De bestreden reclame-uiting
Het betreft een televisiecommercial van Brand New Day waarin een bekende journalist/columnist/programmamaker/influencer over reizigers op een treinperron zegt dat meer dan de helft van hen geld tekort kan komen als ze in de toekomst stoppen met werken. Vervolgens wordt een “extra pensioenpotje” aangeprezen waarbij wordt gezegd: “En het mooie daarbij is dat je ook nog eens heel wat belastingvoordeel kan krijgen.” In de televisiecommercial wordt in verband met het voorgaande verwezen naar de website www.brandnewday.nl.
Samenvatting van de klacht
Wanneer men geld voor het pensioen belegt, mag men dat bedrag aftrekken van de belasting. Dan betaal je dus minder belasting dan wanneer je niet voor het pensioen belegt. Dat lijkt een voordeel, maar daar staat tegenover dat men later belasting gaat betalen over het geld dat men uit die pot gaat ontvangen. Het kan zijn dat men dan méér belasting betaalt dan het voordeel dat men bij aanvang heeft genoten. Dat is ervan afhankelijk tegen welk tarief die uitkeringen belast gaan worden. Er kan dan zelfs een belastingnadeel zijn. Dat geldt zeker als men het geld in één keer zou willen ontvangen. Klager wijst op de online publicatie van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) “Verlaag drempels in de derde pijler. Inzichten uit het AFM onderzoek naar de risico’s voor deelnemers in de derde pijler.” Hierin staat onder meer:
“De fiscale voordelen gelden niet voor iedereen. Aanbieders in de derde pijler promoten hun producten dikwijls door te wijzen op fiscale voordelen: een lager belastingtarief bij uitkering na pensionering (dankzij de ‘omkeerregel’) en het ontbreken van de vermogensrendementsheffing (vrh) over het opgebouwde kapitaal. Hoewel het ontbreken van vrh voor hogere kapitalen aanzienlijke voordelen kan hebben, zijn er niet voor iedere consument fiscale voordelen. Bijvoorbeeld wanneer de consument weinig vermogen in Box 3 bezit en wanneer de belastingdruk na pensionering nauwelijks lager is dan voor pensionering (dit kan het geval zijn bij zzp’ers met een lager inkomen). Daarnaast betalen zzp’ers met een lager inkomen zowel over inleg als de uitkering de bijdrage Zorgverzekeringswet.” (…).
“Aanbevelingen (…) Verstrek informatie over fiscale voorwaarden
Informatieverstrekking over fiscaliteit in de derde pijler dient duidelijk en niet misleidend te zijn. Zoals eerder benoemd in dit paper kunnen fiscale voordelen tegenvallen en kunnen de fiscale voorwaarden veranderen. Aanbieders van producten dienen hier rekening mee te houden in de informatieverstrekking.”
Klager acht de televisiecommercial misleidend omdat er wordt beweerd dat er een belastingvoordeel is in plaats van dat het hooguit gaat om belastinguitstel.
Samenvatting van het verweer
Belastingvoordeel is de kern van het lijfrenteopbouwproduct dat in de reclame wordt aangeboden. Wie geld opzij zet op een pensioenrekening, krijgt van ieder gestort bedrag sowieso 36,93% tot 49,50% terug van de Belastingdienst. Dit is de eerder betaalde inkomstenbelasting, omdat het geld van netto weer bruto gemaakt wordt. Deze teruggave kan vervolgens weer gebruikt worden om pensioen mee op te bouwen en rendement mee te behalen. De AFM noemt dat ‘fiscaal voordelig pensioen opbouwen’ in het document “Verlaag drempels in de derde pijler. Inzichten uit het AFM onderzoek naar de risico’s voor deelnemers in de derde pijler”. Een ander belastingvoordeel is dat over het volledige tegoed dat op de pensioenrekening staat geen vermogensbelasting behoeft te worden betaald. Daarvan profiteert men als men daadwerkelijk vermogensbelasting moet betalen, dus als het totale vermogen in box 3 boven de vrijstelling uitkomt. Veel mensen die aanvullend pensioen opbouwen, besparen dankzij dit voordeel op de lange termijn veel belasting. Deze vrijstelling van vermogensbelasting geldt niet alleen voor de fase waarin men aanvullend pensioen opbouwt (dus tot de AOW-gerechtigde leeftijd), maar ook gedurende de hele fase waarin