De bestreden reclame-uiting

Het betreft een advertentie in de Volkskrant van 12 maart 2024 waarin staat:
“Het geheim van onze Franse Frietjes?
Helemaal niets (behalve een snufje zout)

De Franse Frietjes van McDonald’s worden gemaakt van de allerlekkerste aardappelen, voornamelijk van Nederlandse bodem. En aan die aardappelen wordt verder helemaal niets toegevoegd… behalve een snufje zout. En door jou een burger, Milk Shake en McDonalds’s Fritessaus.
Ook dat doet M.”

Samenvatting van de klacht

Volgens de advertentie bestaan de Franse Frietjes van McDonald’s alleen uit aardappelen en zout. Uit de ingrediënteninformatie op de website van McDonald’s blijkt echter dat de Franse Frietjes uit meer ingrediënten bestaan, waaronder ook niet-gehydrogeneerde plantaardige olie, stabilisator, dinatriumdifosfaat en dextrose. De consument krijgt door de advertentie een ander beeld van de samenstelling van de Franse Frietjes dan in werkelijkheid het geval is. Dit is volgens Foodwatch misleidend op grond van artikel 8 van de Nederlandse Reclame Code (NRC). Ook is dit in strijd met de wet en daarmee in strijd met artikel 2 NRC en artikel 2 van de Reclamecode voor Voedingsmiddelen (RVV). Foodwatch verwijst in dat verband naar artikel 7 van de Verordening (EU) nr. 1169/2011 en naar artikel 16 van de Verordening (EG) nr. 178/2002. Deze regels gelden ook voor reclame volgens het Handboek Etikettering van levensmiddelen van de NVWA, aldus Foodwatch.

Samenvatting van het verweer

McDonald’s begrijpt de klacht zo dat zij volgens Foodwatch de volledige lijst van ingrediënten had moeten opnemen in de reclame-uiting. Ter onderbouwing daarvan verwijst Foodwatch naar wettelijke verplichtingen voor de etikettering van voorverpakte levensmiddelen. De Franse Frietjes zijn niet-voorverpakte levensmiddelen. In het Handboek Etikettering van levensmiddelen van de NVWA is expliciet opgenomen dat bij reclame voor voorverpakte levensmiddelen het niet vereist is om in een reclame-uiting de volledige ingrediëntenlijst te publiceren. Dit geldt ook voor niet-voorverpakte levensmiddelen.

Volledigheidshalve publiceert McDonald’s de ingrediënten en voedingswaarden op haar website om transparant te zijn over de inhoud en samenstelling van haar producten. De gemiddelde consument zal bovendien begrijpen dat friet gemaakt wordt van aardappelen en dat in het bereidingsproces frituurolie wordt gebruikt, dat uit meerdere ingrediënten kan bestaan. Door het niet vermelden van alle ingrediënten in de reclame-uiting wordt de gemiddelde consument niet misleid.

Samenvatting van de repliek

De klacht is niet dat McDonald’s een volledige ingrediëntenlijst in de reclame-uiting had moeten opnemen, maar dat McDonald’s hierin een beeld schetst dat niet overeenkomt met de werkelijkheid. In de advertentie wordt namelijk met klem ontkend dat er meer/andere ingrediënten aanwezig zijn in de Franse Frietjes dan aardappelen en een snufje zout. Er zijn echter wel degelijk meer ingrediënten aanwezig in dit product. Hierdoor wordt de gemiddelde consument misleid.

Zo wordt de aanwezigheid van dextrose in het product wel vermeld op de website van McDonald’s als ingrediënt, maar niet in de reclame-uiting. De gemiddelde consument verwacht bij een portie Franse Frietjes geen dextrose als toegevoegd ingrediënt. Als de consument thuis een portie frietjes bakt zal hij/zij naar alle waarschijnlijkheid immers geen dextrose toevoegen als ingrediënt.

