Het College van Beroep [15 december 2015]

De omvang van het beroep en de grieven

Energiedirect heeft uitsluitend beroep ingesteld tegen punt 6 van de beslissing van de Commissie en de daarop gebaseerde aanbeveling. Het bestreden oordeel betreft de homepage van de website van Energiedirect voor zover daarop een prijsvoordeel (“bespaar tot € 178,- i“) wordt genoemd in combinatie met de tekst die men ziet door op het informatiesymbool te klikken. Daar staat onder meer dat het prijsvoordeel bij Energiedirect is berekend ten opzichte van de jaarkosten voor het vaste tarief van Oxxio voor 2 jaar voor groene stroom en gas. Hierbij vindt een vergelijking plaats met het 2 jaar vaste ‘grijze stroom product’ van Energiedirect.

Energiedirect licht toe dat haar in de uiting bedoelde tweejarige contract met een vast tarief een door klanten veel gekozen product is. De totale prijs voor de levering van gas en stroom is opgebouwd uit verschillende kostencomponenten. Hierdoor is het vrijwel onmogelijk om in landelijke reclame prijsaanbiedingen te doen die voor alle huishoudens gelden. De gemiddelde consument is zich hiervan bewust. Deze consument zal uiteindelijk altijd zelf een vergelijking (moeten) maken op basis van zijn regio, verbruik, etc. om vast te stellen of een bepaalde aanbieding inderdaad gunstig is voor hem. Op iedere website, inclusief die van Energiedirect, kan hij die check doen. Dat vrijwel alle consumenten meerdere vergelijkingen doen via diverse kanalen (zoals sites van aanbieders en prijsvergelijkers) om te zien wat de beste prijs is, blijkt ook uit het rapport Trendrapportage Marktwerking en Consumentenvertrouwen van de Autoriteit Consument en Markt (ACM).

De Commissie is ten onrechte van mening dat het verschil tussen groene en grijze stroom wezenlijk is voor de consument en dat de vergelijking daarom misleidend zou zijn. De vergelijking van Energiedirect met Oxxio wordt gedaan in het kader van een mogelijke besparing voor klanten. Uit de vergelijking blijkt dat klanten die kiezen voor het ‘2 jaar vast’ product van Energiedirect tot € 161,– kunnen besparen ten opzichte van andere leveranciers die een tweejarig product aanbieden met vast tarief. Onder de asterisk bij deze vergelijking is opgenomen hoe deze besparing wordt berekend. Energiedirect vergelijkt haar product op het voor consumenten belangrijkste aspect, te weten de prijs. Energiedirect is, evenals Oxxio, een prijsvechter in de markt voor stroom en gas. Uit het rapport Trendrapportage Marktwerking en Consumentenvertrouwen in de energiemarkt van de ACM blijkt dat voor 72% van de ondervraagden de prijs de reden is om over te stappen. Groene stroom of het kiezen voor een duurzame leverancier, was voor degenen die zijn overgestapt een aanzienlijk minder belangrijke reden om over te stappen. Hieruit blijkt dat het verschil tussen groene en grijze stroom geen belangrijk argument is voor het al dan niet afsluiten van een bepaald contract, maar het verschil in prijs wel. Dit blijkt ook uit het feit dat vergelijkingssites enkel op prijs vergelijken en daarbij ‘grijze’ producten met ‘groene’ producten vergelijken. Uit de uiting blijkt duidelijk dat Energiedirect een vergelijking maakt met het groene stroom product van Oxxio. Dit product wordt in de tekst expliciet genoemd. Overigens biedt Oxxio alleen maar groene stroom aan. Een vergelijking van het grijze product van Energiedirect met een grijs product van Oxxio is derhalve niet mogelijk. Op de website van Oxxio adverteert deze met het feit dat zij alleen groene stroom aanbiedt en zij stelt zelfs groene stroom te leveren “voor de prijs van grijs”. Dat betekent dat het voor de prijsvergelijking geen verschil zou moeten uitmaken dat Oxxio groene stroom aanbiedt.

