De bestreden reclame-uiting

Het betreft een aan klager gerichte mailing van 23 december 2009 met als aanhef: ‘Belangrijk nieuws over uw bijdrage per incasso’. In de brief staat onder meer:

‘(…) Om deze ambities opnieuw waar te maken hebben we meer geld nodig. En daarom heb ik een voorstel: als ieder lid of donateur de bijdrage met slechts € 1,- per maand verhoogt, kunnen wij ook in 2010 de noodzakelijke hulp blijven bieden. Zo heeft een kleine verhoging grote gevolgen!

Daarom zullen we ook uw bijdrage met € 1,- per maand verhogen. Dat betekent dat u vanaf 2010 voortaan € 37,- per jaar betaalt.

(…)

Natuurlijk kunnen er bij u omstandigheden zijn waardoor deze verhoging niet lukt. Bel dan alstublieft vóór 10 januari a.s. naar 0800-0240251 en geef door dat u geen verhoging wilt. Ook kunt u hiervoor de bijgevoegde antwoordkaart gebruiken.’

Een kopie van de uiting is aan deze beslissing gehecht.

De klacht

Klager vindt het onbehoorlijk en onethisch dat het Rode Kruis zonder toestemming zijn bijdrage verhoogt. Dit geldt ook voor het feit dat klager degene is die moet reageren als hij het niet eens is met de verhoging van de bijdrage. 

Het verweer

De Commissie vat het verweer als volgt samen. Het Rode Kruis heeft zich uit financiële overwegingen genoodzaakt gevoeld om actieve marketingacties te houden, om zo het noodzakelijke niveau van (nood)hulpverlening te kunnen blijven verlenen. Om te komen tot een verhoging van het gemiddeld inkomstenbedrag per lid en donateur heeft de algemene ledenvergadering van het Rode Kruis aan het bestuur goedkeuring gegeven aan het voornemen om de incassobedragen te verhogen. Daarbij is zorgvuldig gehandeld. Bij brieven van 23 december 2009 en 14 januari 2010 is uitgelegd welke reden aan de incassoverhoging ten grondslag ligt en hoe het Rode Kruis hier invulling aan zal geven. In beide brieven wordt de donateur gevraagd binnen een gangbare termijn te laten weten of hij bezwaar maakt tegen de incassoverhoging. Dit kan telefonisch, per e-mail of bij gratis bijgesloten antwoordkaart. Voorafgaand aan de actie heeft het Rode Kruis een representatieve groep van donateurs gevraagd of er draagvlak was voor de incassoverhoging, hetgeen zo bleek te zijn. Gelet hierop is het Rode Kruis de mening toegedaan dat zij zorgvuldig heeft gehandeld en dat de gewraakte reclame-uiting niet in strijd is met – onder meer artikel 2 van – de Nederlandse Reclame Code.

De repliek

De Commissie vat de repliek als volgt samen. Het Rode Kruis is een charitatieve instelling en ontvangt giften op basis van vrijwilligheid. Dat klager akkoord is gegaan met een automatische incasso geeft het Rode Kruis nog geen recht om eigenmachtig bedragen aan te passen. Klager meent dat adverteerder hiermee de fatsoensnormen overtreedt.

De dupliek

Adverteerder handhaaft zijn standpunt. Zij merkt verder op dat indien door een organisatie wordt besloten de periodieke bijdrage te verhogen, het bij een doorlopende machtiging niet noodzakelijk is om een nieuwe machtiging te vragen. Gebruikelijk is om betrokkenen dan ruim van tevoren schriftelijk over de wijziging van de bijdrage te informeren en in de gelegenheid te stellen om kenbaar te maken dat zij niet met de verhoging instemmen.

Het oordeel van de Commissie

1) In de mailing heeft adverteerder zich niet beperkt tot een bericht over de verhoging van de maandelijkse/jaarlijkse bijdrage, maar zij heeft tegelijkertijd aandacht gevraagd voor de diensten die zij aan de maatschappij verleent. De uiting is derhalve wervend van aard en reclame in de zin van de Nederlandse Reclame Code (NRC)

2) Adverteerder heeft in de aan klager gerichte mailing bericht over de verhoging van de maandelijkse automatische incasso van € 1,- per maand. Daarbij is gebruik gemaakt van een opt-out constructie waarbij een specifieke weigeringshandeling van klager wordt verlangd. Dit houdt in dat de geadresseerde stilzwijgend instemt met de verhoging van het incassobedrag tenzij hij zich hier expliciet tegen verzet. De Commissie is van oordeel dat men erop moet kunnen vertrouwen dat de aan klager gerichte mailing geen informatie dan wel een betalingsverplichting bevat die de ontvanger geacht wordt stilzwijgend te accepteren. Nu adverteerder de automatische incasso zal verhogen tenzij de geadresseerde schriftelijk of telefonisch laat weten daar niet mee akkoord te gaan, heeft zij het vertrouwen in reclame geschaad.

De beslissing

Op grond van het voorgaande acht de Commissie de reclame-uiting in strijd met het bepaalde in artikel 5 NRC. Zij beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.