De klacht

Klaagster maakt bezwaar tegen het feit dat het drukwerk ‘Arnhem de genoeglijkste’ in haar brievenbus is bezorgd. Het betreft een boek waarin op diverse pagina’s plaatjes dienen te worden geplakt. Deze plaatjes ontvangt men bij het doen van boodschappen bij Jumbo Arnhem. Klaagster stelt dat het boek hierdoor ongeadresseerd reclamedrukwerk betreft en dat de bezorging om die reden in strijd is met de Nee/Ja-sticker op haar brievenbus.

Samenvatting van het verweer

Er is gekozen voor een historisch verzamelalbum zonder reclame-uitingen of commercieel bedoelde verwijzingen. Het is daarom geen reclamedrukwerk maar een cadeau zonder verplichtingen. Men kan dit retourneren. Als beloning voor de moeite ontvangt men dan een pakje stroopwafels. Het boek betreft een gebaar waarvan men kan profiteren. Uitsluitend klaagster heeft tegen het ontvangen bezwaar gemaakt. Jumbo Arnhem heeft juist veel complimenten ontvangen van mensen die het cadeau erg waarderen. Ook op sociale media zijn veel positieve reacties te vinden. Jumbo Arnhem trekt een parallel met een ‘welkom thuis tas’ gevuld met artikelen uit nabij gelegen winkelcentra of supermarkten. Ook hieraan zijn geen verplichtingen gekoppeld en gaat het eveneens simpelweg om een vriendelijk gebaar dat in het algemeen erg wordt gewaardeerd. Mocht worden geoordeeld dat dit gebaar niet juist is uitgevoerd, dan zal Jumbo Arnhem de actie niet meer op deze wijze herhalen.

Het oordeel van de voorzitter

1)  Beoordeeld dient te worden of het drukwerk ‘Arnhem de genoeglijkste’ een reclamedrukwerk in de zin van de Code Verspreiding Ongeadresseerd Reclamedrukwerk (Code VOR) is. Het begrip ‘reclamedrukwerk’ is in artikel 1.1.b Code VOR als volgt gedefinieerd: “ieder drukwerk dat geheel of gedeeltelijk uit reclame bestaat, uitgezonderd huis-aan-huisbladen.” Het begrip ‘reclame’ is nader gedefinieerd in artikel 1.1.a Code VOR. In feite wordt daarbij aan-gesloten bij de definitie van reclame in artikel 1 van de Nederlandse Reclame Code (NRC).

2)  De voorzitter heeft in verband met de beoordeling van de aard van de uiting kennis genomen van het gehele drukwerk en constateert het volgende:        

het drukwerk als geheel wekt bij eerste waarneming de indruk een boek te zijn; het is gebonden en voorzien van een harde kaft met op de voorkant een tekening van een stadstafereel en de tekst: “Arnhem de genoeglijkste een verzamelalbum vol geschiedenis”. Op de achterkant staat een foto van de Eusebiuskerk en “Jumbo Arnhem”.

In het colofon staat dat het drukwerk een uitgave is “in opdracht van Jumbo Arnhem”.

In het voorwoord staat onder meer:
“Wij van de Arnhemse historische vereniging Prodesse Conamur zien het als onze taak om die geschiedenis te vertellen. Dat doen we op verschillende manieren. (Hieronder vind je meer informatie over ons). Hoe mooi is het als anderen ook daaraan meedoen. Ik vind het daarom geweldig dat de Jumbo-supermarkten van Arnhem dit spaaralbum uitgeven. Wij hebben met heel veel plezier aan de totstandkoming ervan meegewerkt.”
De overige inhoud van het drukwerk (in totaal 65 pagina’s) bestaat uit feitelijke informatie, met name over de geschiedenis van Arnhem, waarbij men op de verschillende pagina’s plaatjes dient te plakken die als illustratie bij de tekst dienen; de plaatjes krijgt men bij het doen van boodschappen bij Jumbo Arnhem.