Uit de wetgeving en de jurisprudentie van het Europese Hof van Justitie (HvJ) inzake vergelijkende reclame volgt dat de vergelijking van Energiedirect’s grijze product met Oxxio’s product is toegestaan. De aan vergelijkende reclame gestelde eisen moeten volgens het HvJ “in de voor deze reclame meest gunstige zin” worden uitgelegd omdat vergelijkende reclame de concurrentie en de markttransparantie bevordert en dat in het voordeel van de consument is. Energiedirect verwijst in dit verband naar HvJ EG 25 oktober 2001, NJ 2002, 142 (Toshiba/Katun). Vergelijking is toegestaan als het vergelijkbare producten en/of diensten betreft. Het begrip vergelijkbaar wordt ruimhartig uitgelegd. Dit wordt geformuleerd als `in dezelfde behoefte voorzien of voor hetzelfde doel bestemd zijn. Uit HvJ EG 19 september 2006, C-356/04, NJ 2007, 18 (Lidl/Colruyt) en HvJ EG 19 april 2007, G381/O5, IER 2007/68, p 241 m.nt. ECV (Veuve Clicquot) volgt dat aan het vereiste van vergelijkbaarheid is voldaan wanneer de consument, in zijn beleving, de producten of diensten kan substitueren. In het geval van stroom en gas kan de consument de producten van de aanbieders daadwerkelijk substitueren. Nu de vergelijking ziet op een identiek product (stroom en gas op basis van een 2 jarig contract met vaste tarieven) zijn de producten die worden vergeleken volledig substitueerbaar.

In het onderhavige geval vergelijkt Energiedirect haar product met een substitueerbaar product van Oxxio alleen op basis van de prijs van deze producten. De Memorie van Toelichting bij artikel 6:194a BW spreekt zich expliciet uit voor vergelijking op slechts één aspect. Indien uit de vergelijking voldoende duidelijk blijkt dat op andere punten niet wordt vergeleken en de producten voldoende vergelijkbaar zijn, dan behoeft een vergelijking op louter de prijs niet misleidend te zijn. Het is aan de concurrent die meent dat andere aspecten een ander licht op de zaak werpen om een contra-advertentie te plaatsen. Verder heeft het HvJ richtsnoeren gegeven bij vergelijking op slechts één aspect. Het HvJ laat het belang bij vergelijkende reclame prevaleren boven de volledigheid van de boodschap teneinde de haalbaarheid van vergelijkende reclame niet in gevaar te brengen. Bovendien zal de consument alvorens een contract af te sluiten altijd (meerdere) vergelijkingen doen via diverse kanalen om vast te stellen wat de beste prijs, samenstelling enz. in zijn individuele geval is. Hierbij kan de consument gemakkelijk vaststellen – voor zover dat al relevant zou kunnen zijn – dat het grijze product van Energiedirect wordt vergeleken met het groene van Oxxio. Nu de vergelijking met Oxxio vergelijkbare producten betreft die voor consumenten op het belangrijkste aspect worden vergeleken, is de vergelijking met Oxxio toegestaan in de zin van de Nederlandse Reclame Code.

Het antwoord in appel

Het door geïntimeerden gevoerde verweer wordt als volgt weergegeven.

Het beroepschrift is ingediend buiten de in artikel 24 lid 1 van het Reglement van de Reclame Code Commissie en het College van Beroep in dit geval voorgeschreven termijn van 7 dagen. Energiedirect dient volgens NLE en NutsServices om die reden niet-ontvankelijk te worden verklaard in het beroep.

NLE en NutsServices wijzen in het kader van het inhoudelijke verweer op het feit dat Oxxio in een afzonderlijke procedure bij de Commissie heeft geklaagd over de door Energiedirect aangepaste reclame-uitingen. De Commissie heeft bij beslissing van 4 december 2015 in die zaak (bekend onder dossiernummer 2015/01117) de klacht van Oxxio gegrond geacht omdat deze volgens haar misleidend is als bedoeld in artikel 8 en 13 NRC. Hetgeen Energiedirect in beroep aanvoert, is volgens NLE en NutsServices in feite een kopie van de stellingen in haar verweerschrift in die procedure. Dat betekent niet dat het College zich over deze gronden niet meer zou kunnen buigen, maar wel dat er al een oordeel ligt ten aanzien van de gronden. De Commissie heeft in feite die ‘gronden’ te licht bevonden en de klacht van Oxxio tegen de uitingen van Energiedirect ten aanzien van de vergelijking van een ‘grijs’ met een ‘groen’ product gegrond verklaard. NLE en NutsServices verwijzen naar het oordeel van de Commissie als vermeld onder 8 van bedoelde beslissing, waarin de voor deze zaak relevante overwegingen van de Commissie staan. Dat oordeel strookt met de door de ACM voorgeschreven informatieplicht voor energieleveranciers. NLE en NutsServices verwijzen naar de richtlijn “Informatievoorziening op de consumentenmarkt voor energie”. Telkenmale benadrukt de ACM volgens hen daarin dat het voor de consument duidelijk moet zijn of het gaat om een groen of grijs product. NLE en NutsServices citeren daarbij uit teksten van deze richtlijn. Energiedirect vergelijkt haar eigen ‘grijze stroom’ product met het ‘groene stroom’ product van Oxxio. Dat blijkt pas als men het kleine i-icoontje opent en de zeer uitgebreide disclaimer die daar achter schuilgaat bestudeert. In die disclaimer staat echter niet dat het groene product van Oxxio wordt vergeleken met het eigen grijze product van Energiedirect. Dat moet de consument zelf ontdekken. Energiedirect biedt echter ook groene stroom aan, zodat niets er aan in de weg staat om ‘groen met groen’ te vergelijken. Op grond van het vorengaande stellen NLE en NutsServices dat het beroep moet worden verworpen.