men de opgebouwde pensioenpot ‘opeet’ via een lijfrente-uitkering. Zoals klager betoogt, dient over het geld dat wordt uitgekeerd inkomstenbelasting (IB) te worden betaald. Maar de tarieven IB voor AOW-gerechtigden zijn tot en met de eerste schijf lager en daarna hetzelfde als voor niet-AOW-gerechtigden. Het feit dat men de inkomstenbelasting als het ware uitstelt tot het moment dat men een lager AOW-tarief betaalt, is voor velen een voordeel en nooit een nadeel. Indien men het geld ineens wil opnemen, betaalt men daarover alsnog inkomstenbelasting en een boete (revisierente). Dit doet er echter niets aan af dat men met het product pensioen opbouwt met belastingvoordeel zolang men de fiscale regels niet overtreedt. Slechts in zeer uitzonderlijke situaties zal er geen belastingvoordeel zijn. Daarom spreekt adverteerder in de televisiecommercial over het feit dat iemand met zo’n product belastingvoordeel kan krijgen. Adverteerder voldoet aan de richtlijnen van de AFM door consumenten in te lichten over de fiscale voorwaarden van het product. Het is bij adverteerder niet mogelijk om een dergelijk product te openen zonder een kennistoets te hebben afgerond, waarin de kennis over die fiscale voorwaarden wordt getoetst. De AFM heeft de huidige website en de meest recente televisiecommercial van adverteerder beoordeeld en had geen bevindingen bij de formulering dat klanten ‘belastingvoordeel kunnen krijgen’. Dit is het onderscheidende kenmerk van een pensioenrekening zoals die door adverteerder wordt aangeboden.
De beslissing van de voorzitter
De voorzitter heeft de klacht afgewezen en heeft daartoe overwogen, kort samengevat, dat de televisiecommercial – rekening houdend met de beperkingen van dit communicatiemedium – een voldoende adequaat beeld van het product geeft en de gemiddelde consument niet op het verkeerde been zet.
Het bezwaar van klager tegen de beslissing van de voorzitter
Dankzij de intonatie van de uitgesproken tekst is de boodschap van de commercial dat met zekerheid belastingvoordeel zal worden verkregen, en niet dat van dit voordeel sprake zou kúnnen zijn. Adverteren met belastingvoordeel mag alleen wanneer er voor de consument onmiskenbaar sprake is van een voordeel. Dat voordeel mag niet voorwaardelijk zijn, wat bij belastingaftrek voor lijfrenten wel het geval is. Daar komt bij dat de boodschap wordt gebracht door [naam], een influencer die door sommigen (in woorden van klager) als ‘ideale schoonzoon’ wordt aangemerkt. Indien in de commercial zou worden gezegd “Je kunt heel wat belastinguitstel krijgen”, wordt juister aangegeven wat er gebeurt en wordt voorkomen dat de consument wordt misleid, aldus klager.
De reactie van adverteerder op het bezwaar
Adverteerder handhaaft haar standpunt dat tijdens de opbouwfase van het extra pensioenpotje altijd sprake is van een belastingvoordeel en er slechts een heel kleine kans is dat het bedrag dat tijdens de uitkeringsfase aan belasting moet worden betaald hoger is dan dit voordeel. In de praktijk leidt het opbouwen van aanvullend pensioen voor vrijwel alle klanten tot ten minste enige vorm van belastingvoordeel. Bovendien zijn de specifieke en zeer weinig voorkomende situaties waarin de klant achteraf meer belasting moet betalen dan het genoten belastingvoordeel bijna altijd het gevolg van een handelen door de klant in strijd met de fiscale spelregels. De zinsnede “…dat je ook nog eens heel wat belastingvoordeel kan krijgen” is niet misleidend. Ook de Belastingdienst en de AFM gebruiken de term ‘belastingvoordeel’ in combinatie met het opbouwen van een extra pensioenvermogen via een pensioenrekening/lijfrente. Op haar website verstrekt adverteerder informatie over zowel de belastingvoordelen als de aan het belastingvoordeel verbonden spelregels van een pensioenrekening, waarbij uitdrukkelijk wordt vermeld dat belastingvoordelen afhangen van de persoonlijke situatie van de klant. Dit maakt duidelijk dat de fiscale voordelen niet voor iedereen even groot zijn.
