De bestreden reclame-uiting
Het betreft de volgende mededelingen van “Dr. Günther Klass – Prescan” in het televisieprogramma Business Class dat is uitgezonden op zondag 5 februari 2012 op RTL7 (grotendeels volgens Nederlandse ondertiteling):
“Implantaten staan nu ter discussie. Er zijn implantaten uit Frankrijk, PIP-implantaten met siliconen van slechtere kwaliteit. Het probleem is dat die siliconen kunnen gaan lekken. Dat gebeurt vaak bij PIP-implantaten. Als het lekt, moet er geopereerd worden. Het punt is, elk implantaat gaat op een gegeven moment lekken. Met de MRI kunnen we speciale siliconen-MRI’s maken. Daarmee zien we of de siliconen er nog in zitten en of het implantaat nog intact is, of dat het stuk is. Daar maken veel vrouwen zich zorgen over. Daarom hebben we een speciaal telefoonnummer waar vrouwen zich bij Prescan kunnen aanmelden. Ook nu op zondag kan dat. Als je wil weten of de prothese intact is, maak je een MRI en dan weet je het zeker.”
De klacht
De informatie die over borstimplantaten wordt verstrekt is misleidend. Lekkage bij andere dan PIP borstimplantaten kan voorkomen, maar is zeldzaam. De geadviseerde MRI-scan brengt slechts nadelen mee, omdat deze methode onbetrouwbaar is voor zowel het aantonen als het uitsluiten van siliconenlekkage. De gemiddelde consument zou het besluit tot het laten maken van een MRI niet nemen als zij was voorgelicht conform de huidige stand van de wetenschap, die door de voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Plastische Chirurgie (NVPC) als volgt aan klager is meegedeeld: “Dit is inderdaad misbruik maken van de grotendeels onterechte onrust die gecreëerd is. Er is geen noodzaak om een MRI te laten maken en kan zelfs tot vals positieve bevindingen leiden. Die mensen laten zich vervolgens ten onrechte opereren, dus het heeft nogal wat impact! Voor zover de onrust wel terecht is, betreft het PIP protheses, maar die zijn maar bij een kleine groep patiënten gebruikt (ongeveer 1400) en grotendeels zijn zij al teruggeroepen. Die protheses moeten er gewoon uit en dan heeft een MRI dus ook geen indicatie.”
De mededelingen van Prescan betreffende het nut van een MRI-scan bij siliconen implantaten zijn in strijd met de artikelen 7 en 8.3 van de Nederlandse Reclame Code (NRC).
Het verweer
Het laten uitvoeren van een MRI om vast te stellen of een PIP-implantaat defect is, wordt in een gezamenlijk advies van IGZ en NVPC van 11 januari 2012 aanbevolen: “De Inspectie en de NVPC adviseren vrouwen die een PIP- (of M-Implants) prothese hebben om die te laten controleren op scheuren en lekkages. Aanbevolen wordt om dit te doen via een onderzoek met MRI.”
Uit het internationale wetenschappelijke onderzoek “Incidence of Silicone Breast Implant Rupture” (gepubliceerd in Arch Surg/Vol. 138, 2003, pag. 801-806, door adverteerder overgelegd) blijkt dat 15-17% van de moderne borstimplantaten na 10 jaar niet meer intact is. Bij oudere implantaten is na 12 jaar 26% defect en na 16,4 jaar zelfs 55%. Met betrekking tot MRI wordt in dit onderzoek onder meer gesteld dat MRI “the imaging modality with the highest sensitivity and specificity for diagnosing breast implant rupture” is (pag. 805) en dat “MRI revealed a sensitivity of 86% and a specificity of 100% for rupture diagnosis” (pag. 805).
De aanbeveling aan vrouwen met borstimplantaten om bij verdenking van een ruptuur een MRI-scan te laten uitvoeren, is dus zinvol en zaait geen onnodige onrust.
De mondelinge behandeling
Klager heeft zijn standpunt gehandhaafd en aan de hand van pleitnotities nader toegelicht. Mevrouw De Jong, anesthesioloog, heeft daaraan toegevoegd dat het uitvoeren van een MRI bij siliconen borstimplantaten overbodig is, omdat een kleine lekkage van het implantaat niet gevaarlijk is en een grote lekkage tot klachten leidt en door middel van lichamelijk onderzoek door de behandelend plastisch chirurg vastgesteld kan worden.
Dr. Klass heeft het standpunt van Prescan nader toegelicht. Hij heeft daarbij aangevoerd als radioloog veel ervaring te hebben met het stellen van een diagnose door middel van een – onschadelijke – MRI-scan. Niet alle klachten over borstimplantaten blijken een ruptuur te betreffen. In die gevallen is een MRI-scan nodig, die 100% specificiteit biedt. Naar aanleiding van de uitzending heeft een aantal vrouwen zich bij Prescan gemeld, van wie uiteindelijk tien vrouwen op grond van hun mededelingen is aangeraden een MRI te laten uitvoeren. Bij vier van hen is een scheur in een borstprothese vastgesteld.
Het oordeel van de Commissie
Naar het oordeel van de Commissie betreft het optreden van dr. Klass in het programma Business Class, waarin hij de bestreden mededelingen over het nut en de noodzaak van het laten uitvoeren van een siliconen-MRI bij borstprotheses heeft gedaan, een openbare aanbeveling van (de producten van) Prescan en dienen deze mededelingen daarom te worden aangemerkt als reclame in de zin van artikel 1 van de Nederlandse Reclame Code (NRC). Tussen partijen staat dit ook niet ter discussie. De mededelingen dienen als reclame-uiting in overeenstemming te zijn met de bepalingen van de NRC.
Klager acht de reclame, kort samengevat, misleidend omdat een MRI geen toegevoegde waarde heeft bij het vaststellen van een eventuele lekkage bij borstimplantaten. Naar het oordeel van de Commissie heeft Prescan echter aan de hand van de overgelegde onderzoeksresultaten voldoende aannemelijk gemaakt dat ook andere dan PIP-implantaten lekkages kunnen gaan vertonen en dat in dergelijke gevallen MRI een erkende en betrouwbare methode is om vast te stellen of sprake is van een ruptuur. Nu bovendien de IGZ en de NVPC in een recent gezamenlijk advies vrouwen hebben aanbevolen om een PIP-(of M-Implants) prothese “te laten controleren op scheuren en lekkages via een onderzoek met MRI”, kan niet worden geoordeeld dat het aanprijzen van MRI als mogelijke methode om siliconen implantaten te laten controleren op eventuele lekkages misleidend is. De klacht wordt daarom afgewezen.
De beslissing
De Commissie wijst de klacht af.