Samenvatting van de dupliek

In de ingrediëntendeclaratie van de Franse Frietjes zijn ook de ingrediënten van de frituurolie opgenomen en tevens is daar dextrose genoemd. Strikt genomen had dextrose daar niet opgenomen hoeven te worden, omdat dextrose een hulpstof is in het productieproces en niet een ingrediënt van de Franse Frietjes. McDonald’s verwijst in dat verband naar artikel 20 van de Verordening (EU) nr. 1169/2011. Van misleiding is geen sprake. Hoogstens zou gesteld kunnen worden dat McDonald’s op haar website te volledig is.

Het oordeel van de Commissie

1. De klacht is gericht tegen een advertentie waarin staat: “De Franse Frietjes van McDonald’s worden gemaakt van de allerlekkerste aardappelen, voornamelijk van Nederlandse bodem. En aan die aardappelen wordt verder helemaal niets toegevoegd… behalve een snufje zout.” Blijkens de ingrediëntenlijst op de website van McDonald’s bevatten de Franse Frietjes de volgende ingrediënten: “Aardappelen, niet-gehydrogeneerde plantaardige olie (high oleic zonnebloemolie, zonnebloemolie, koolzaadolie, high oleic koolzaadolie), (stabilisator) dinatriumdifosfaat, dextrose. Onze Franse Frietjes worden gezouten met JOZO zout: puur zout met jodium (Zout (NaCl), jodium, antiklontermiddelen (E504, E535)).”
De klacht kan zo worden opgevat dat volgens Foodwatch is gehandeld in strijd met het verbod misleidende voedselinformatie te geven over de samenstelling van het product als bedoeld in artikel 7 lid 1 sub a Verordening (EU) nr. 1169/2011. Ingevolge deze bepaling mag voedselinformatie niet misleidend zijn ten aanzien van de kenmerken van het levensmiddel, zoals de aard, identiteit, eigenschappen, samenstelling, hoeveelheid, houdbaarheid, land van oorsprong of plaats van herkomst en wijze van vervaardiging of productie. Uitgaande hiervan oordeelt de Commissie als volgt.

2. In de bestreden uiting wordt zonder enig voorbehoud gesteld dat de Franse Frietjes van McDonald’s worden gemaakt van aardappelen en dat daar verder “helemaal niets” aan wordt toegevoegd behalve een snufje zout. De gemiddelde consument zal deze informatie opvatten als een expliciete claim over de samenstelling van het product, in die zin dat het product als voordeel heeft dat het alleen bestaat uit aardappelen en een klein beetje zout. Door deze uitdrukkelijke claim zal de gemiddelde consument niet verwachten dat de Franse Frietjes ook nog andere ingrediënten bevatten zoals dinatriumdifosfaat en dextrose.

3. Door het absolute karakter van de reclame-uiting wordt hierin een dermate onjuiste indruk gewekt over de samenstelling van het product dat de Commissie van oordeel is dat de bestreden uiting niet in overeenstemming is met de eis dat voedselinformatie niet misleidend mag zijn ten aanzien van (onder meer) de samenstelling. Dit impliceert dat de uiting in strijd is met artikel 7 lid 1 aanhef en onder a Verordening nr. 1169/2011, waardoor is gehandeld in strijd met artikel 2 NRC.
In de dupliek heeft McDonald’s onder verwijzing naar artikel 20 van de Verordening (EU) nr. 1169/2011 gesteld dat dextrose een hulpstof is in het productieproces en als zodanig niet in de ingrediëntenlijst hoeft te worden opgenomen. Deze stelling doet echter niet af aan bovenstaand oordeel, dat geen betrekking heeft op de ingrediëntenlijst, maar op de bestreden advertentie waarin expliciet het afwezig zijn van een ander ingrediënt dan zout wordt geclaimd. Overigens is niet duidelijk hoe deze stelling van McDonald’s zich verhoudt tot de ingrediëntenlijst op de website.

4. Gelet op het bovenstaande wordt als volgt beslist.

De beslissing van de Commissie

De Commissie acht de reclame-uiting in strijd met het bepaalde in artikel 2 NRC en beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.