Met betrekking tot klagers bezwaar tegen het optreden in de commercial van [naam] stelt adverteerder dat duidelijk is dat sprake is van een reclame-uiting die afkomstig is van adverteerder en niet van een persoonlijke aanbeveling van [naam].
De mondelinge behandeling
Partijen hebben hun standpunten nader toegelicht en vragen van de Commissie beantwoord. Zij hebben daarbij pleitaantekeningen overgelegd, die als hier ingelast worden beschouwd.
In het hiernavolgende zal, voor zoveel nodig, worden ingegaan op hetgeen ter zitting aan de orde is gekomen.
Het oordeel van de Commissie
1. De televisiecommercial waarin de aanprijzing door Brand New Day van een ‘extra pensioenpotje’ centraal staat, heeft betrekking op een lijfrenteproduct met als kenmerk dat men bij de opbouw van een pensioen een deel van het gestorte geld terugkrijgt van de Belastingdienst, en dit geld weer kan gebruiken om pensioen mee op te bouwen en rendement te behalen. Kern van de klacht is dat de commercial door de mededeling “En het mooie daarbij is dat je ook nog eens heel wat belastingvoordeel kan krijgen” misleidend is, omdat daarmee volgens klager een gegarandeerd voordeel bij uitkering van de lijfrente wordt gesuggereerd, terwijl daarover geen zekerheid bestaat en in feite alleen sprake is van belastinguitstel. De Commissie overweegt als volgt.
2. Adverteerder heeft voldoende aannemelijk gemaakt dat in de meeste gevallen het fiscale voordeel dat men in de opbouwfase van het ‘extra pensioenpotje’ heeft, opweegt tegen de latere fiscale heffingen en in die zin leidt tot een voordeel voor de consument, terwijl het zeer uitzonderlijk is dat de consument geen fiscaal voordeel behaalt. Het is niet onjuist of misleidend om deze vorm van voordeel met de in de markt gebruikelijke term ‘belastingvoordeel’ aan te duiden. Verder is de Commissie van oordeel dat in de commercial niet de suggestie besloten ligt dat met zekerheid door iedereen een (aanzienlijk) belastingvoordeel zal worden behaald. Er wordt immers gezegd dat men met het aangeprezen product heel wat belastingvoordeel “kan” krijgen. Daarbij geldt dat de gehele mededeling “En het mooie daarbij is dat je ook nog eens heel wat belastingvoordeel kan krijgen” op neutrale toon wordt uitgesproken, zonder dat de woorden “heel wat belastingvoordeel” worden benadrukt, zoals door klager in bezwaar is aangevoerd.
3. Dat in zeer uitzonderlijke gevallen sprake kan zijn van een belastingnadeel – wat overigens volgens adverteerder veelal te wijten is aan het in strijd met de fiscale spelregels handelen door de klant zelf – betreft geen informatie die uitdrukkelijk in de televisiecommercial behoeft te worden vermeld teneinde misleiding te voorkomen. In de commercial wordt verwezen naar de website van adverteerder. Niet is weersproken dat hier informatie over de fiscale voorwaarden van het product wordt verstrekt, waarbij wordt vermeld dat belastingvoordelen afhangen van de persoonlijke situatie van de klant.
4. Het voorgaande oordeel wordt niet anders doordat de ‘bekende influencer’ [naam] in de commercial optreedt, waardoor volgens klager de suggestie dat met het product van adverteerder altijd belastingvoordeel zal worden behaald wordt vergroot. Voor de gemiddelde consument is voldoende duidelijk dat [naam] de boodschap van adverteerder overbrengt en aan zijn persoon geen extra gezag of vertrouwen met betrekking tot het product moet worden ontleend (vgl. de beslissing van de Commissie in dossier 2022/00114).
5. Op grond van het voorgaande wordt als volgt beslist.
De beslissing
De Commissie bevestigt de beslissing van de voorzitter tot afwijzing van de klacht.
Hieronder volgt de beslissing van de voorzitter d.d. 21-06-2023:
De bestreden reclame-uiting
Het betreft een televisiecommercial van Brand New Day waarin een man over reizigers op een treinperron zegt dat meer dan de helft van hen geld tekort kan komen als ze later stoppen met werken. Vervolgens wordt een “extra pensioenpotje” aangeprezen waarbij wordt gezegd: “En het mooie daarbij is dat je ook nog eens heel wat belastingvoordeel kan krijgen”. In de televisiecommercial wordt in verband met het voorgaande verwezen naar de website www.brandnewday.nl.
