Het College van Beroep [3 november 2021]

De bestreden uiting, de inleidende klacht en de beslissing van de Commissie

De klacht is gericht tegen de verpakking van “Doosjevol blauwe bessen” van het huismerk van Albert Heijn. Op het grootste gedeelte van de verpakking staat een foto van blauwe bessen. Over die foto staat het logo van Albert Heijn met daaronder in hoofdletters: “Doosjevol blauwe bessen”.
Op de achterzijde van de verpakking staat: “250 g / 2 porties (125 g)”

Voor zover in beroep relevant, wordt de inleidende klacht als volgt weergegeven. Bij meting van twee exemplaren van het onderhavige product blijkt dat het doosje slechts voor 65% gevuld is. Om die reden acht geïntimeerde de vermelding “Doosjevol” misleidend.

De Commissie heeft, voor zover in beroep relevant, de klacht om de volgende redenen gegrond geacht. Zowel op de voorzijde als de bovenzijde van het onderhavige product staat: “Doosjevol blauwe bessen”. Hierdoor wordt gesuggereerd en zal de gemiddelde consument ervan uitgaan dat het betreffende doosje “vol” of (vrijwel) geheel gevuld is met blauwe bessen, temeer nu de verpakking ondoorzichtig is. Klager heeft echter gesteld dat het doosje van 14 cm hoog slechts tot 9 cm gevuld is ofwel voor 65%, waarop Albert Heijn onder meer heeft meegedeeld dat de verpakking voor meer dan 2/3 gevuld is met blauwe bessen. Wat er zij van de precieze hoogte tot waar het doosje is gevuld, niet is komen vast te staan dat het doosje “vol” of (vrijwel) geheel gevuld is. Dat elders op de verpakking staat dat de inhoud daarvan 250 gram (blauwe bessen) is, neemt de onjuiste indruk onvoldoende weg. Niet algemeen bekend kan worden verondersteld wat de precieze omvang is van 250 gram blauwe bessen. De enkele vermelding “250 gram” is ook onvoldoende om de gemiddelde consument erop te wijzen dat de inhoud qua hoeveelheid wezenlijk minder is dan de grootte van de verpakking suggereert. Hierdoor is sprake van misleidende voedselinformatie, waardoor de uiting oneerlijk is als bedoeld in artikel 7 van de Nederlandse Reclame Code (NRC) en tevens in strijd is met artikel 7 lid 4 onder b van Verordening (EU) Nr. 1169/2011 betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten, waardoor de uiting ook in strijd is met de wet als bedoeld in artikel 2 NRC.

De grieven

De Commissie heeft ten onrechte geoordeeld dat sprake is van onduidelijkheid ten aanzien van de hoeveelheid van het product. De gemiddelde consument zal de benaming “Doosjevol blauwe bessen“ niet zo opvatten dat het doosje tot de rand gevuld is met blauwe bessen. De benaming ziet op het feit dat de verpakking uitsluitend is gevuld met blauwe bessen. Zelfs als deze benaming taalkundig anders zou worden uitgelegd, zal de gemiddelde consument niet ervan uitgaan dat het doosje “vol” of (vrijwel) geheel gevuld is met blauwe bessen én daardoor ertoe worden gebracht een besluit over de transactie te nemen dat hij anders niet had genomen. Het leidende arrest over misleidende verpakkingen van het Hof van Justitie inzake Teekanne van 4 juni 2015 (C195/14) heeft als uitgangspunt dat voor de misleidingstoets naar de gehele verpakking moet worden gekeken en dat informatie op de achterkant van het etiket niet elke misleiding wegneemt. Het uitgangspunt dat de consument de hele verpakking leest, geldt echter nog steeds. Daarbij moet niet worden uitgegaan van een gemakkelijk te misleiden consument, die afgaat op uitsluitend een benaming of afbeelding. Albert Heijn is het met de Commissie eens dat niet als algemeen bekend kan worden verondersteld wat de precieze omvang is van 250 gram blauwe bessen. Om de hoeveelheid van het product te bepalen, zal de consument daarom het vermelde gewicht op de verpakking raadplegen in plaats van dit op het oog te beoordelen. De Commissie overweegt voorts ten onrechte dat de grootte van een verpakking relevant zou zijn voor de beoordeling van het gewicht/de omvang van het product zelf. De consument zal zijn aankoopbeslissing baseren op de daadwerkelijke inhoud van een product en zal zich hierbij niet laten leiden door de omvang/grootte van de verpakking. Albert Heijn verwijst in dit kader eveneens naar de beslissing in dossier 2019/00319, waarin is overwogen “Bij voorverpakte artikelen in de vorm van salades wordt de hoeveelheid van het product dat de consument bij aankoop ontvangt niet bepaald door hetgeen in de verpakking past, maar door het gewicht van het product in de verpakking. De gemiddelde consument zal daarom niet verwachten dat een verpakking steeds tot de rand gevuld zal zijn, maar letten op het gewicht van het product zoals dat op het etiket is vermeld”. Albert Heijn merkt tot slot nog op dat bij de consument bekend mag worden verondersteld dat bevroren fruit zal slinken in omvang na ontdooiing. Ook om deze reden is het niet aannemelijk dat de consument voor de beoordeling van de inhoud/het gewicht rekening zal houden met de omvang van de verpakking.

