Het College van Beroep [27 juni 2018]

De bestreden uiting, de klacht, de beslissing van de Commissie en de grieven

De klacht is, voor zover in beroep relevant, gericht tegen de website www.huurwoningenland.nl, en dan meer specifiek tegen de subpagina met het onderwerp “Start een premiumaccount”. Op deze subpagina staat een aanvinkvakje met de tekst: “Ik ga akkoord met de gebruiksvoorwaarden, het privacybeleid en de automatische incasso” met daaronder de knop ‘volgende’. Daarmee kan men een ‘premiumaccount’ aanmaken waarbij de eerste 14 dagen gratis zijn en men vervolgens € 19,95 per maand betaalt via doorlopende automatische incasso.

Appellant maakt bezwaar tegen deze uiting omdat de indeling van het bestelproces doet vermoeden dat op deze pagina nog geen registratie c.q. bestelling wordt geplaatst. Dat dit wel het geval is, blijkt volgens klager evenmin uit de tekst van de knop ‘volgende’ op deze pagina, terwijl na het klikken op deze knop wel een betalingsverplichting ontstaat.

De Commissie heeft geoordeeld dat sprake is van een uitnodiging tot aankoop in verband met een overeenkomst op afstand in de zin van artikel 8.4 van de Nederlandse Reclame Code (NRC). De uiting voldoet volgens de Commissie aan artikel 8.4 aanhef en onder q NRC, nu uit de tekst “Je abonnement voor een premiumaccount komt tot stand als je op onderstaande knop hebt gedrukt” ondubbelzinnig blijkt dat het abonnement tot stand komt wanneer men op de knop ‘volgende’ drukt. Daarbij is tevens duidelijk wat de betalingsverplichting van deze overeenkomst inhoudt en hoe men gebruik kan maken van het herroepingsrecht.

De grieven tegen (het bestreden gedeelte van) de beslissing van de Commissie worden als volgt weergegeven.

De Commissie volgt een redenering die eraan voorbijgaat dat artikel 8.4 aanhef en onder q NRC een adverteerder verplicht om de bestelknop op een bepaalde wijze vorm te geven, te weten op een zodanige wijze dat in de tekst van de bestelknop goed leesbaar en ondubbelzinnig wordt meegedeeld dat het plaatsen van de bestelling een betalingsverplichting jegens de adverteerder inhoudt. In de Leidraad Consumentenrechten staat dat termen als “koop nu”, “betaal nu” of “bevestig aankoop” voldoen, en dat termen als “registreer”, “bevestig” of “bestel nu” of lange formuleringen waarschijnlijk niet voldoen. De Nederlandse wetgever heeft bij de implementatie overwogen dat de tekst van de bestelknop zelf ondubbelzinnig duidelijk moet maken dat een betaalverplichting ontstaat nadat deze knop wordt aangeklikt. Nu Huurwoningenland uitsluitend het woord ‘volgende’ in de knop vermeldt, communiceert zij niet op de voorgeschreven wijze dat een betaalverplichting ontstaat na het klikken op deze knop. Dat deze informatie elders op de pagina wel wordt verstrekt, doet daarbij niet ter zake.

Het oordeel van het College

1. In beroep dient uitsluitend te worden beoordeeld of is voldaan aan de verplichting van artikel 8.4 aanhef en onder q NRC dat het elektronische bestelproces op de website van Huurwoningenland zo is ingericht dat de consument het aanbod voor een premiumaccount niet kan aanvaarden dan nadat hem op niet voor misverstand vatbare wijze duidelijk is gemaakt dat het starten van zo’n account een betalingsverplichting inhoudt. Men start dit account blijkbaar door op de bestreden pagina (de subpagina ‘Start een premiumaccount’) te klikken op de knop ‘volgende’. De Commissie heeft geoordeeld dat aan artikel 8.4 aanhef en onder q NRC is voldaan doordat als informatie op deze subpagina staat: “Je abonnement voor een premium-account komt tot stand als je op onderstaande knop hebt gedrukt”. Deze door de Commissie genoemde tekst is echter onvoldoende om te voldoen aan de specifieke eisen die artikel 8.4 aanhef en onder q NRC stelt aan de bestelknop of soortgelijke functie. Uit dit artikel volgt immers dat ook uit de tekst van de knop of soortgelijke functie moet blijken dat het aanklikken daarvan leidt tot een betalingsverplichting. In het onderhavige geval vermeldt de knop uitsluitend ‘volgende’.