3)  De ontvanger zal het drukwerk beschouwen als een uiting van Jumbo Arnhem. Dat (met name) Jumbo Arnhem de afzender is, blijkt immers uit het colofon, het voorwoord en de duidelijke vermelding “Jumbo Arnhem” op de achterzijde van het drukwerk. In het drukwerk zelf staat verder geen specifieke mededeling van of over Jumbo Arnhem. Desalniettemin acht de voorzitter het aannemelijk dat de ontvanger het drukwerk zal beschouwen als reclame van Jumbo Arnhem. De uitgifte en verspreiding van het drukwerk dient onmiskenbaar ertoe de ontvanger te bewegen boodschappen te doen bij Jumbo Arnhem teneinde de plaatjes te verzamelen die men bij de boodschappen ontvangt en die men nodig heeft om het drukwerk te completeren. Deze plaatjes vormen een wezenlijk onderdeel van het drukwerk nu een aanzienlijk deel van het drukwerk in feite uit lege plekken bestaat waarop de plaatjes dienen te worden geplakt. Men heeft in totaal 346 plaatjes nodig om het drukwerk te completeren. Het drukwerk is dus onderdeel van een loyaliteitsactie van Jumbo Arnhem en heeft een promo-tioneel karakter voor haar. Nu het drukwerk onmiskenbaar is bedoeld om klanten te bewegen naar winkels van Jumbo Arnhem te gaan en daar boodschappen te doen, is sprake van een vorm van uitlokking of beïnvloeding in de zin van artikel 1 NRC. Het drukwerk strekt indirect tot aanprijzing van Jumbo Arnhem. Dit impliceert dat het drukwerk onder de reikwijdte van het begrip reclame als bedoeld in artikel 1 NRC in verbinding met artikel 1.1.a Code VOR valt, en dat het om die reden reclamedrukwerk in de zin van de Code VOR betreft.

4)  Het voorgaande heeft tot gevolg dat bij de verspreiding van ‘Arnhem de genoeglijkste’ de brievenbusstickers van de Code VOR in acht hadden dienen te worden genomen. Door de bezorging van dit reclamedrukwerk in de brievenbus van klaagster, die – naar zij onweersproken heeft gesteld – is voorzien van een Nee/Ja-sticker, heeft Jumbo Arnhem gehandeld in strijd met artikel 3.1 Code VOR. Ingevolge dit artikel dienen afzenders immers alle maatregelen en voorzieningen te treffen die noodzakelijk zijn teneinde de respectering van de op bijlage 1 bij de Code VOR vermelde stickers te bereiken en voor de verdere uitvoering en naleving van de Code VOR. Dat Jumbo Arnhem, naar de voorzitter voldoende aannemelijk acht, niet met opzet de brievenbussticker van klaagster heeft genegeerd, neemt de strijd met voormeld artikel niet weg. Jumbo Arnhem dient te beseffen dat het bezorgen van ‘Arnhem de genoeglijkste’ indruist tegen de wil die de bewoner door middel van het aanbrengen van de sticker uitdrukkelijk heeft geuit. Daarbij bestaan voor Jumbo Arnhem nog steeds mogelijkheden om ‘Arnhem de genoeglijkste’ te verspreiden. Bezorgers kunnen bijvoorbeeld aanbellen bij huizen met een brievenbussticker om te vragen of de bewoner, ondanks deze sticker, toch prijs stelt op ‘Arnhem de genoeglijkste’, gezien de bijzondere aard van dit reclamedrukwerk (een boek). Dit is onder de Code VOR toegestaan en voorkomt boosheid bij de ontvanger.

5)  De voorzitter zal tot slot, nu Jumbo Arnhem heeft toegezegd zich aan het oordeel in deze zaak te zullen conformeren, gebruik maken van zijn bevoegdheid als bedoeld in artikel 12 lid 5 van het Reglement van de Reclame Code Commissie en het College van Beroep, zodat een aanbeveling achterwege blijft en volstaan wordt met te oordelen als volgt

De beslissing

Op grond van het voorgaande heeft Jumbo Arnhem gehandeld in strijd met het bepaalde in artikel 3.1 Code VOR.