De bestreden uitingen

Het betreft:

• de volgende tekst op de website van Maastricht Aachen Airport:
  “CO2 neutraal tanken voor kleine verkeersvliegtuigen
  Privévliegtuigen en andere kleine verkeersvliegtuigen kunnen vanaf nu CO2 neutraal tanken op Maastricht Aachen Airport. Shell biedt hiervoor carbon neutral Avgas aan waarbij de hoeveelheid uitstoot veroorzaakt door het Avgas gecompenseerd wordt door te investeren in nature based projecten die land en grand beschermen, ontwikkelen of herstellen ten behoeve van de flora en fauna. Dit betekent niet dat Avgas minder CO2 uitstoot, maar dat de uitstoot gecompenseerd wordt. Een tijdelijke en snelle maatregel om emissies te compenseren. Tijdelijk, omdat op de lange termijn de oplossing ligt in het overschakelen op low-emission brandstoffen of minder gebruik van brandstoffen. Hiermee zetten we samen met onze partner Shell weer een stap in de verduurzaming van de luchtvaart.”
• het volgende Twitter-bericht van Maastricht Aachen Airport:
  “Privévliegtuigen en andere kleine verkeersvliegtuigen kunnen vanaf nu ‘CO2 neutraal’ tanken op Maastricht Aachen Airport. Shell biedt hiervoor ‘carbon neutral Avgas’ aan waarbij de hoeveelheid uitstoot veroorzaakt door het Avgas gecompenseerd wordt.
• het volgende LinkedIn-bericht van Maastricht Aachen Airport:
  “CO2 neutraal tanken voor kleine verkeersvliegtuigen
  Privévliegtuigen en andere kleine verkeersvliegtuigen kunnen vanaf nu CO2 neutraal tanken op Maastricht Aachen Airport. Shell biedt hiervoor carbon neutral Avgas aan waarbij de hoeveelheid uitstoot veroorzaakt door het Avgas gecompenseerd wordt door te investeren in nature based projecten die land en grond beschermen, ontwikkelen of herstellen ten behoeve van de flora en fauna. Dit betekent niet dat Avgas minder CO2 uitstoot, maar dat de uitstoot gecompenseerd wordt. Een tijdelijke en snelle maatregel om emissies te compenseren. Tijdelijk omdat op de lange termijn de oplossing ligt in het overschakelen op low-emission brandstoffen of minder gebruik van brandstoffen. Hiermee zetten we samen met onze partner Shell weer een stap in de verduurzaming van de luchtvaart.”

Samenvatting van de klacht (inclusief de repliek)

De uitingen zijn misleidend, omdat verweerder niet kan aantonen dat de compenserende maatregelen afdoende zijn om te kunnen stellen dat klimaatschade wordt voorkomen. De Commissie heeft meerdere uitspraken gedaan naar aanleiding van klachten waarin CO2-neutraalclaims centraal stonden. Daarbij is geoordeeld dat ‘CO2-neutraal’ door de gemiddelde consument zal worden opgevat als een absolute milieuclaim die suggereert dat met compenserende maatregelen teneinde CO2-neutraliteit te bewerkstellen, schade aan het klimaat wordt voorkomen. Termen als CO2-neutraal en CO2-compensatie hebben dezelfde betekenis. Gesproken wordt over ‘weer een stap in de verduurzaming van de luchtvaart’ en verweerder gebruikt haar communicatiekanalen ter aanprijzing van haar diensten. De suggestie van CO2-neutraal vliegen door middel van carbon neutral Avgas is zonder meer misleidend als dit door verweerder niet wordt bewezen. De term low-emission brandstoffen is daarbij op zichzelf genomen ook misleidend dan wel ongelukkig, omdat bij zogenaamde low-emission brandstoffen en/of sustainable aviation fuels bij verbranding ook gewoon emissies vrijkomen. De klimaatwinst bij dit type brandstof zou dan geboekt moeten worden doordat CO2 wordt opgenomen tijdens het productieproces. Hieruit volgt tevens dat tijdelijke compenserende maatregelen voor de luchtvaart geen oplossing bieden omdat ook in de verre toekomst, waarin zogenaamde low-emission brandstoffen op grote schaal beschikbaar zouden moeten zijn, er nog steeds gecompenseerd moet worden omdat de netto CO2-reductie lager zal zijn dan 100%. De suggestie dat het ‘minder gebruiken van brandstof’ een oplossing zou zijn voor de lange termijn, zoals gesteld wordt in de laatste regels van het artikel, is op zichzelf genomen misleidend, omdat het bij uitstek een oplossing is die ook per direct beschikbaar is. Wetenschappers zijn duidelijk: claims met betrekking tot carbon offsetting die suggereren dat er sprake is van neutraliseren van klimaatschade, zijn misleidend.

