op de markt te brengen. BioBandits.nl is een kleine speler op de markt en betreurt het dat Foodwatch niet eerst met haar in gesprek is gegaan nu van (bewuste) misleiding geen sprake is.

De reactie van Albert Heijn

De tekst van de uiting in de webshop is door de leverancier aangeleverd als productinformatie in de webshop. Albert Heijn heeft de leverancier geïnformeerd over de klacht. Afhankelijk van de beslissing zal Albert Heijn de productinformatie in de webshop aanpassen.

Het oordeel van de voorzitter

1)  BioBandits.nl vermeldt op de voorzijde van de verpakking van haar ketchup de woorden “Added” en “Sugarfree”. Deze woorden zijn, enigszins los van elkaar, over twee tomaten afgebeeld op een soort lint. Doordat de woorden min of meer naast elkaar staan, ligt het voor de hand deze als combinatie te beschouwen, derhalve deze te lezen als “Added Sugarfree”, zoals blijkens het verweer overigens ook de bedoeling van BioBandits.nl is. In dat geval ontstaat echter een tegenstrijdigheid. Men kan immers niet zeggen dat iets wat in het product ontbreekt (‘Sugarfree’) is toegevoegd (‘added’). Deze claim is bovendien onduidelijk omdat zij zowel naar ‘suikervrij’ als naar ‘zonder toegevoegde suikers’ kan verwijzen zonder dat duidelijk is welke van deze twee claims wordt bedoeld. Dit ligt anders ten aanzien van de claim ‘Sugarfree’ op de achterzijde van de verpakking. De gemiddelde consument zal deze claim waarschijnlijk opvatten als de claim ‘suikervrij’, nu dit de letterlijke vertaling van deze claim is. Ten aanzien van de vraag hoe de gemiddelde consument de hiervoor bedoelde claims op de verpakking in onderling verband zal uitleggen, overweegt de voorzitter als volgt.

2)  Bij de beoordeling of een etikettering voor een consument misleidend kan zijn, volgt uit de rechtspraak dat moet worden uitgegaan van de vermoedelijke verwachting van de normaal geïnformeerde en redelijk omzichtige en oplettende gemiddelde consument op basis van de gehele verpakking (HvJ EG 16 juli 1998, 347). Indien, uitgaande van dit toetsingskader, de onduidelijke claim op de voorzijde van de verpakking voldoende wordt genuanceerd door de duidelijke claim ‘suikervrij’ op de achterzijde van de verpakking, dient te worden getoetst aan de voorwaarden voor het gebruik van de claim ‘suikervrij’. Dit is immers de uitleg die de gemiddelde consument in dat geval waarschijnlijk aan de claims zal geven. Foodwatch stelt vervolgens terecht dat niet is voldaan aan de voorwaarden voor het gebruik van de claim ‘suikervrij’. Blijkens de voedingswaardetabel bevat het product in totaal 6,4 g/100 g aan suikers, hetgeen meer is dan de toegestane hoeveelheid van maximaal 0,5 g/100 g of 0,5 g/100 ml. Dit betekent dat de claims op de verpakking in strijd zijn met artikel 8 lid 1 Claimsverordening, waardoor artikel 2 NRC is geschonden. Dat BioBandits.nl, naar zij stelt, met de ketchup een gezond alternatief op de markt wil brengen en zij investeringen heeft gedaan om een ‘eerlijk’ product op de markt te brengen, rechtvaardigt niet dat zij op verpakkingen claims vermeldt die niet voldoen aan de Claimsverordening. Dat BioBandits.nl heeft aangekondigd de claim ‘suikervrij’ op de achterzijde van verpakking te vervangen door de (blijkens het voorgaande: onduidelijke) mededeling “Added Sugarfree”, geeft de voorzitter geen aanleiding ten aanzien van haar gebruik te maken van zijn bevoegdheid als bedoeld in artikel 12 lid 5 van het Reglement van de Reclame Code Commissie en het College van Beroep.

3)  Foodwatch heeft voor wat betreft de webshop van Albert Heijn bezwaar gemaakt tegen de mededelingen “Suiker en zoetstof vrij” en “Sugarfree” in de productinformatie over de BioBandits.nl ketchup. Om dezelfde redenen als hierboven genoemd, dient ook het gebruik van deze claims ontoelaatbaar te worden geacht. Er wordt immers niet voldaan aan de voorwaarden voor het gebruik van de voedingsclaim ‘suikervrij’. De hier bedoelde mededelingen zijn derhalve eveneens in strijd met artikel 2 NRC. Nu Albert Heijn heeft gesteld dat zij de uiting in haar webshop zal aanpassen indien de beslissing daartoe aanleiding geeft, zal de voorzitter ten aanzien van haar gebruik maken van zijn bevoegdheid als bedoeld in artikel 12 lid 5 van het Reglement van de Reclame Code Commissie en het College van Beroep, zodat in zoverre een aanbeveling achterwege blijft.

De beslissing van de voorzitter

Op grond van het voorgaande acht de voorzitter de reclame-uitingen in strijd met het bepaalde in artikel 2 NRC. De voorzitter beveelt BioBandits.nl aan om niet meer op de verpakking van de ketchup waar het in deze zaak om gaat, onjuiste voedingsclaims te vermelden.