Het antwoord in appel

Dit strekt tot bevestiging van de beslissing van de Commissie. Hierna zal, voor zoveel nodig, op de stellingen van geïntimeerde worden ingegaan.

Het oordeel van het College

1. De klacht betreft de vraag of (het etiket op) de verpakking van het doosje blauwe bessen door de vermelding ‘doosjevol’ bij de gemiddelde consument de indruk wekt dat de verpakking volledig is gevuld met bosbessen. Bij de beoordeling of een etikettering voor een consument misleidend kan zijn, volgt uit de rechtspraak dat moet worden uitgegaan van de vermoedelijke verwachting van de normaal geïnformeerde en redelijk omzichtige en oplettende gemiddelde consument op basis van de volledige uiting (HvJ EG 16 juli 1998, C-210/96, ECLI:EU:C:1998:369, inzake Gut Springenheide). En voorts is het uitgangspunt dat deze gemiddelde consument, wiens beslissing tot aankoop wordt bepaald door de samenstelling van een product, eerst de lijst van ingrediënten leest (HvJ EG 26 oktober 1995,C-51/94, ECLI:EU:C:1995:352). Dat de lijst van ingrediënten op de verpakking staat, kan anderzijds niet uitsluiten dat de etikettering van dat product en de wijze waarop deze is uitgevoerd de consument kan misleiden, bijvoorbeeld indien, in zijn geheel beschouwd, het etiket de indruk wekt dat het product een ingrediënt bevat dat het in werkelijkheid niet bevat, wat uitsluitend blijkt uit de lijst van de ingrediënten (HvJ EG 4 juni 2015, C-195/14, ECLI:EU:C:2015:361, inzake Teekanne).

2. De klacht heeft betrekking op een product met – blijkens het verweer van Albert Heijn bij de Commissie – de commerciële productnaam “Doosjevol blauwe bessen”. Het element ‘Doosjevol’ zegt niets over de blauwe bessen en kan enkel betrekking hebben op de verpakking. De gemiddelde consument zal deze vermelding om die reden opvatten als de weergave van een eigenschap van de wijze waarop het product is verpakt. Hieraan doet niet af dat het woord ‘Doosjevol’ als zodanig niet bestaat in de Nederlandse taal. De gemiddelde consument zal dit woord opvatten als de samensmelting van de woorden ‘doosje’ en ‘vol’. Aldus begrepen zal deze consument de aanduiding van het product in dit geval interpreteren als een ‘doosje vol blauwe bessen’, hetgeen zeer wel in deze zin kan worden opgevat dat het doosje, voor zover redelijkerwijs mogelijk, volledig is gevuld met blauwe bessen. Daarbij is van belang dat de voor- en achterzijde en de zijkanten van de verpakking geheel zijn bedrukt met een foto van blauwe bessen, hetgeen visueel de mededeling ‘Doosjevol’ ondersteunt en in combinatie daarmee lijkt te bevestigen dat het doosje volledig is gevuld met blauwe bessen. Indien de gemiddelde consument op grond van het voorgaande ervan uitgaat dat hij een hoeveelheid blauwe bessen koopt die overeenstemt met hetgeen in de verpakking past, zal zijn verwachting niet overeenstemmen met de hoeveelheid blauwe bessen die hij in werkelijkheid krijgt. Uit de stellingen van partijen bij de Commissie blijkt immers dat het doosje slechts deels is gevuld met blauwe bessen, en in ieder geval wezenlijk minder blauwe bessen bevat dan in de verpakking passen. De verpakking bevat verder geen mededelingen die de hiervoor omschreven indruk die de uiting wekt over de mate waarin deze is gevuld, kunnen nuanceren. Ook is de verpakking geheel ondoorzichtig.

