Het College van Beroep [13 december 2018]

De bestreden uiting, de klacht, de bestreden beslissing en de grieven

De klacht is gericht tegen een televisiecommercial waarin Paul van Vliet oproept om, net zoals hij, Unicef ‘in het testament te zetten’. In de tag-on herhaalt Paul van Vliet dit als volgt: “Zet Unicef in uw testament”. Appellant acht dit, kort samengevat, een ontoelaatbare wijze van reclame maken.

De voorzitter van de Reclame Code Commissie heeft de klacht (direct) afgewezen en daartoe, kort samengevat, overwogen dat de oproep van Paul van Vliet in de commercial om door middel van een testament geld te doneren voor Unicef, de grens van het toelaatbare niet te buiten gaat. De voltallige Reclame Code Commissie heeft, nadat appellant tegen deze beslissing bezwaar had gemaakt, het oordeel van de voorzitter bevestigd. De Commissie heeft daartoe, kort samengevat, geoordeeld dat het een organisatie die zich inzet voor een goed doel is toegestaan om in reclame het publiek te wijzen op de mogelijkheid om dat goede doel op te nemen in zijn testament en op die manier geld te doneren voor dat doel. Niet kan worden geoordeeld dat de wijze waarop deze oproep wordt gedaan in strijd is met de goede smaak of het fatsoen. Ook indien Unicef als enige goede doel een dergelijke oproep doet, betekent dit volgens de Commissie niet dat de oproep ontoelaatbaar zou zijn.

De grieven tegen de beslissing van de Commissie worden als volgt weergegeven.

De Commissie heeft de televisiecommercial zo opgevat dat wordt gezegd: “Neem Unicef op in uw testament”. In werkelijkheid wordt echter gezegd: ” Zet Unicef in uw testament”. Het steekt appellant dat de Commissie beide interpretaties niet van elkaar scheidt. Paul van Vliet heeft geen ‘inbreng’ bij de keuze hoe men zijn financiën beheert. Ook een bekende talentvolle Nederlander mag het volk niet zijn eigen vrijheid opleggen. Door de beslissing van de Commissie hebben goede doelen organisaties in Nederland een vrijbrief om ook over te gaan tot soortgelijke reclame. Niet duidelijk is daarbij waar de grens van het toelaatbare ligt.

Het oordeel van het College

Het College stelt voorop dat het een organisatie die zich inzet voor een goed doel is toegestaan om in reclame het publiek te wijzen op de mogelijkheid om dat goede doel ‘in zijn testament te zetten’ en op die manier geld te doneren voor dat doel. Dat appellant dit een onwenselijke vorm van reclame vindt, doet daaraan niet af. Verder kan niet worden gezegd dat de televisiecommercial door de wijze waarop deze oproep wordt gedaan in strijd is met de goede smaak of het fatsoen. Derhalve wordt beslist als volgt.

De beslissing van het College van Beroep

Het College bevestigt de bestreden beslissing.

[Hieronder volgt de beslissing waartegen beroep is ingesteld]

De Reclame Code Commissie [5 november 2018]

De bestreden reclame-uiting

Het betreft de televisiecommercial van Unicef, waarin – voor zover hier van belang – door Paul van Vliet wordt gezegd: “Ook als ik er niet meer ben, blijf ik me ervoor inzetten dat geen kind ooit meer met honger naar bed hoeft. Echt waar. Ook met een klein bedrag kunt u heel veel kinderen blij maken (er worden beelden van verschillende lachende kinderen getoond). Zet Unicef in uw testament. Kijk op unicef.nlalaten.”

In de tag-on herhaalt Paul van Vliet deze boodschap: “Zet Unicef in uw testament. Ook met een klein bedrag kunt u heel veel kinderen blij maken. Kijk op unicef.nlalaten.”