Samenvatting van de klacht inclusief de repliek
Indien men geld voor het pensioen belegt, mag men dat bedrag aftrekken van de belasting. Dus je betaalt minder belasting dan wanneer je het niet doet. Dat lijkt een voordeel, maar er staat tegenover dat men later belasting gaat betalen over het geld dat men uit die pot gaat ontvangen. Het kan zijn dat men dan méér belasting betaalt dan het voordeel dat men bij aanvang heeft genoten. Dat is afhankelijk tegen welk tarief die uitkeringen belast gaan worden. Er kan dan zelfs een belastingnadeel zijn. Dat geldt zeker als men het geld in één keer zou willen ontvangen. Klager wijst in repliek op de online publicatie van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) “Verlaag drempels in de derde pijler Inzichten uit het AFM onderzoek naar de risico’s voor deelnemers in de derde pijler.” Hierin staat onder meer:
“De fiscale voordelen gelden niet voor iedereen. Aanbieders in de derde pijler promoten hun producten dikwijls door te wijzen op fiscale voordelen: een lager belastingtarief bij uitkering na pensionering (dankzij de ‘omkeerregel’) en het ontbreken van de vermogensrendementsheffing (vrh) over het opgebouwde kapitaal. Hoewel het ontbreken van vrh voor hogere kapitalen aanzienlijke voordelen kan hebben, zijn er niet voor iedere consument fiscale voordelen. Bijvoorbeeld wanneer de consument weinig vermogen in Box 3 bezit en wanneer de belastingdruk na pensionering nauwelijks lager is dan voor pensionering (dit kan het geval zijn bij zzp’ers met een lager inkomen). Daarnaast betalen zzp’ers met een lager inkomen zowel over inleg als de uitkering de bijdrage Zorgverzekeringswet. (…).
“Aanbevelingen (…) Verstrek informatie over fiscale voorwaarden
Informatieverstrekking over fiscaliteit in de derde pijler dient duidelijk en niet misleidend te zijn. Zoals eerder benoemd in dit paper kunnen fiscale voordelen tegenvallen en kunnen de fiscale voorwaarden veranderen. Aanbieders van producten dienen hier rekening mee te houden in de informatieverstrekking.”
Klager acht de televisiecommercial misleidend omdat er wordt beweerd dat er een belastingvoordeel is in plaats van dat het om belastinguitstel gaat.
Samenvatting van het verweer inclusief de dupliek
De reclame ziet op belastingvoordeel dat de kern is van het aangeboden lijfrenteopbouw-product Wie geld opzijzet op een pensioenrekening, krijgt van ieder gestort bedrag sowieso 36,93% tot 49,50% terug van de Belastingdienst. Dit is de eerder betaalde inkomstenbelasting, omdat het geld van netto weer bruto gemaakt wordt. Deze teruggave kan vervolgens weer gebruikt worden om pensioen mee op te bouwen en rendement mee te behalen. De AFM noemt dat ‘fiscaal voordelig pensioen opbouwen’ in het document “Verlaag drempels in de derde pijler Inzichten uit het AFM onderzoek naar de risico’s voor deelnemers in de derde pijler.” Een ander belastingvoordeel is dat over het volledige tegoed dat op de pensioenrekening staat geen vermogensbelasting betaald hoeft te worden. Daarvan profiteert men als men daadwerkelijk vermogensbelasting moet betalen: dus als het totale vermogen in box 3 boven de vrijstelling uitkomt. Veel mensen die aanvullend pensioen opbouwen, besparen dankzij dit voordeel op de lange termijn veel belasting. Deze vrijstelling van vermogensbelasting geldt niet alleen voor de fase waarin men aanvullend pensioen opbouwt (dus tot de AOW-gerechtigde leeftijd), maar ook gedurende de hele fase waarin men de opgebouwde pensioenpot ‘opeet’ via een lijfrente-uitkering. Zoals klager betoogt, dient over het geld dat wordt uitgekeerd, inkomstenbelasting te worden betaald. Maar de tarieven IB voor AOW-gerechtigden zijn tot en met de eerste schijf lager en daarna hetzelfde als voor niet-AOW-gerechtigden. Het feit dat men de inkomstenbelasting als het ware uitstelt