De bestreden reclame-uiting
Het betreft een uiting op www.furlab.nl. Daarin staat onder de aanhef “VERANTWOORD BONT” onder meer:
“Consumenten van vandaag willen steeds meer informatie over de producten die zij kopen. Zij verwachten informatie over waar producten vandaan komen, openheid en transparantie over hoe een product tot stand komt en zekerheid over het welzijn van dieren. Het FURlab label geeft die zekerheid.
Het FURlab label is een initiatief van FURlab en is in het leven geroepen om het belang van dierenwelzijn te onderstrepen. Het speelt in op de vraag van consumenten naar meer transparantie en garandeert dat de vellen die zij levert afkomstig zijn van pelsdierenhouderijen waar de allerhoogste welzijnseisen ter wereld zijn ingevoerd. Op dit moment levert Furlab uitsluitend Nederlandse nertsen onder FURlab label.
Overige bontsoorten worden op dit moment aan de strenge eisen van Furlab onderworpen om te onderzoeken of het voor deze houderijen ook mogelijk is om het labeI te voeren De Nederlandse overheid controleert deze nertsenhouderijen minimaal een keer per jaar om er zeker van te zijn dat de hoge welzijnseisen worden nageleefd. Zo kan FURlab volledig garanderen dat jouw product afkomstig is van 100% procent ethisch verantwoord bont”
en
“Naast de Nederlandse nerts maken wij ook gebruik van andere diersoorten uit voornamelijk Scandinavië en Noord-Amerika. Deze dieren vallen onder het Origine Assured label.
Het OA TM label geeft consumenten informatie over de herkomst van het bont dat zij kopen. Het label garandeert dat de vachten afkomstig zijn uit landen waar goede dierenwelzijnsregelgeving van kracht is.
Naast het gebruik van voor het bont gehouden dieren, maakt FURlab gebruik van voor het vlees geslachte dieren (schaap, geit, konijn) en pelzen afkomstig van de plaagbestrijding (muskusrat, vos, wasbeer)”.
De klacht
De klacht wordt als volgt samengevat.
Furlab is een initiatief uit 2002 van het Nederlands Bontinstituut. De bedoeling is om bont te promoten aan modeprofessionals en het brede publiek, in samenwerking met de Nederlandse Federatie voor Edelpelsdierenhouders, We Are Fur, Edelveen Kennisbron Edelpelsdierenhouderij en We Are Fur (OA).
In de uiting staat:
“Zo kan FURlab volledig garanderen dat jouw product afkomstig is van 100% procent ethisch verantwoord bont”.
Klaagster is van mening dat pelzen nooit op -zo stelt klager- “ethische wijze gewonnen” kunnen worden en dat de suggestie van diervriendelijke behandeling daardoor misleidend is. Zij acht de uiting in strijd met artikel 8.2 van de Nederlandse Reclame Code (NRC) en voert daartoe het volgende aan.
Onder de standaardmethoden van het doden van dieren in deze industrie valt het veroorzaken van een hersenschudding voordat de keel wordt doorgesneden, elektrocutie tot een hartaanval wordt opgewekt en koolmonoxidevergiftiging in gaskamers. De bewering dat de producten van ethische afkomst zijn, is in het bijzonder verrassend aangezien Furlab in de uiting stelt dat het gebruikt maakt van dieren uit Scandinavische landen en de Verenigde Staten (VS), terwijl in elk van deze landen gruwelijke dierenmishandelingen zijn vastgesteld. Zo kunnen stalen strikvallen in de VS nog steeds legaal worden gebruikt. Deze vallen zijn zo wreed dat ze in meer dan 80 landen verboden zijn.
Ter onderbouwing van haar klacht verwijst klaagster naar voorbeelden van omstandigheden in fokkerijen in Nederland, Zweden, Denemarken en Noorwegen.
Ten aanzien van Nederland onthulde 269life Netherlands in 2013, zo stelt klaagster, helse omstandigheden op nertsenfokkerijen met doodsbange dieren opgehoopt in vieze, stoffige met uitwerpselen besmeurde kooien die op elkaar gestapeld stonden in lange vieze loodsen.