3. Het voorgaande leidt tot het oordeel dat de vermelding ‘Doosjevol’ bij de gemiddelde consument ten onrechte de indruk wekt dat de verpakking volledig is gevuld met blauwe bessen. Hierdoor is sprake van misleidende voedselinformatie in de zin van artikel 7 lid 1 aanhef en onder a van Verordening (EU) Nr. 1169/2011. De werkelijke hoeveelheid in de verpakking wordt immers onjuist voorgesteld. Daarbij treft de verwijzing door Albert Heijn naar de beslissing in dossier 2019/00319 geen doel, omdat nu wel specifiek een verwachting over de hoeveelheid in de verpakking wordt gewekt. Dit heeft tevens tot gevolg dat de consument geen bijzondere aanleiding zal zien om nog te letten op het op de verpakking vermelde gewicht. Hij zal immers ervan uitgaan dat de inhoud overeenstemt met de grootte van de verpakking. Daarnaast kan de consument niet in staat worden geacht enkel op grond van het vermelde gewicht te begrijpen dat het doosje slechts deels is gevuld met blauwe bessen. Voor zover Albert Heijn stelt dat bij de consument bekend mag worden verondersteld dat bevroren fruit na ontdooiing in omvang zal slinken, geldt dat de gemiddelde consument ervan zal uitgaan dat de verpakking geheel is gevuld met het bevroren product. Tot slot merkt het College nog op dat deze beslissing geen afbreuk doet aan de mogelijkheid om verpakkingen slechts gedeeltelijk te vullen. Als echter, zoals in dit geval, de indruk wordt gewekt dat de verpakking volledig is gevuld, dient dat te worden waargemaakt.

4. Blijkens het voorgaande treffen de grieven geen doel. Het College komt, evenals de Commissie, tot het oordeel dat sprake is van misleidende voedselinformatie, waarbij de misleiding ziet op de hoeveelheid van het product. Nu de uiting daardoor in strijd is met artikel 7 lid 1 aanhef en onder a van Verordening (EU) Nr. 1169/2011, is deze niet in overeenstemming met de wet als bedoeld in artikel 2 NRC. Derhalve wordt beslist als volgt.

De beslissing van het College van Beroep

Het College bevestigt de bestreden beslissing, voor zover in beroep aan de orde en daarbij is geoordeeld dat de uiting in strijd is met artikel 2 NRC.

[Hieronder volgt de beslissing waartegen beroep is ingesteld]

De Reclame Code Commissie [7 september 2021]

De bestreden uiting

Het betreft de verpakking van het product “doosjevol blauwe bessen” van het huismerk van Albert Heijn. Op de verpakking staat, over de gehele voorzijde, een foto van blauwe bessen. Over die foto staat het logo van Albert Heijn met daaronder in hoofdletters: “doosjevol blauwe bessen”. Rechts onderaan zijn de aantallen kcal en kJ per schaaltje (125 g) en per100 gram vermeld.

De klacht

Klager (voormalig “verpakkingsdeskundige” voor consumentenartikelen) heeft de volgende bezwaren:
1. Bij meting van twee exemplaren van het onderhavige doosje ingevroren fruit blijkt dat het doosje van 14 cm hoog slechts tot 9 cm gevuld is ofwel voor 65%. Ten bewijze hiervan legt klager een foto over van een geopende verpakking. Klager vindt de vermelding “doosjevol” misleidend.     
2. Gelet op deze verpakking wordt circa 25% meer verpakkingsmateriaal gebruikt dan nodig is en dat is milieubelastend, ook in die zin dat meer transportvolume nodig is, met als gevolg meer CO2-uitstoot. 

Het verweer

Albert Heijn heeft als volgt gereageerd op de verschillende bezwaren.
 
Ad 1.
Op verpakkingen van producten die Albert Heijn verkoopt, is de hoeveelheid  die de verpakking
bevat duidelijk vermeld (in gram). Reeds daarom kan de benaming “doosjevol blauwe bessen” niet misleidend zijn; het is voor de klant altijd duidelijk hoeveel hij krijgt bij de aanschaf van een product. Op de onderhavige verpakking staat duidelijk dat de inhoud 250 gram is. Hierdoor is de gemiddelde consument geïnformeerd over de daadwerkelijke inhoud.
Verder is de naam “doosjevol blauwe bessen” al jaren een commerciële productnaam waarbij consumenten bekend zijn met de inhoud, zoals ook duidelijk op de verpakking is vermeld.
Bovendien ziet deze naam op het feit dat de verpakking uitsluitend is gevuld met blauwe bessen en is Albert Heijn van mening dat de term “vol” een subjectief begrip is. De betreffende verpakkingen zijn overigens voor meer dan 2/3 gevuld met blauwe bessen. Vanwege technische redenen kan de verpakking niet verder gevuld worden. Zo moeten verpakkingen van verschillende producten bijvoorbeeld hetzelfde formaat hebben voor productie en transport.
Gelet op het voorgaande beschouwt Albert Heijn de bestreden verpakking als ‘vol met blauwe bessen’ en is van misleiding geen sprake.
 