Samenvatting van het verweer (inclusief de dupliek)

Verweerder is er veel aan gelegen een bijdrage te leveren aan de daadwerkelijke verduurzaming van de luchtvaart en het verkleinen van de negatieve impact van deze sector. Hiervoor zet verweerder in op de verduurzaming van haar eigen activiteiten en treft zij voorbereidingen om de infrastructuur aan te passen om de verduurzaming van de luchtvaart te kunnen faciliteren. Verweerder pretendeert niet klimaatschade te voorkomen. Verweerder geeft duidelijk aan dat de brandstof niet minder uitstoot, maar dat die gecompenseerd wordt. Verweerder maakt geen reclame namens Shell en de uitingen hebben niet als doel diensten aan te prijzen of gebruikers op te roepen via Maastricht Aachen Airport te gaan vliegen of deze brandstof te gaan gebruiken. De berichten hadden uitsluitend een informerend doel met betrekking tot een mogelijkheid die Shell aanbiedt. Dat verweerder haar mediakanalen (sporadisch) ook gebruikt om diensten aan te prijzen, is niet relevant. Dat maakt niet dat de berichten op deze kanalen zonder meer bedoeld zijn om producten aan te prijzen. Shell herziet momenteel de terminologie en het marketingmateriaal betreffende het Carbon Neutral Avgas. In overleg met Shell heeft verweerder besloten de berichtgeving omtrent het Carbon Neutral Avgas van de website en social media te verwijderen. Op het moment dat Shell verweerder van meer informatie voorziet omtrent dit onderwerp, zal verweerder de berichtgeving in aangepaste vorm weer online zetten. Maar verweerder zal in de toekomst geen gebruik meer maken van de term ‘CO2 neutraal’ als dit misleidend kan zijn voor de consument.

Het oordeel van de voorzitter

1)  Nu de klacht tegen Shell is ingetrokken, blijft de beoordeling beperkt tot verweerder, te weten Maastricht Aachen Airport. Daarbij dient in de eerste plaats te worden beoordeeld of klager ontvankelijk is in de klacht. Verweerder heeft immers gesteld dat de bestreden uitingen geen reclame zijn. Dit betoog treft geen doel. De uitingen maken uitdrukkelijk melding van de mogelijkheid voor (onder meer) privévliegtuigen om “vanaf nu CO2 neutraal [te] tanken op Maastricht Aachen Airport”.
Met name eigenaren van privévliegtuigen zullen zich door de uitingen aangesproken kunnen voelen, en daarin mogelijk ook aanleiding zien te besluiten voortaan vanaf Maastricht Aachen Airport te vliegen, in de veronderstelling dat dit milieuvoordelen biedt, zoals onmiskenbaar de boodschap van de uitingen is. In feite prijzen de uitingen daarmee voor deze eigenaren het vliegen vanaf Maastricht Aachen Airport aan onder verwijzing naar die milieuvoordelen. Daarmee is ten aanzien van elke afzonderlijke uiting sprake van reclame in de zin van artikel 1 van de Nederlandse Reclame Code (NRC) en tevens van een milieuclaim in de zin van de Milieu Reclame Code (MRC).

2)  De uitingen houden met zoveel woorden in dat bij Maastricht Aachen Airport bij kleine vliegtuigen de hoeveelheid CO2-uitstoot die vrijkomt door de verbranding van Avgas gecompenseerd wordt via ‘nature based projecten’, waardoor sprake is van “CO2 neutraal tanken”. Het gemiddelde lid van de doelgroep zal de uitingen in deze zin begrijpen dat het schadelijke effect van de CO2-uitstoot van de brandstof geheel teniet wordt gedaan door de compenserende maatregelen, waardoor het milieunadeel van deze uitstoot verdwijnt. Gelet op het gestelde resultaat daarvan, is de milieuclaim absoluut van aard. Er wordt immers een volledige en concrete compensatie geclaimd als (tijdelijke) oplossing voor de CO2-uitstoot. Dit effect is gemotiveerd betwist. Verweerder heeft geen onderbouwing genoemd, maar heeft de uitingen verwijderd. De voorzitter oordeelt dat de absolute milieuclaim niet is bewezen waardoor de uitingen in strijd zijn met de artikelen 2 en 3 MRC.

3)  Voor zover klager stelt dat de uitingen mede misleidend zijn omdat als lange termijn oplossing voor de CO2-uitstoot het overschakelen op low-emission brandstoffen respectievelijk minder gebruik van brandstoffen worden genoemd, kan de klacht niet slagen. Hier worden toekomstige situaties genoemd die op dit moment niet relevant zijn en die het gemiddelde lid van de doelgroep ook geen aanleiding zullen geven vooruitlopend daarop nu al te kiezen voor Maastricht Aachen Airport.

4)  De voorzitter zal, nu de uitingen zijn verwijderd en volgens verweerder niet meer op deze wijze zullen worden gepubliceerd, gebruik maken van de bevoegdheid als bedoeld in artikel 12 lid 5 van het Reglement van de Reclame Code Commissie en het College van Beroep, zodat een aanbeveling achterwege blijft en volstaan wordt met te oordelen als volgt.

De beslissing van de voorzitter

Op grond van hetgeen is vermeld onder 1) tot en met 2) acht de voorzitter de reclame-uitingen in strijd met het bepaalde in de artikelen 2 en 3 MRC.
Wijst de klacht voor het overige af.