Wat betreft Zweden wijst klaagster onder meer op videomateriaal uit 2014 van dode en stervende dieren, achtergelaten om weg te rotten in hun kooien of lijdend aan open wonden, vaak door kannibalisme of zelfverminking.
De Zweedse parlementariër Jens Holm deelde mee, aldus klaagster, dat dergelijk beeldmateriaal aantoont dat dieren die gefokt worden op pelsdierfokkerijen “zich niet op natuurlijke wijze kunnen gedragen” en dat -samengevat- er sprake is van overtreding van de Dierenwelzijnswet en een verbod zou moeten worden ingesteld.
In Denemarken, zo stelt klaagster, onthulde de Deense organisatie Anima in 2011 de wrede realiteit op pelsdierfokkerijen in Denemarken. De betreffende videobeelden lieten zieke, verwonde en dode dieren zien op alle 26 bezochte fokkerijen.
In Noorwegen, zo deelt klaagster mee, documenteerde het Network for Animal Freedom in 2012, samen met de Noorse Dierenbescherming voor het vierde jaar op rij sinds 2008, het systematische en uiteenlopende leed van dieren op Noorse pelsdierfokkerijen. Duizenden foto’s en een aantal uren aan videomateriaal onthulden talloze ernstig gewonde en zieke dieren. Te zien zijn onder meer vossen en nertsen met ontbrekende ledematen en ernstig letsel, veroorzaakt door beten.
Klaagster wijst ook op de Verenigde Staten. Een onderzoek in 2011 door Born Free USA en Respect for Animals onthulde wreedheden tijdens het vangen van wilde dieren voor de bonthandel, zo stelt klaagster. Het onderzoek deed onder meer verslag van de manier waarop een jager een wasbeer verdronk en van dieren die geen doelwit waren, zoals huiskatten, maar die gevangen en gedood waren door het gebruik van illegale strikvallen.
Klaagster benadrukt dat bovengenoemde voorbeelden geen op zichzelf staande voorvallen zijn en dat ambtenaren hiermee “aan de slag zijn gegaan”. Begin april 2011 kondigde de Noorse Partij van de Arbeid (momenteel de grootste partij in Noorwegen) aan dat zij van plan is om het fokken van bont in Noorwegen te verbieden.
Verder diende het Noorse Network for Animal Freedom in 2009 een klacht in bij de ombudsman voor de consument (http://forbrukerombudet.no/english) met betrekking tot “de Origin Assured reclame uitingen”. De Noorse Consumenten Ombudsman concludeerde dat de bonthandel in Noorwegen niet door kon gaan met de bewering dat de aanwezigheid van een OA-keurmerk garandeerde dat het bont werd geproduceerd in lijn met de wetten en regelgeving van elk land, hetgeen betekent dat de marketinguiting misleidend was en in strijd met de Noorse Marketing Wet.
Klaagster merkt ook op dat de Nederlandse regering een wet heeft geïntroduceerd om bontfokkerijen vanaf 2014 uit te faseren.
Door middel van haar We Are Fur partner voorziet Furlab de consument van: “de garantie dat de vacht die voorzien is van het label afkomstig is uit een land waar regelgevingen of normen voor dierenwelzijn binnen de bontproductie van kracht zijn” zoals te lezen is op de “Traceability” pagina. Er wordt echter geen gedetailleerde beschrijving van deze normen gegeven. Het loutere bestaan van dergelijke normen biedt geen enkele vorm van zekerheid betreffende de humane behandeling van de dieren die worden gefokt en gedood voor een product met het OA-label. Dit geldt temeer wanneer er sterke aanwijzingen bestaan dat deze normen vaak onvoldoende of helemaal niet doorgevoerd worden, zoals is aangetoond door middel van voorbeelden uit heel Europa, zoals hierboven in de klacht weergegeven.
Enkele standaarden die in de OA communicatie uitingen” als “nationale of lokale wetgevingen of standaarden” worden voorgesteld, zijn vrijwillige gedragscodes vanuit de industrie, in plaats van bindende nationale wetten.