tot het moment dat men een lager AOW-tarief betaalt, is voor velen een voordeel en nooit een nadeel. Indien men het geld ineens wil opnemen, betaalt men daarover alsnog inkomstenbelasting en een boete (revisierente). Dit doet er echter niets aan af dat men met het product pensioen opbouwt met belastingvoordeel zo lang men de fiscale regels niet overtreedt. Slechts in zeer uitzonderlijke situaties zal er geen belastingvoordeel zijn. Daarom spreekt adverteerder in de televisiecommercial over het feit dat iemand met zo’n product belastingvoordeel kan krijgen. Adverteerder voldoet aan de richtlijnen van de AFM door consumenten in te lichten over de fiscale voorwaarden van het product. Het is bij adverteerder niet mogelijk om een dergelijk product te openen zonder een kennistoets te hebben afgerond, waarin de kennis over die fiscale voorwaarden wordt getoetst. De AFM heeft de huidige website en de meest recente televisiecommercial van adverteerder beoordeeld en had geen bevindingen bij de formulering dat klanten ‘belastingvoordeel kunnen krijgen’. Dit is het onderscheidende kenmerk van een pensioenrekening zoals door adverteerder aangeboden.
Het oordeel van de voorzitter
1) De televisiecommercial heeft specifiek betrekking op een lijfrenteproduct waarvan wordt gezegd dat men daarmee ”heel wat belastingvoordeel kan krijgen”. Kenmerk van dit product is dat men daarmee bij de opbouw van een pensioen een deel van het gestorte geld terugkrijgt van de Belastingdienst, en dit geld weer kan gebruiken om pensioen mee op te bouwen en rendement te behalen. Klager beschouwt dit als belastinguitstel en stelt dat het fiscale voordeel dat men aanvankelijk heeft uiteindelijk bij uitkering niet tot belastingvoordeel hoeft te leiden. Hij acht de televisiecommercial om die reden misleidend en verwijst daarbij naar een kennisgeving van de AFM. Adverteerder echter stelt dat slechts in zeer uitzonderlijke situaties er geen belastingvoordeel zal zijn en dat dit uit de televisiecommercial blijkt door het gebruik van het woord “kan” in de zin “En het mooie daarbij is dat je ook nog eens heel wat belastingvoordeel kan krijgen”. De voorzitter oordeelt als volgt.
2) Adverteerder heeft voldoende aannemelijk gemaakt dat haar product in de praktijk voor de consument tot een voordeel zal leiden, in deze zin dat het fiscale voordeel dat men in de opbouwfase heeft opweegt tegen latere fiscale heffingen. Dat zij dit in de televisiecommercial omschrijft als een belastingvoordeel, kan niet onjuist of misleidend worden geacht. Dit geldt ook indien het uiteindelijke belastingvoordeel tegenvalt of, zoals adverteerder stelt, in zeer uitzonderlijke gevallen er niet is. Uit de televisiecommercial volgt immers niet dat iedereen een (aanzienlijk) belastingvoordeel zal hebben. Er wordt in plaats daarvan gesproken over het feit dat men met het aangeprezen product heel wat belastingvoordeel “kan” hebben, hetgeen een mogelijkheid en geen zekerheid uitdrukt.
3) Naar het oordeel van de voorzitter zal de gemiddelde consument op grond van het voorgaande niet aannemen dat het aangeprezen product voor iedereen tot een (aanzienlijk) belastingvoordeel zal leiden. Rekening houdend verder met de beperkingen van het communicatiemedium, geeft de televisiecommercial een voldoende adequaat beeld van het product en zet deze de gemiddelde consument niet op het verkeerde been. Dat men, zoals klager stelt, een belastingnadeel heeft indien men het opgebouwde bedrag in één keer wil ontvangen, hoeft niet in de televisiecommercial te worden vermeld. Dit wijkt af van de aard van het product (een lijfrente) en is ook verder te specifiek om in een televisiecommercial te hoeven worden vermeld. De voorzitter beslist als volgt.
De beslissing van de voorzitter
Gelet op het bovenstaande wijst de voorzitter de klacht af.