Ad 2.
Klager brengt een milieutechnische stelling naar voren. Omdat deze stelling buiten de bevoegdheid van de Commissie valt, zal Albert Heijn hier niet nader op ingaan.
 

Het oordeel van de Commissie

Met betrekking tot de verschillende bezwaren oordeelt de Commissie als volgt.
 
Ad 1.
Op basis van de aan de Commissie overgelegde afdrukken van de bestreden uiting stelt de Commissie het volgende vast. Zowel op de voorzijde als de bovenzijde van het onderhavige product staat: “doosjevol blauwe bessen”. Hierdoor wordt gesuggereerd en zal de gemiddelde consument ervan uitgaan dat het betreffende doosje “vol” of (vrijwel) geheel gevuld is met blauwe bessen, temeer nu de verpakking ondoorzichtig is. Klager heeft echter gesteld dat het doosje van 14 cm hoog slechts tot 9 cm gevuld is ofwel voor 65%, waarop Albert Heijn onder meer heeft meegedeeld dat de verpakking voor meer dan 2/3 gevuld is met blauwe bessen. Wat er zij van de precieze hoogte tot waar het doosje is gevuld, niet is komen vast te staan dat het doosje “vol” of (vrijwel) geheel gevuld is met blauwe bessen.
De Commissie neemt aan dat elders op de verpakking staat dat de inhoud van de verpakking 250 gram (blauwe bessen) is, zoals Albert Heijn heeft gesteld, maar deze vermelding neemt bovenbedoelde onjuiste indruk niet, althans onvoldoende weg. In dit verband overweegt de Commissie dat “gram”, anders dan bijvoorbeeld liter, geen inhoudsmaat is en dat niet algemeen bekend kan worden verondersteld wat de precieze omvang is van 250 gram blauwe bessen. De enkele vermelding “250 gram” is onvoldoende om de gemiddelde consument erop te wijzen dat de inhoud qua hoeveelheid wezenlijk minder is dan de grootte van de verpakking suggereert.
 
Gelet op het bovenstaande is de bestreden uiting voor de gemiddelde consument onduidelijk ten aanzien van de hoeveelheid van het product als bedoeld in artikel 8.2 aanhef en onder b van de Nederlandse Reclame Code (NRC). Nu de gemiddelde consument er bovendien toe kan worden gebracht en besluit over een transactie te nemen dat hij anders niet had genomen, is de uiting misleidend en daardoor oneerlijk als bedoeld in artikel 7 NRC.  
Verder acht de Commissie de bestreden verpakking door bovenbedoelde onduidelijkheid ook misleidend in de zin van artikel 7 lid 4 onder b van de Verordening (EU) Nr. 1169/2011 betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten en daardoor in strijd met de wet als bedoeld in artikel 2 NRC.  
 
De stelling dat de naam “doosjevol blauwe bessen” al jaren een commerciële productnaam is waarbij consumenten bekend zijn met de inhoud heeft Albert Heijn niet verder toegelicht en de Commissie zal dan ook aan die enkele stelling voorbijgaan. Dat de verpakking om technische redenen niet verder kan worden gevuld, maakt bovenstaand oordeel niet anders.
 
Ad 2.
De Commissie heeft tot taak te beoordelen of reclame wordt gemaakt in overeenstemming met de NRC. Zij is niet bevoegd te oordelen over de vraag of een bepaalde hoeveelheid verpakkingsmateriaal al dan niet milieubelastend is, voor zover althans die hoeveelheid, zoals in dit geval, geen onderwerp is van de bestreden reclame-uiting.     
 
Op grond van het bovenstaande wordt als volgt beslist.

De beslissing van de reclame Code Commissie

Gelet op het oordeel A 1 acht de Commissie de uiting in strijd met artikel 7 NRC. Zij beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.  
Voor het overige wijst zij de klacht af.