NLE en NutsServices verzoeken tot slot de onderhavige beslissing als een “Alert” te verspreiden, teneinde de beslissing van de Commissie onder de aandacht van het publiek te brengen. Er bestaat volgens NLE en NutsServices voldoende reden voor een dergelijke “Alert”.

De mondelinge behandeling

Namens Energiedirect licht mr. Koningsveld de gronden van het beroep toe mede aan de hand van aantekeningen.

Nadat was toegelicht dat aan Energiedirect uitstel voor het indienen van de gronden was verleend, deelt mr De Heer mee dat het deel van het verweer dat strekt tot niet-ontvankelijkverklaring van Energiedirect in het beroep, wordt ingetrokken.

Mr. de Heer licht vervolgens het verweer van NLE en NutsServices toe mede aan de hand van aantekeningen (deze zijn na afloop van de zitting overgelegd).

Het oordeel van het College

1. In deze zaak is sprake van een reclame-uiting (de homepage van de website van Energiedirect) waarin een product met ‘grijze’ stroom van Energiedirect op prijs wordt vergeleken met een concurrerend product met ‘groene’ stroom van Oxxio. Het College oordeelt dat een dergelijke vergelijking in beginsel is toegestaan. Het feit dat sprake is van producten die op verschillende wijzen (geacht moeten worden te) zijn opgewekt, staat niet bij voorbaat aan het maken van vergelijke reclame in de weg. Wel dient ook in dat geval te worden voldaan aan de eis dat deze reclame niet misleidend is in de zin van de Nederlandse Reclame Code. De Commissie heeft geoordeeld dat de uiting niet aan deze eis voldoet, nu daarin niet is vermeld dat de prijsvergelijking betrekking heeft op producten die volgens haar op een wezenlijk punt verschillen. Volgens de Commissie kan de informatie of sprake is van ‘groene’ of ‘grijze’ stroom voor de gemiddelde consument belangrijk zijn bij de keuze voor een bepaald contract en had deze informatie in de uiting niet mogen ontbreken. Met haar grieven bestrijdt Energiedirect in het bijzonder die overweging.

2. Uit de documenten van de ACM waarnaar partijen verwijzen, te weten de ‘Trendrapportage Marktwerking en Consumentenvertrouwen in de energiemarkt’ respectievelijk de ‘Informatievoorziening op de consumentenmarkt voor energie’, blijkt dat in de markt een duidelijk onderscheid wordt gemaakt tussen ‘groene’ en ‘grijze’ stroom. Energiedirect stelt evenwel dat de gemiddelde consument zich bij zijn keuze voor een energieproduct niet door het onderscheid tussen ‘groene’ en grijze’ stroom zal laten leiden, maar slechts door de prijs van het product. In dit verband is van belang dat uit het rapport Trendrapportage Marktwerking en Consumentenvertrouwen in de energiemarkt van de Autoriteit Consument en Markt (ACM) blijkt dat voor 72% van de ondervraagden de prijs de reden is om over te stappen. Dit brengt naar het oordeel van het College echter niet mee dat bij de keuze van de consument voor een bepaalde energieleverancier en een bepaald product geen enkele relevantie zou toekomen aan (informatie over) de wijze waarop de energie is opgewekt. Dat het grootste deel van het publiek zich bij zijn keuze laat leiden door de prijs, neemt immers niet weg dat daarnaast sprake is van een niet geringe groep consumenten die wel belang hecht aan het soort energie (‘groen’ of ‘grijs’) en die hiermee rekening houdt bij een eventueel besluit tot een transactie. Uit de in deze procedure beschikbare gegevens volgt zelfs dat dit ongeveer voor een kwart van alle consumenten geldt. Juist deze laatste groep consumenten zal zich door de bestreden reclame-uiting aangesproken kunnen voelen, nu in de tekst die zich opent door te klikken op het informatie-icoontje als referentiekader voor de prijsvergelijking specifiek een product van Oxxio met ‘groene’ stroom wordt genoemd.