2. Het voorgaande kan appellant echter niet baten. In dit geval doet zich namelijk de bijzonderheid voor dat direct boven de knop “volgende” een aanvinkvakje staat met de tekst: “Ik ga akkoord met (…) de automatische incasso”. Het College leidt uit de verdere informatie op de website van Huurwoningenland af dat men uitsluitend met succes op de knop ‘volgende’ kan klikken nadat men dit vakje voor akkoord heeft aangevinkt. Op de pagina ‘Veelgestelde vragen’ staat immers dat men een abonnement afsluit door het aanmeldingsformulier in te vullen en akkoord te gaan met de automatische afschrijving. Het aanvinkvakje voor akkoord en de knop ‘volgende’ zijn ook zodanig met elkaar verweven dat zij in dit specifieke geval als één geheel dienen te worden gezien. Door op deze wijze een akkoord met de betalingsverplichting (in de vorm van een automatische incasso) te verlangen voordat het bestelproces kan worden afgerond via de knop ‘volgende’, hanteert Huurwoningenland een systeem van het informeren over en aanvaarden van de betaalverplichting door de consument dat niet wezenlijk afwijkt van een knop met een tekst waarin staat dat men een betaalverplichting aangaat. Indien men zich door middel van het aanvinken van het vakje akkoord verklaart met de betalingsverplichting, erkent men deze immers uitdrukkelijk, zoals de bedoeling van de onderhavige regeling is (vgl. artikel 8 lid 2 tweede alinea van Richtlijn 2011/83/EU). De combinatie van aanvinkvakje en knop kan worden aangemerkt als een soortgelijke functie in de zin van artikel 8.4 aanhef en onder q NRC die voldoet aan de eisen van dit artikel.

3. Op grond van het voorgaande wordt voldaan aan de eis dat de consument op een goed leesbare en ondubbelzinnige wijze duidelijk wordt gemaakt dat het klikken op de knop op de bestreden pagina leidt tot een betalingsverplichting jegens Huurwoningenland. Het College komt aldus tot hetzelfde oordeel als de Commissie, evenwel op andere gronden. Derhalve wordt beslist als volgt.

De beslissing van het College van Beroep

Het College bevestigt, met enige wijziging van gronden, de bestreden beslissing voor zover in beroep aan de orde.

[Hieronder volgt de beslissing waartegen – deels – beroep is ingesteld]

De Reclame Code Commissie [22 mei 2018]

De bestreden reclame-uitingen

Uiting 1 betreft een zogeheten ‘bestelproces’ op de subpagina huurwoningenland.nl/register/ waar men zich kan laten registreren bij adverteerder en diensten kan afnemen. Op pagina 1 van dit bestelproces (onder de button “inloggegevens”) staat: “Meld je aan Vul je emailadres in en kies een wachtwoord”. Daaronder zijn er tekstvakken om het e-mailadres in te vullen en een wachtwoord te kiezen, en een button met de tekst “volgende”.

Op pagina 2 (onder de button “Machtiging”) staat:|
“Start een premiumaccount 14 dagen gratis proberen
Vul onderstaande velden in om een premiumaccount aan te maken en onbeperkt te kunnen reageren op het volledige woningaanbod van Huurwoningenland. Voor nieuwe leden zijn de eerste 14 dagen gratis, daarna betaal je € 19,95 per maand via doorlopende automatische incasso.”
Vervolgens zijn er tekstvakken waar (wederom) het e-mailadres en wachtwoord ingevuld moeten worden en een vak waar een bankrekeningnummer (IBAN) ingevuld moet worden.

Daaronder staat (op dezelfde pagina):
“Je abonnement voor een premiumaccount komt tot stand als je op onderstaande knop hebt gedrukt en je onze bevestigingsmail hebt ontvangen.
Na je aanmelding heb je op basis van je herroepingsrecht 14 dagen bedenktijd waarin je je abonnement kosteloos kunt annuleren. Wil je je abonnement binnen deze 14 dagen annuleren, dan kan je hiervoor het herroepingsformulier gebruiken.|
ik ga akkoord met de gebruiksvoorwaarden, het privacybeleid en de automatische incasso.”
En een button met de tekst “volgende”.