De klacht

Klager heeft geen bezwaar tegen het werven van donaties door Unicef. De manier waarop Paul van Vliet dit in de commercial doet, met de zin “Zet Unicef in uw testament”, is volgens klager echter verkeerd en inhumaan. In de commercial wordt het geven van geld via een testament met enige dwang opgelegd. Daardoor is de commercial in strijd met de goede smaak en het fatsoen en is deze nodeloos kwetsend.

Het oordeel van de voorzitter d.d. 18 september 2018

De voorzitter oordeelt, in lijn met de eerdere beslissing waarover klager is geïnformeerd,  dat het toelaatbaar is dat een organisatie als Unicef die zich inzet voor een goed doel, in reclame oproept om door middel van een testament geld te doneren voor dit doel. In de televisiecommercial zijn in verband daarmee beelden te zien van kinderen in zeer zorgelijke situaties. Uit de televisiecommercial blijkt dat Unicef met behulp van de donaties hierbij hulp wil verlenen, De wijze waarop Paul van Vliet bij die beelden oproept om met het oog op die hulp geld te doneren via een testament, sluit hierbij aan. De teksten die hij uitspreekt, ondersteunen de boodschap van de televisiecommercial. Van dwang, onjuiste of ‘inhumane’ mededelingen is daarbij geen sprake. Ook overigens gaat de reclame-uiting de grens van het toelaatbare niet te buiten. Dat niet iedereen, om welke reden dan ook, deze uiting zal waarderen, leidt niet tot een ander oordeel. Op grond van het voorgaande beslist de voorzitter als volgt.

De beslissing van de voorzitter

Gelet op het bovenstaande wijst de voorzitter de klacht af.

Het bezwaar van klager tegen de beslissing van de voorzitter

Klager voert aan, verkort en zakelijk weergegeven, dat de reclame op steeds meer zenders wordt uitgezonden. Van de tientallen goede doelen in Nederland roept alleen Unicef op haar in je testament te zetten, aldus klager, wat hij uit den boze vindt. Anders dan de voorzitter heeft geoordeeld, gaat de oproep in de commercial om via een testament geld na te laten aan Unicef volgens klager wel de grens van het toelaatbare te buiten. De commercial is onverantwoord.

Het verweer

Met de commercial wil Unicef mensen bekend maken met de mogelijkheid Unicef op te nemen in zijn/haar testament en op die manier bij te dragen aan een betere toekomst voor kinderen wereldwijd. Paul van Vliet, ambassadeur van Unicef, zegt dat letterlijk in de commercial met zijn oproep “Neem Unicef op in uw testament”. Achter deze oproep ligt de persoonlijk gevoelde overtuiging dat het doel van de oproep goed is. Een commercial is volgens Unicef per definitie een oproep om ergens gevolg aan te geven. Unicef verwijst voor het overige naar de overwegingen van de voorzitter tot afwijzing van de klacht.

Het oordeel van de Commissie

Naar het oordeel van de Commissie is het een organisatie die zich inzet voor een goed doel toegestaan om in reclame het publiek te wijzen op de mogelijkheid om dat goede doel op te nemen in zijn testament en op die manier geld te doneren voor dat doel. In de onderhavige commercial roept Paul van Vliet op om – net als hij – Unicef in het testament op te nemen, waarbij hij opmerkt dat ook met een klein bedrag heel veel kinderen blij kunnen worden gemaakt. Niet kan worden geoordeeld dat de wijze waarop deze oproep wordt gedaan zo dwingend is jegens het publiek dat sprake is van strijd met de goede smaak of het fatsoen. De stelling van klager dat Unicef als enige goede doel in Nederland een dergelijke oproep doet om via een testament geld na te laten, kan de Commissie niet zondermeer onderschrijven. Maar ook indien dit juist zou zijn, betekent dit nog niet dat de oproep van Unicef niet toelaatbaar is. Dat klager de uiting niet kan waarderen, leidt niet tot een ander oordeel.

Op grond van het voorgaande wordt als volgt beslist.

De beslissing van de Reclame Code Commssie

De Commissie bevestigt de beslissing van de voorzitter tot afwijzing van de klacht.