3. Het College zal beoordelen of het economische gedrag van het gemiddelde lid van laatstbedoelde groep consumenten door de bestreden uiting wezenlijk wordt verstoord. Hierbij dient te worden gelet op de totale uiting. Deze houdt, voor zover in beroep relevant, onder meer in: “Kies nu voor het scherpste tarief en bespaar tot € 178,- i”. Door op het informatie icoontje te klikken verschijnt de volgende tekst: “Vergeleken met de jaarkosten voor het vaste tarief van Oxxio voor 2 jaar (2Simple) voor groene stroom en gas. Tarieven zijn gemeten op peildatum 30-09-2015 op de eigen website van de leverancier. (Tijdelijke) actiekortingen en waardes van eventuele cadeautjes zijn niet meegenomen. Inclusief alle overige kosten zoals BTW, energiebelasting en netbeheerderskosten. Gebaseerd op een verbruik van 3500 KWh stroom en 1600 m3 gas in gasregio 4.”

4. In de uiting ontbreekt informatie over (de aard van) het product van Energiedirect waarmee wordt vergeleken. Op geen enkele wijze kan uit de uiting worden afgeleid dat het ‘groene’ product van Oxxio wordt vergeleken met een ‘grijs’ product van Energiedirect. Dit blijkt ook niet uit de context. Ten onrechte zal de gemiddelde consument daardoor kunnen menen dat het product van Oxxio wordt vergeleken met een product van Energiedirect dat eveneens ‘groene’ stroom bevat. Bij een prijsvergelijking ligt een vergelijking tussen twee producten met ‘groene’ stroom naar het oordeel van het College ook meer voor de hand dan een vergelijking tussen een product met ‘groene’ stroom en een product met ‘grijze’ stroom. De consument zal, indien verdere informatie hierover ontbreekt, verwachten dat de prijsvergelijking betrekking heeft op producten die niet alleen substitueerbaar zijn, maar die ook in andere opzichten vergelijkbaar zijn, dat wil zeggen geen relevante verschillen vertonen. Het College oordeelt dat voor de consument bij ‘groene’ en grijze’ stroom sprake is van wezenlijke verschillen doordat ‘groene’ stroom geacht wordt op duurzame wijze te zijn opgewekt. Dit uit zich ook in het feit dat, naar algemeen bekend kan worden verondersteld, ‘groene’ stroom doorgaans duurder is dan ‘grijze’ stroom. Hiermee in overeenstemming is dat Energiedirect niet heeft weersproken dat zij een product met ‘groene’ stroom aanbiedt dat duurder is dan het specifieke product met ‘grijze’ stroom dat in de prijsvergelijking is betrokken.

5. Uit het voorgaande volgt dat de consument geïnformeerd had dienen te worden over het feit dat in de uiting de prijs van ‘groene’ stroom wordt vergeleken met die van een product met ‘grijze’ stroom. Door het ontbreken van deze specifieke informatie zal de gemiddelde consument die belang hecht aan ‘groene’ stroom, voor het product van Energiedirect kunnen kiezen in de onjuiste veronderstelling daarmee € 178,– per jaar op ‘groene’ stroom en gas te kunnen besparen. Terecht heeft de Commissie geoordeeld dat door niet te vermelden dat met een product met ‘grijze’ stroom wordt vergeleken, essentiële informatie ontbreekt die de gemiddelde consument nodig heeft voor een geïnformeerd besluit over een transactie, en dat dit de consument tot een transactie kan brengen waartoe hij anders niet zou hebben besloten. De grieven treffen dus geen doel.