Geheel onderaan beide pagina’s staat onder “contact” het adres van adverteerder in Amsterdam en een e-mailadres.

Uiting 2 betreft een e-mail van adverteerder die aan klager is verstuurd, waarin het recente aanbod huurwoningen wordt getoond.

De klacht

De klacht bestaat uit vier onderdelen en wordt als volgt samengevat.

1. Klager maakt bezwaar tegen uiting 1 omdat de indeling van het bestelproces doet vermoeden dat op de tweede pagina (na het invullen van het bankrekeningnummer) nog geen registratie c.q. bestelling wordt geplaatst. Dat dit wel het geval is, blijkt volgens klager evenmin uit de tekst van de knop, terwijl er na het klikken op de knop “volgende” in stap 2 wel al een betalingsverplichting is. Volgens klager suggereren stap 3 (‘selecteer’) en 4 (‘klaar’) dat er nog stappen zijn voordat men aan de bestelling vast zit.
2.  Klager heeft alleen pagina 1 ingevuld (e-mailadres en wachtwoord). Sindsdien ontvangt hij e-mails van adverteerder met een overzicht van huurwoningen die per direct beschikbaar zijn gekomen. Volgens klager zijn deze e-mails ‘spam’ in de zin van de Code reclame via e-mail 2012 (hierna: Code e-mail)  omdat ze zonder toestemming naar hem worden verstuurd.
3. Klager maakt daarnaast bezwaar tegen uiting 1 omdat op de pagina waar men het e-mailadres en het wachtwoord moet invullen, het telefoon- en faxnummer van adverteerder ontbreken.
4. Ten slotte maakt klager bezwaar tegen uiting 2 (de e-mail aan klager) omdat daarin het geografische adres van adverteerder ontbreekt.  

Het oordeel van de Commissie

De klacht bestaat uit vier onderdelen, die de Commissie puntsgewijs zal behandelen:

I
De website biedt de mogelijkheid om een account aan te maken waarmee men (door middel van een machtiging) tegen betaling van de dienst van adverteerder gebruik kan maken. Om die reden betreft het hier een uitnodiging tot aankoop in verband met een overeenkomst op afstand in de zin van artikel 8.4 van de Nederlandse reclame Code (NRC). In artikel 8.4q staat – kort gezegd – dat bij een overeenkomst op afstand het elektronische bestelproces op zodanige wijze ingericht dient te zijn dat de consument een aanbod niet kan aanvaarden zonder dat hem op niet voor misverstand vatbare wijze duidelijk is gemaakt dat de bestelling een betalingsverplichting inhoudt. Wanneer voor die aanvaarding een knop of soortgelijke functie wordt gebruikt, moet in niet voor misverstand vatbare termen en op goed leesbare wijze blijken dat de aanvaarding een betalingsverplichting inhoudt.   In het onderhavige geval heeft het bestelproces 4 stappen: “Inloggegevens”, “Machtiging”, “Selecteer” en “Klaar!”. Volgens klager is het onvoldoende duidelijk dat men, als men in stap 2 na het invullen van het IBAN op “volgende” drukt, aan een overeenkomst met betalingsverplichting vastzit. Dit onderdeel van de klacht kan niet slagen. De Commissie overweegt hiertoe als volgt.

Bij stap 2 (op pagina 2) staat onder meer dat men twee weken gratis gebruik kan maken van de dienst van adverteerder en daarna 19,95 per maand zal betalen. Vervolgens staat er, onder het vak waar het IBAN ingevuld moet worden (maar boven de button “volgende”): “Je abonnement voor een premiumaccount komt tot stand als je op onderstaande knop hebt gedrukt en je onze bevestigingsmail hebt ontvangen. Na je aanmelding heb je op basis van je herroepingsrecht 14 dagen bedenktijd waarin je je abonnement kosteloos kunt annuleren. Wil je je abonnement binnen deze 14 dagen annuleren, dan kan je hiervoor het herroepingsformulier gebruiken.
ik ga akkoord met de gebruiksvoorwaarden, het privacybeleid en de automatische incasso.”
Vervolgens kan men op de knop “volgende” drukken.

