De bestreden reclame-uitingen

Het betreft twee pagina’s op de website van Ekoplaza.
Op ekoplaza.nl/pagina/voor-beter-eten staat:

“Beter eten begint bij de oorsprong

[..]

Voor Beter Eten
Bij Ekoplaza kun je er op vertrouwen dat jouw eten beter is. Beter Eten is meer variatie. Minder vlees, meer plantaardig. Altijd uit volle grond. Vitaal. Troepvrij. Zonder chemische bestrijdingsmiddelen. Volwaardig. Puur, met een authentieke smaak. Dat smaakt van nature beter en is dus lekkerder!

Wij zorgen dat jij Beter Eten op je bord krijgt. Daarvoor maken we heldere keuzes en werken we continu aan het beste biologische assortiment. Samen met onze partners die we goed kennen. Zodat jij erop kunt vertrouwen dat jouw eten beter is. Dat is beter voor jouw weerstand, die van de planeet, en van alles wat er op leeft. Dat garanderen wij bij elke boodschap.”

Op de subpagina ekoplaza.nl/pagina/wat-is-biologisch staat:

“Een product mag alleen biologisch heten als het productieproces aan strenge wettelijke voorschriften voldoet. De overheid bepaalt hiervoor de regels en controle hierop vindt plaats door de onafhankelijke instantie SKAL. Biologische producten worden verbouwd zonder gebruik te maken van kunstmest, chemische bestrijdingsmiddelen en genetisch gemodificeerde organismen. De boeren en telers kiezen ervoor om de natuur zoveel mogelijk zijn werk te laten doen, door zo min mogelijk in te grijpen. Voor biologisch eten en drinken gelden strenge regels omtrent het gebruik van kunstmatige toevoegingen en hulpstoffen, bijvoorbeeld kunstmest om gewassen sneller te laten groeien, bij de verwerking van landbouwproducten. Alleen onmisbare E-nummers van natuurlijke oorsprong zijn toegestaan. Er worden geen chemische kleur,- geur-, en smaakstoffen en andere hulpstoffen toegevoegd. Ook zijn er voor handelaren, importeurs en opslagbedrijven van biologische producten voorschriften. Zo moet het duidelijk zijn waar de ingrediënten precies vandaan komen en is er rekening gehouden met dierenwelzijn.

Meer vragen over biologisch? Wij beantwoorden ze graag!

Hoe herken ik een biologisch keurmerk?
[…]”.

De klacht

De klacht wordt als volgt samengevat.

Klager maakt bezwaar tegen de vermelding dat biologisch “zonder chemische bestrijdingsmiddelen” is. Dat is volgens klager een pertinente leugen. Volgens klager bedoelt adverteerder “zonder synthetische chemische middelen”. Door het woord “synthetisch” weg te laten, wordt volgens klager ten onrechte de indruk gewekt dat er helemaal geen chemische middelen gebruikt worden. Bij biologisch is een aantal chemische bestrijdingsmiddelen toegestaan, en Ekoplaza heeft desgevraagd niet bevestigd aan klager dat deze middelen niet op haar producten zijn toegepast. “Het zijn dan wel chemische middelen van natuurlijke oorsprong, maar het blijven chemische middelen”, aldus klager.

Het verweer

Het verweer wordt als volgt samengevat.

Adverteerder legt uit dat er in beginsel, zwart/wit gesteld, een sterk verschil is tussen conventionele en biologische landbouw. Bij de voorbereiding van conventionele landbouw is een zogeheten ‘spuitplan’ standaard inbegrepen. Dit betekent dat er preventief altijd met (synthetische) chemische middelen wordt gewerkt, en dat je er bij heel veel soorten teelt zeker van kunt zijn dat er residuen van gewasbeschermingsmiddelen op het product zitten.

In de voorbereiding van een biologisch bouwplan worden volgens adverteerder juist maatregelen genomen waardoor er geen bestrijdingsmiddelen gebruikt worden. Als dit (toch) wel het geval is, dan wordt hierop geanticipeerd. In de biologische landbouw is een beperkt aantal natuurlijke bestrijdingsmiddelen toegestaan. Ekoplaza stimuleert haar telers deze niet te gebruiken en als zij deze stoffen in haar producten aantreft, neemt zij maatregelen tegen de teler. De claim dat de producten van Ekoplaza zonder chemische bestrijdingsmiddelen worden aangeboden, is daarmee goed te onderbouwen, aldus adverteerder.

Ekoplaza erkent dat er dan nog wel gediscussieerd worden over de vraag wanneer een bestrijdingsmiddel ‘chemisch’ genoemd kan worden. Een scheikundig proces, zoals het oplossen van suiker in water of het maken van thee, kun je feitelijk als ‘chemie’ zien. Volgens Ekoplaza moet chemisch hier echter begrepen worden als ‘chemisch schadelijk met sterk negatieve gevolgen voor mens en milieu’. De bestrijdingsmiddelen die gebruikt worden in biologische landbouw hebben een minimaal effect en zijn enkel daarom toegestaan. Om deze discussie in de toekomst te voorkomen zal Ekoplaza de tekst aanpassen naar ‘chemisch-synthetisch’.

Het oordeel van de voorzitter

De voorzitter begrijpt de klacht aldus dat klager bezwaar maakt tegen de bewering “zonder chemische bestrijdingsmiddelen”, omdat de bestrijdingsmiddelen die Ekoplaza toelaat op haar producten weliswaar niet synthetisch-chemisch, maar mogelijk wel natuurlijk-chemisch zijn. De bewering “zonder chemische bestrijdingsmiddelen” is, volgens klager, in dat geval onjuist.

Ekoplaza brengt hier tegenin dat zij met chemisch “synthetisch-chemisch” bedoelt en, dat het publiek dit ook zo zal begrijpen maar dat zij dit voor alle duidelijkheid in haar uitingen zal veranderen in “synthetisch-chemisch”.

In de uitingen staat “zonder chemische bestrijdingsmiddelen”. Uit de overige tekst in de uitingen blijkt dat adverteerder uitlegt dat er bij (de teelt van) de producten in haar winkel geen onnatuurlijke, kunstmatige bestrijdingsmiddelen gebruikt worden. Nu het woord “chemisch” in het dagelijks taalgebruik ook wel als synoniem voor onnatuurlijk, kunstmatig, synthetisch wordt gebruikt, ligt het voor de hand dat de gemiddelde consument de bewering “zonder chemische bestrijdingsmiddelen” in de context van de gehele uiting zal begrijpen als “zonder kunstmatige, onnatuurlijke” bestrijdingsmiddelen. Dat adverteerder producten verkoopt waarvoor bestrijdingsmiddelen met een natuurlijke oorsprong zijn gebruikt, wordt hiermee niet uitgesloten. Juist de toevoeging “chemisch” houdt de mogelijkheid open dat er wel gebruik wordt gemaakt van natuurlijke middelen die bij biologische landbouw zijn toegestaan en die zich door hun natuurlijke aard onderscheiden van de bestrijdingsmiddelen die in de conventionele landbouw zijn toegestaan. Overigens heeft Ekoplaza in haar verweer gemeld dat zij haar telers stimuleert om geen natuurlijke bestrijdingsmiddelen te gebruiken.

Gelet op het voorgaande beslist de voorzitter als volgt.

De beslissing van de voorzitter

De voorzitter wijst de klacht af.