6. Het College zal geen gevolg geven aan het verzoek van NLE en NutsServices om deze uitspraak als Alert te verspreiden. Daargelaten dat de Commissie dit verzoek reeds heeft afgewezen en daartegen geen incidenteel appel is ingesteld, geldt dat de omstandigheden van het geval geen Alert rechtvaardigen.

De beslissing van het College van Beroep

Het College bevestigt de beslissing van de Commissie voor zover in beroep aan de orde.

[Hieronder volgt de beslissing waartegen beroep is ingesteld]

De Reclame Code Commissie [18 november 2015]

De bestreden reclame-uitingen

Het betreft de mededeling “Scherpste tarief? Hebben we wel” van Energiedirect in een televisiecommercial, een radiocommercial, op een billboard, in banners en op adverteerders website www.energiedirect.nl.

De gesproken tekst van zowel de televisie- als de radiocommercial luidt: “Een tablet cadeau, die je eigenlijk zelf betaalt? Hebben we niet. Het scherpste tarief? Hebben we wel. Lekker direct. Daar houden wij wel van. Jij ook?  Ga dan direct naar energiedirect.nl.”

Op het billboard staat:

“EENMALIG VOORDEEL?
HEBBEN WE NIET
 SCHERPSTE TARIEF?
 HEBBEN WE WEL
 Energiedirect.nl”

In de banner staat:
“BLA, BLA, BLA? HEBBEN WE NIET.
 SCHERPSTE TARIEF? HEBBEN WE WEL.         Bekijk tarief>  energiedirect.nl”

Op de homepage van de website www.energiedirect.nl staat, voor zover hier van belang:
“TABLET CADEAU?
 HEBBEN WE NIET.
 SCHERPSTE TARIEF?
 HEBBEN WE WEL.
 Kies nu voor het scherpste tarief en bespaar tot € 178,- i ”

De klacht

In de televisie- en radiocommercial claimt Energiedirect zonder enig voorbehoud en zonder enige vorm van disclaimer dat zij het scherpste tarief heeft voor de levering van energie. Er is dus sprake van reclame waarin adverteerder zich ten opzichte van de gehele concurrentie als allergoedkoopste afficheert. Energiedirect heeft de claim (desgevraagd) tegenover klagers niet aangetoond. Zij kán de claim ook niet onderbouwen, nu er vele partijen in de markt zijn die voor vergelijkbare producten (aanzienlijk) scherpere tarieven hanteren dan Energiedirect. Klagers wijzen op een overzicht van hun huidige tarieven, waaruit blijkt dat zij beide op het ook door Energiedirect aangeboden 1-jaars en 3-jaars vasteprijsproduct voordeliger zijn. Hiermee staat volgens klagers vast dat de absolute claim van Energiedirect onjuist is.

Het onjuiste beeld dat in de spotreclame wordt gewekt, wordt versterkt door de gelijktijdige inzet van billboardreclame. Ook hierin afficheert Energiedirect zich zonder enig voorbehoud of nuancering als de energieleverancier met het scherpste tarief. De billboardreclame is, zelfstandig en in samenhang met de bijbehorende spotreclame, misleidend.

Ook op de openingspagina van de website energiedirect.nl staat de slogan “Tablet cadeau? Hebben we niet. Scherpste tarief? Hebben we wel.” Hieronder staat in kleine lettertjes: “Kies nu voor het scherpste tarief en bespaar tot € 178,-”. Alleen de zeer oplettende bezoeker van de website zal wellicht klikken op de achter deze tekst staande kleine “i”. Pas dan blijkt voor het eerst dat Energiedirect haar claim slechts heeft gebaseerd op de vergelijking van één product, met één andere leverancier (“Vergeleken met de jaarkosten voor het vaste tarief van Oxxio voor 2 jaar (2Simple) voor groene stroom en gas”). Hieruit blijkt dat de onvoorwaardelijke claim van het “scherpste tarief” op de website misleidend is. Daarbij komt dat de vergelijking ziet op een ‘nogal obscuur product in de energiemarkt voor consumenten’, omdat een 2-jaars vast product door verreweg de meeste leveranciers niet wordt aangeboden. Ook vergelijkt Energiedirect haar eigen grijze stroom product met het groene stroom product van Oxxio, wat de vergelijking van “appels met peren” is. Bovendien klopt de claim hoe dan ook niet, nu bijvoorbeeld het 2-jaar vast product van leverancier Anode goedkoper is dan dit product van Energiedirect. De reclame-uitingen kunnen de toets van de artikelen 7, 8 en 13 van de Nederlandse Reclame Code (NRC) niet doorstaan. Hetzelfde geldt voor de banners met de tekst “Scherpste tarief? Hebben we wel” die door of in opdracht van Energiedirect op diverse websites worden geplaatst. In de banners is een button opgenomen die doorklikt naar adverteerders website.