In de VS bijvoorbeeld, een land waarin al het bont moet voldoen aan het dragen van het OA etiket, hebben bontfokkers hun eigen “standaardeisen opgezet”. Bont van een fokkerij dat niet voldoet aan de geëiste gedragscodes vanuit de industrie, of waarbij sprake is van een eigen beleid ten aanzien waarvan men zelf kan bepalen of het gehandhaafd wordt of niet, maar dat afkomstig is uit een land waar nationale of lokale wetgevingen en standaarden bestaan die bont reguleren, komt nog steeds in aanmerking voor het dragen van het OA-etiket en wordt eventueel gebruikt door Furlab. Daarnaast bestaan er in de Verenigde Staten geen andere wetten voor dieren die gefokt worden voor bont.
Bovenbedoelde informatie is essentiële informatie over het materiaal waarover de gemiddelde consument moet beschikken om tot een geïnformeerde beslissing over een transactie over te kunnen gaan, maar deze informatie is doelbewust weggelaten van de Furlab website en van het Origin Assured reclame materiaal. Omdat OA en Furlab beide verzuimen te vermelden dat de ongespecificeerde “regels of normen” die “van kracht zijn” eventueel niet verplicht zijn of niet afgedwongen worden, zijn consumenten niet in staat om weloverwogen beslissingen te nemen, maar lopen zij kans te worden misleid. In zoverre acht klaagster de uiting in strijd met artikel 8.3 aanhef en onder c NRC.
De mondelinge behandeling
Het standpunt van klaagster is nader toegelicht.
De voorzitter vraagt waartegen de klacht precies is gericht, om de volgende reden. In de klacht wordt gesproken over zowel de “Furlab website” als “Origin Assured reclame materiaal”, en in verband met een citaat in de klacht (“de garantie dat de vacht die voorzien is van het label afkomstig is uit een land waar regelgevingen of normen voor dierenwelzijn binnen de bontproductie van kracht zijn”) wordt verwezen naar noot 31 onder de klacht, die betrekking heeft op een bij de klacht overgelegde afdruk van www.wearefur.com, met een Engelse tekst. Namens klaagster wordt meegedeeld dat de klacht beperkt is tot de volzin: “Zo kan FURlab volledig garanderen dat jouw product afkomstig is van 100% procent ethisch verantwoord bont” op www.furlab.nl. Ten aanzien van “Origin Assured” wordt namens klaagster meegedeeld dat dit een organisatie betreft, soortgelijk aan Furlab en dat deze organisatie door klaagster is genoemd, omdat Furlab daarmee samenwerkt.
Het oordeel van de Commissie
De Commissie stelt voorop dat namens klaagster ter zitting is meegedeeld dat de klacht is beperkt tot de volzin “Zo kan FURlab volledig garanderen dat jouw product afkomstig is van 100% procent ethisch verantwoord bont” op www.furlab.nl. Hiervan uitgaande, oordeelt de Commissie als volgt.
Gelet op de gevolgtrekking “Zo”, aan het begin van de bestreden volzin, zal de gemiddelde lezer deze volzin met name betrekken op de tekst voorafgaand aan die zin, betreffende Nederlandse nertsen, en niet zozeer op de tekst die op die zin volgt, betreffende diersoorten uit Scandinavië en Noord-Amerika. Klaagster heeft de juistheid van de bestreden volzin gemotiveerd betwist, onder meer door met vermelding van een bron te wijzen op “helse omstandigheden op nertsenfokkerijen met doodsbange dieren opgehoopt in vieze, stoffige met uitwerpselen besmeurde kooien die op elkaar gestapeld stonden in lange vieze loodsen”, in Nederland.
Adverteerder heeft de klacht in het geheel niet weersproken. Aldus heeft zij de juistheid van de absolute, gemotiveerd aangevochten claim “Zo kan FURlab volledig garanderen dat jouw product afkomstig is van 100% procent ethisch verantwoord bont” niet aannemelijk gemaakt. Gelet daarop gaat de reclame naar het oordeel van de Commissie gepaard met onjuiste informatie ten aanzien van de voordelen van het product als bedoeld in artikel 8.2 aanhef en onder b NRC. Nu de gemiddelde consument er bovendien toe kan worden gebracht een besluit over een transactie te nemen dat hij anders niet had genomen, is de uiting misleidend en daardoor oneerlijk in de zin van artikel 7 NRC.
Gelet op het bovenstaande wordt als volgt beslist.
De beslissing
De Commissie acht de reclame-uiting in strijd met artikel 7 NRC. Zij beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.