De bestreden uiting

Het betreft een uiting van Abortusinformatie.nl op een abri in Almere. De uiting bevat een kleurenfoto van een embryo met daarbij de vermelding “6 wk”. Onderaan de uiting staat “AbortusInformatie.nl”,
“© Education Resource Fund”, “Leeftijd na conceptie” en een QR-code.

De klacht

Tot haar verbazing zag klaagster deze “enorme poster met anti abortus propaganda” in het bushokje van de halte “muziekwijk station”. In deze buurt is een blijf van mijn lijf huis gevestigd en verder komen er veel jonge vrouwen langs deze halte. Dit kan veel schade en verdriet opleveren, aldus klaagster. Zij is erg geschrokken van de uiting, voelt zich als jonge vrouw verantwoordelijk om hier iets aan te doen en vindt de uiting ontoelaatbaar.  

Het verweer 
 
Het verweer wordt als volgt samengevat.
 
De gebruikte foto is een medisch wetenschappelijke foto van een levend kindje, 6 weken in de
baarmoeder vanaf conceptie, afgeleid van endoscopische scans. De uiting is tijdens een voorlichtingscampagne van Abortusinformatie.nl getoond in abri’s (scroller/statisch/analoog) tussen 22 februari en 17 maart 2021 in verschillende steden in Nederland.
  
Primair stelt verweerder zich op het standpunt dat klaagster niet-ontvankelijk moet worden verklaard in haar klacht, om de volgende redenen.
Er is geen sprake van “reclame” met een aanbod van “goederen en diensten” of een winstoogmerk. De onderhavige ruimte wordt gebruikt voor educatieve doeleinden.
Doel van deze voorlichtingscampagne was een positieve bijdrage te leveren om het gesprek over ongeboren leven aan te gaan, zonder oordeel. Het gaat niet om een protest, maar om een uiterst zorgvuldig gekozen educatieve uiting. Voorbijgangers ontvangen in het openbaar informatie over de wetenschap van prenatale ontwikkeling, die vaak niet wordt verstrekt door bijvoorbeeld pers,  abortusklinieken en overheid, aldus verweerder. De afbeelding is inhoudelijk neutraal.  
 
De beheerder, JCDecaux, heeft vooraf getoetst of de bestreden uiting godslasterlijk, racistisch of in
strijd met de Nederlandse Reclame Code (NRC) zou zijn. Dat was niet het geval.
Niet duidelijk is in welke zin klaagster de uiting in strijd acht met de NRC. Naar de mening van verweerder is de klacht onvoldoende gemotiveerd. Het zou op het pad liggen van de Commissie om enig voorwerk te verrichten, dat wil zeggen navraag te doen bij klagers, en pas te laten reageren op adequaat geherformuleerde klachten.
 
“Reclameadverteerders” vallen onder de vrijheid van meningsuiting als bedoeld in artikel 10 lid 1 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM), aldus verweerder. De wijze waarop zij van dit recht gebruik maakt, kan niet in strijd met de NRC worden geacht.  
 
Voor zover de Commissie klaagster toch ontvankelijk mocht achten in haar klacht, dient deze te worden afgewezen. Hiertoe voert verweerder aan dat er naar haar mening geen sprake is van strijd met de artikelen 1, 2, 3, 4 en/of 8 NRC en licht dit toe.
Wat betreft artikel 1 NRC wijst verweerder op het volgende.
Er is geen sprake van aanprijzing van goederen of diensten noch van het vragen van diensten als bedoeld in artikel 1 NRC. De bestreden affiche is educatief, puur feitelijk. Deze dringt niet aan tot actie en vermeldt met opzet ook geen mening. Belangstellenden worden door middel van de uiting verwezen naar de website waar (zoals de domeinnaam aangeeft) informatie over abortus beschikbaar is. Op de website zijn medisch wetenschappelijke beelden te zien, men kan er terecht voor hulp als men abortus overweegt en verweerder faciliteert verwerking na abortus.
Door het afbeelden van een ongeboren kindje van 6 weken na de conceptie is het voor de
toeschouwer voldoende duidelijk dat de beschikbaar gestelde “abortusinformatie” gericht zal zijn
op respect voor leven in de prenatale periode. Het staat verweerder vrij om door middel
van een poster “uiting te geven aan dit standpunt – deze uitspraak omtrent ‘subjectieve normen’”, zo stelt zij. In dit verband wijst verweerder op de beslissing van de Commissie van 21 december 2020 in dossier 2020/00545A.
 

De mondelinge behandeling

Het standpunt van verweerder is nader toegelicht. Op die toelichting zal worden teruggekomen in het oordeel.

Het oordeel van de Commissie

Gelet op het gevoerde verweer dient allereerst de vraag te worden beantwoord of de bestreden uiting moet worden aangemerkt als reclame als bedoeld in artikel 1 NRC. De Commissie beantwoordt die vraag bevestigend en overweegt daartoe het volgende. De uiting houdt een openbare aanprijzing in door een adverteerder (AbortusInformatie.nl) van een denkbeeld, namelijk het denkbeeld dat men er goed aan doet om voor informatie over abortus de website AbortusInformatie.nl te raadplegen. Van puur feitelijke aard, zoals door verweerder gesteld, is de uiting dus niet.  

Naar de mening van verweerder is niet duidelijk in welke zin klaagster de uiting in strijd acht met de NRC en is de klacht onvoldoende gemotiveerd. De Commissie deelt dit standpunt niet. Uit hetgeen klaagster heeft aangevoerd, valt voldoende duidelijk op te maken dat klaagster de bestreden uiting nodeloos kwetsend en/of in strijd met de goede smaak en/of het fatsoen acht als bedoeld in de artikelen 4 en 2 NRC.  

Bij de beantwoording van de vraag of een reclame-uiting in strijd is met (één van) bovengenoemde criteria stelt de Commissie zich terughoudend op, gelet op het subjectieve karakter daarvan. Met inachtneming van deze terughoudendheid oordeelt zij als volgt over de onderhavige abri-affiche.

In deze uiting vestigt verweerder de aandacht op de mogelijkheid om zich via haar website te informeren over abortus. In dit verband wordt, ter grootte van vrijwel de hele affiche, een kleurenfoto van een embryo met daarbij de vermelding “6 wk” getoond.

Uit het geheel van de uiting zal de gemiddelde passant begrijpen dat verweerder geen voorstander is van abortus. Het staat verweerder op zichzelf vrij om in een reclame-uiting de aandacht te vestigen op haar bestaan en/of gedachtegoed. De wijze waarop dat in dit geval gebeurt, leidt niet tot het oordeel dat de reclame ontoelaatbaar is, ook al zal de abri-affiche over een gevoelig onderwerp als abortus, verbeeld door de kleurenfoto van een embryo met daarbij “6 wk”, als indringend kunnen worden ervaren.  

Gelet op het bovenstaande wordt als volgt beslist.

De beslissing

De Commissie wijst de klacht af.