De bestreden uiting

Het betreft het animatiefilmpje van Dier&Recht, door klaagster gezien op het titelblad van de website www.nporadio1.nl. In dit animatiefilmpje worden “verwachting” en “realiteit” van het leven van een kalfje tegen elkaar afgezet. Bij de ‘verwachte’ levensloop is te zien dat de koe en haar kalfje dag en nacht in een ruime, half-open stal zijn waar stro op de grond ligt. Vervolgens zijn de koe en het kalf samen in de wei te zien, waar het kalfje bij de moederkoe drinkt. Ten slotte wordt getoond dat het kalf met andere kalveren in de wei speelt. Naast deze beelden van de “verwachting” worden beelden van de “realiteit” getoond. Hierin is te zien dat het pasgeboren kalfje dag en nacht buiten alleen in een box staat, waar hij melk uit een emmer drinkt. Daarna wordt het kalf met andere kalveren in een veewagen weggebracht en komt het terecht in een vrijwel dichte stal met weinig daglicht, waar de kalveren op houten roosters staan. Het filmpje eindigt met de geschreven tekst “Voor 2 op de 3 kalfjes uit de zuivelindustrie is dit de realiteit. Wij de melk, zij de slacht”, waarna het logo van Dier&Recht en de tekst “Stoppenmetzuivel.nl” in beeld verschijnen.

De klacht

De uiting is kwetsend voor de beroepsgroep, suggestief en zonder nuance. Er is sprake van desinformatie en framing. Het andere verhaal moet ook worden verteld, zodat het publiek de waarheid kan destilleren.

Het verweer

Het standpunt van Dier&Recht, zoals weergegeven in het schriftelijke verweer en nader toegelicht ter zitting, wordt – voor zover op de onderhavige zaak van toepassing – als volgt samengevat.

Recent is Dier&Recht de campagne gestart waarin zij consumenten bewust wil maken van de schaduwkanten van zuivel en hen oproept om te stoppen met de consumptie van zuivel. Naast drie posters en een website maakt het bestreden animatiefilmpje deel uit van deze campagne.

In de eerste plaats voert Dier&Recht aan dat de uitingen die onderdeel zijn van de campagne niet kwalificeren als reclame. Dier&Recht is een non-profitorganisatie, die zich onder andere door het voeren van publiekscampagnes richt op het verbeteren van de (rechts)positie van dieren in de maatschappij. Met de campagne ‘stoppen met zuivel’ dient Dier&Recht geen achterliggende economische activiteit, zij is een onafhankelijke en niet-commerciële organisatie. Gelet hierop valt de campagne volgens Dier&Recht niet onder de reikwijdte van de Nederlandse Reclame Code (NRC). Dier&Recht prijst in de campagne geen goederen, diensten en/of denkbeelden aan, maar neemt een standpunt in over de consumptie van zuivel en neemt daarmee deel aan het publieke debat. Indien wordt geoordeeld dat de campagne wel onder de reikwijdte van de NRC valt, dan is hoogstens sprake van een niet-commerciële uiting, waarin de aandacht wordt gevestigd op een maatschappelijk thema. Dit valt onder de vrijheid van meningsuiting. Het is vaste jurisprudentie dat er weinig ruimte is om de vrijheid van meningsuiting te beperken wanneer een uiting onderdeel is van het maatschappelijk debat (zie EHRM 10 november 2015, zaak 40454/07). Bovendien is er volgens de rechtspraak in dat geval ruimte voor provocatie en overdrijving (zie EHRM 5 juli 2016, zaak 1799/07). Dier&Recht neemt het standpunt in dat de consumptie van zuivel leidt tot ernstig dierenleed bij de kalveren die voor de zuivel geboren moeten worden. Deze subjectieve mening heeft zij gebaseerd op – in het verweer besproken – onafhankelijke wetenschappelijke onderzoeken.

Met betrekking tot het bestreden filmpje voert Dier&Recht aan dat de animatie van kalfjes is geplaatst in echte foto’s van de melkvee- en kalverhouderij. Deze (overgelegde) foto’s tonen een vrij donkere stal en geven een realistisch beeld van het leven van een vleeskalf dat wordt geboren als restproduct van koemelk voor mensen.

Het oordeel van de Commissie

1.

De Commissie begrijpt de klacht zo dat volgens klaagster in het animatiefilmpje, dat deel uitmaakt van de ‘stoppen-met-zuivel’-campagne van Dier&Recht, op suggestieve, ongenuanceerde en daardoor kwetsende wijze slechts één kant van het verhaal over kalfjes in de zuivelindustrie wordt verteld.

2.

In de eerste plaats moet de vraag worden beantwoord of sprake is van reclame in de zin van de Nederlandse Reclame Code (NRC), nu dit door Dier&Recht wordt betwist. Krachtens artikel 1 NRC wordt onder reclame verstaan: iedere openbare en/of systematische directe dan wel indirecte aanprijzing van goederen, diensten en/of denkbeelden door of ten behoeve van een adverteerder. In de bestreden uiting maakt Dier&Recht onmiskenbaar haar mening kenbaar over de consumptie van zuivel en het volgens haar daaruit voortvloeiende leed voor kalfjes in de melkveehouderij en roept zij op te stoppen met zuivel. De uiting valt daarmee onder de definitie van reclame voor denkbeelden in artikel 1 NRC en de Commissie is bevoegd de uiting te beoordelen.

3.

Als uitgangspunt geldt dat het Dier&Recht vrij staat om in reclame-uitingen haar mening kenbaar te maken en denkbeelden te uiten. De wijze waarop zij dat in het bestreden animatiefilmpje doet, acht de Commissie niet ontoelaatbaar. Het is voldoende duidelijk dat het filmpje de visie weergeeft van Dier&Recht op het volgens haar sombere lot van twee van de drie kalfjes die in de zuivelindustrie worden geboren. Niet is gebleken dat het geschetste beeld zo bezijden de werkelijkheid is, dat sprake is van misleidende informatie. Dat over het lot van kalfjes ook anders kan worden gedacht, betekent niet dat de uiting van Dier&Recht om die reden ontoelaatbaar is. De klacht kan daarom niet slagen.

4.

Op grond van het voorgaande wordt als volgt beslist.

De beslissing

De Commissie wijst de klacht af.