Voor de volledigheid wijzen klagers erop dat de bestreden uitingen ook vallen onder de toepasselijkheid van artikel 1.2 Gedragscode Consument en Energieleverancier 2015. Omdat Energiedirect handelt in strijd met de gedragscode waaraan zij zich heeft verbonden, zijn de uitingen tevens misleidend in de zin van artikel 8.3 sub b NRC.

Klagers verzoeken de Commissie de klacht gegrond te verklaren en de uitspraak als Alert te verspreiden.

Het verweer

Het verweer wordt als volgt samengevat.

Energiedirect biedt haar diensten aan in 1-jarige, 2-jarige en 3-jarige contracten met een vast tarief. De uiting “Scherpste tarief? Hebben we wel” ziet alleen op 2-jarige contracten met een vast tarief. Energiedirect biedt aantoonbaar het scherpste tarief voor 2 jaar vast contracten (‘2 jaar vast’). In de uiting wordt duidelijk meegedeeld dat het scherpste tarief op de website energiedirect.nl te vinden is. In alle uitingen werd nadrukkelijk verwezen naar de website van Energiedirect waarop duidelijk staat dat de uiting alleen ziet op ‘2 jaar vast’. Naar aanleiding van de klacht heeft Energiedirect de uiting zo aangepast dat voor de gemiddelde consument nog duidelijker blijkt dat het “scherpste tarief” alleen ziet op ‘2 jaar vast’ en dat voorwaarden van toepassing zijn. De uiting is nu verduidelijkt met een specificatie die de belangrijkste parameter van de vergelijking geeft, namelijk dat deze betrekking heeft op het ‘2 jaar vast product’. Daarnaast wordt de consument nu uitdrukkelijk voor de volledige voorwaarden doorverwezen naar de website energiedirect.nl.

De uiting waarop de klacht betrekking heeft is in de loop van maandag 2 november 2015 via alle kanalen gestaakt. Gelet hierop verzoekt adverteerder de klacht, die ziet op een oude uiting die niet meer in die vorm gebezigd wordt, af te wijzen.

De mondelinge behandeling

Het standpunt van klagers wordt gehandhaafd en nader toegelicht. Daarbij wordt een pleitnotitie met bijlagen overgelegd. Twee dagen voor de zitting heeft Energiedirect aan klagers gevraagd af te zien van de mondelinge behandeling en de klacht in te trekken, omdat Energiedirect de bestreden uitingen heeft aangepast of verwijderd. Klagers benadrukken echter het belang van een beoordeling van de oorspronkelijke uitingen door de Commissie en een aanbeveling (met Alert) aan adverteerder. Uit de bijlagen bij de pleitnotitie blijkt namelijk dat de uiting “Tablet cadeau? Hebben we niet. Scherpste tarief? Hebben we wel” nog steeds wordt gebruikt.

Namens adverteerder wordt formeel bezwaar gemaakt tegen het pas ter zitting indienen van nieuwe stukken (de bijlagen bij de pleitnotitie). Bovendien hebben deze stukken betrekking op nieuwe uitingen, waarover de oorspronkelijke klacht niet gaat. Ook betwist adverteerder het belang van een aanbeveling voor uitingen die inmiddels zijn gestaakt.

Na beraad deelt de voorzitter van de Commissie mee dat de Commissie heeft besloten de bijlagen toe te laten, uitsluitend voor zover deze zijn bedoeld als illustratie en onderbouwing van de oorspronkelijke klacht. Uitingen waarover in die klacht niet is geklaagd, worden door de Commissie buiten beschouwing gelaten.

Desgevraagd wordt namens adverteerder meegedeeld dat geen behoefte bestaat aan schorsing van de mondelinge behandeling voor intern overleg naar aanleiding van dit besluit van de Commissie.