De Commissie is van oordeel dat uit de tekst “Je abonnement voor een premiumaccount komt tot stand als je op onderstaande knop hebt gedrukt” ondubbelzinnig blijkt dat het abonnement tot stand komt wanneer men op de knop ‘volgende’ drukt. Daarbij is tevens duidelijk wat de betalingsverplichting van deze overeenkomst inhoudt en hoe men gebruik kan maken van het herroepingsrecht. Dit deel van de klacht wordt daarom afgewezen.

II.
Klager maakt bezwaar tegen het feit dat hij e-mails van adverteerder ontvangt zonder dat hij daar toestemming voor heeft gegeven. In artikel 1.3 van de Code e-mail staat dat reclame via e-mail in beginsel is toegestaan als de geadresseerde daarvoor aan de bestandseigenaar door middel van een actieve handeling vooraf toestemming heeft verleend, dan wel dat het e-mailadres door de bestandseigenaar is verkregen in het kader van een verkoop aan of schenking door de geadresseerde. Adverteerder heeft in stap 1 zijn e-mailadres ingevuld en kennelijk een wachtwoord gekozen. Het aanmaken van een account op deze manier kan niet gezien worden als een actieve handeling die adverteerder toestemming verleent om reclame te sturen. Evenmin is, nu klager niet verder is gegaan dan stap 1, sprake van een koop of schenking door klager. Om die reden acht de Commissie het sturen van e-mails door adverteerder met daarin haar huurwoningenaanbod in strijd met artikel 1.3a Code e-mail.

III.
Met betrekking tot het deels ontbreken van adverteerders contactgegevens in beide uitingen overweegt de Commissie als volgt. In uiting 1 (het bestelproces) ontbreken het fax- en telefoonnummer van adverteerder. Zoals eerder is opgemerkt betreft deze uiting een uitnodiging tot aankoop in verband met een overeenkomst op afstand in de zin van artikel 8.4 van de NRC.
In artikel 8.4h NRC is bepaald dat indien de uitnodiging tot aankoop in reclame verband houdt met een overeenkomst op afstand of buiten de verkoopruimte, het geografische adres waar de adverteerder gevestigd is en het telefoonnummer, fax- en e-mailadres van de adverteerder (indien beschikbaar) op duidelijke en begrijpelijke wijze verstrekt moet(en) worden.
In uiting 1 zijn wel het geografische adres en een e-mailadres van adverteerder opgenomen, maar ontbreken een telefoon- en/of faxnummer. De uiting is daarmee in beginsel in strijd met artikel 8.4h NRC. Nu adverteerder geen verweer heeft gevoerd en daarom niet duidelijk is geworden of zij over een telefoon- en/of faxnummer beschikt (waarmee ook daadwerkelijk snel contact met de adverteerder kan worden opgenomen en waarmee efficiënt met adverteerder gecommuniceerd kan worden), wijst de Commissie dit deel van de klacht toe voor zover adverteerder wel over een telefoon- en/of faxnummer beschikt, maar dit niet heeft vermeld.

IV.
Uiting 2 (de e-mail) houdt geen verband met een overeenkomst op afstand, maar heeft betrekking op ongewenste e-mail. Om die reden zal deze uiting worden getoetst aan de Code e-mail. In artikel 2.2 van de Code e-mail (artikel 2.2) is bepaald dat de adverteerder gemakkelijk en effectief bereikbaar dient te zijn voor de geadresseerde van de e-mail door in ieder geval haar naam, adres en contactgegevens te vermelden of naar deze te verwijzen via een werkende link. Nu de e-mail enkel een e-mailadres bevat en andere contactgegevens, waaronder het geografische adres van adverteerder (of een link die naar deze gegevens verwijst), ontbreken, is de uiting in strijd met artikel 2.2 Code e-mail.

Gelet op het voorgaande wordt als volgt beslist.

De beslissing van de Reclame Code Commissie

Gezien het bepaalde onder II. acht de Commissie het sturen van uiting 2 in strijd met artikel 1.3a Code e-mail. Daarbij acht de Commissie uiting 2, onder verwijzing naar hetgeen is overwogen onder IV., in strijd met artikel 2.2 Code e-mail. Zij beveelt adverteerder aan om niet langer op deze wijze reclame te maken.
Voor uiting 1 geldt dat de Commissie deze, gezien het onder III. overwogene, in strijd met artikel 8.4h NRC acht. Zij beveelt adverteerder aan om haar contactgegevens, voor zover beschikbaar, te completeren.
Voor het overige wijst zij de klacht af.