Hierna wordt het standpunt van adverteerder nader toegelicht. Daarbij is het volgende aangevoerd, kort samengevat. Energiedirect is een prijsvechter in de energiemarkt. Omdat de prijs die consumenten uiteindelijk voor energie betalen van veel persoonlijke factoren afhankelijk is, kan met die uiteindelijke prijs niet worden geadverteerd. Daarom heeft Energiedirect ervoor gekozen om in haar reclame duidelijk te maken dat zij niet de toeters en bellen heeft die de concurrenten beloven, maar daardoor wel de scherpst mogelijke tarieven biedt. Met de uiting “Tablet cadeau? Hebben we niet. Scherpste tarief? Hebben we wel” belooft Energiedirect niet dat zij altijd voor iedereen en met elk product het goedkoopste is. De consument begrijpt dit. Op de website wordt verdere uitleg gegeven voor het geval de consument de uiting wel als een absolute claim heeft opgevat. De mededeling op de website “Kies nu voor het scherpste tarief en bespaar tot € 178,-”  betreft een specifieke vergelijking met de prijs van het 2 jaar vast product van Oxxio. Omdat het alleen een vergelijking op prijs is, maakt het niet uit dat bij het 2 jaar vast product van Energiedirect grijze stroom wordt geleverd en bij dit product van Oxxio groene stroom.

In het verweer is gesteld dat Energiedirect aantoonbaar het scherpste tarief voor 2 jaar vast contracten biedt. Leverancier Anode is in deze vergelijking niet meegenomen, omdat Anode minder dan 1% marktaandeel heeft. De stelling heeft alleen betrekking op de tien grootste spelers op de energiemarkt, die samen 95% marktaandeel hebben.

De Gedragscode ziet op het individuele contact van een energieleverancier met een consument. Deze code bepaalt dat een aanbod op maat moet worden gedaan.

Het oordeel van de Commissie

1. De Commissie stelt voorop dat zij alleen de uitingen beoordeelt waartegen klagers in hun schriftelijke klacht bezwaar hebben gemaakt. Dat bezwaar betreft de mededeling “Scherpste tarief? Hebben we wel” zoals deze (ten tijde van het indienen van de klacht) was te horen en te zien in televisie- en radiocommercials, op billboards, in banners en op de website van Energiedirect. Klagers stellen dat sprake is van een superioriteitsclaim die onjuist en misleidend is, en van ongeoorloofde vergelijkende reclame.

2. Adverteerder heeft in de eerste plaats aangevoerd dat de uitingen in deze vorm inmiddels zijn gestaakt en klagers daarom geen belang meer hebben bij een uitspraak van de Commissie over deze uitingen. Dit verweer houdt geen stand. De Commissie heeft tot taak te beoordelen of reclame wordt gemaakt in overeenstemming met de bepalingen van de Nederlandse Reclame Code en een ieder die meent dat een reclame in strijd is met de NRC kan daarover bij de Commissie een klacht indienen. Daarbij is niet van belang of de betreffende uitingen ten tijde van de behandeling van de klacht daartegen nog steeds openbaar worden gemaakt. Een inhoudelijke beoordeling van de uitingen is in dit geval ook op haar plaats, nu adverteerder zegt de uitingen te hebben gestaakt, maar blijft betwisten dat de uitingen in strijd met de NRC zijn.

3. Met de mededeling “Tablet cadeau? (of: Eenmalig voordeel? / Bla, bla, bla?). Hebben we niet. Scherpste tarief? Hebben we wel” maakt Energiedirect een vergelijking op prijs waardoor andere energieleveranciers, waaronder klagers, zich aangesproken kunnen voelen. Daarmee is de uiting te beschouwen als vergelijkende reclame en wordt de uiting getoetst aan artikel 13 NRC. Vergelijkende reclame is, wat de vergelijking betreft, geoorloofd indien aan de in artikel 13 NRC (onder a t/m h) genoemde voorwaarden is voldaan. De eerste voorwaarde luidt dat de vergelijking niet misleidend is in de zin van de NRC. Daarover overweegt de Commissie als volgt.

4. De bestreden mededeling “Scherpste tarief? Hebben we wel” wordt niet genuanceerd of van een duidelijk voorbehoud voorzien. De gemiddelde consument zal deze mededeling daarom opvatten als claim dat Energiedirect voor haar producten in vergelijking met de andere energieaanbieders de laagste tarieven hanteert. De aanduiding “scherpste tarieven” zal door deze consument immers als een synoniem voor laagste tarieven worden beschouwd. Deze claim is niet juist. Als erkend is komen vast te staan dat Energiedirect in ieder geval voor de 1-jarige en 3-jarige energiecontracten met een vast tarief niet de aanbieder met de laagste tarieven is. Verder is niet weersproken dat het 2-jaar vast product van leverancier Anode goedkoper is dan dit product van Energiedirect. De in de uitingen gewekte indruk dat Energiedirect in alle gevallen de aanbieder met de laagste tarieven is, is dus onjuist. Omdat de gemiddelde consument door de onjuiste informatie over het bij Energiedirect te behalen prijsvoordeel ertoe gebracht kan worden een besluit over een transactie te nemen dat hij anders niet had genomen, zijn de uitingen misleidend als bedoeld in artikel 8.2 NRC aanhef en onder d.

5. Uit het schriftelijke verweer is gebleken dat de claim “Scherpste tarief? Hebben we wel” in werkelijkheid alleen geldt voor adverteerders 2-jarige contract met vaste tarieven, die door adverteerder zijn vergeleken met de prijzen van de tien grootste energieleveranciers in Nederland, waartoe leverancier Anode niet behoort. Dit betreft essentiële informatie, die de gemiddelde consument nodig heeft om een geïnformeerd besluit over een transactie te kunnen nemen en die daarom uit de uitingen moet blijken. Dat is hier niet het geval. In de commercials, de banners en de billboardreclame wordt op geen enkele wijze duidelijk gemaakt dat de mededeling “scherpste tarief” alleen betrekking heeft op één van de door Energiedirect aangeboden producten, namelijk ‘2 jaar vast’. Verder wordt niet vermeld dat alleen met de tarieven van de tien grootste energieaanbieders vergeleken is en kleinere – en wellicht goedkopere – aanbieders niet in de prijsvergelijking betrokken zijn. Door het enkele noemen van de website energiedirect.nl in deze uitingen wordt niet de vereiste duidelijkheid over de inhoud van de mededeling “scherpste tarief” verschaft. Ook op de website zelf wordt bij de claim “Scherpste tarief? Hebben we wel” geen duidelijke informatie gegeven over de voorwaarden en omstandigheden waaronder deze claim van toepassing is.

Door het ontbreken van de genoemde essentiële informatie zijn de uitingen misleidend als bedoeld in artikel 8.3 aanhef en onder c NRC.

6. Op de website wordt de algemene claim gevolgd door de mededeling “Kies nu voor het scherpste tarief en bespaar tot € 178,- i”. De tekst onder het informatie-icoontje vermeldt dat het genoemde prijsvoordeel bij Energiedirect is berekend ten opzichte van “de jaarkosten voor het vaste tarief van Oxxio voor 2 jaar (2Simple) voor groene stroom en gas”. Als erkend is komen vast te staan dat het 2 jaar vast product van Energiedirect waarmee is vergeleken een ‘grijze stroom product’ is. De vraag of sprake is van groene of grijze stroom kan bij de gemiddelde consument een belangrijk argument zijn voor het al dan niet afsluiten van een bepaald contract. Door niet te vermelden dat de prijsvergelijking betrekking heeft op twee producten die op een wezenlijk punt verschillen, ontbreekt er essentiële informatie die de gemiddelde consument nodig heeft om tot een geïnformeerd besluit over een transactie te komen. Dit kan ertoe leiden dat deze consument een besluit over een transactie neemt dat hij anders niet genomen had. De uiting is daarom misleidend als bedoeld in artikel 8.3 aanhef en onder c NRC.

7. Zoals hiervoor is overwogen, is de Commissie van oordeel dat de uitingen misleidend zijn in de zin van de artikelen 8.2 onder d en 8.3 onder c NRC. Hierdoor zijn de uitingen in strijd met artikel 13 onder a NRC, waarin is bepaald dat vergelijkende reclame, wat de vergelijking betreft, geoorloofd is op voorwaarde dat deze niet misleidend is in de zin van de NRC.

Nu de reclame-uitingen al wegens de misleidende vergelijking niet zijn toegestaan, kan het beroep van klagers op andere artikelen van de NRC buiten bespreking blijven.

8. De Commissie ziet geen aanleiding de onderhavige uitspraak als Alert onder een breed publiek te verspreiden.

9. Gelet op het voorgaande wordt als volgt beslist.

De beslissing

De Commissie acht de reclame-uitingen in strijd met het bepaalde in artikel 13 aanhef en onder a NRC. Zij beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.