Omschrijving:

Het betreft een radio-uiting en de website www.varkensinzicht.nl van Stichting Varkens in Zicht. Deze vormen onderdeel van de publiekscampagnes ‘Stap in de Stal’ en ‘Varkens in Zicht’.
In de radio-uiting wordt gezegd: “Moet je kijken hoe die ligt te slapen. Nou dat ging oerend hard zeg. Wist je dat je bij varkenshouders gratis en zonder afspraak een kijkje in de stal kunt nemen? Ik ben Bennie Jolink en ik nodig je uit lekker zelf te gaan kijken. Kijk op stapindestal.nl voor een adres bij jou in de buurt”.
Op de website staat onder meer: “Daartoe heeft de Stichting bij diverse varkensbedrijven in Nederland de zogenaamde zichtstallen ingericht, zodat het publiek de varkenshouderij van dichtbij kan bekijken”, “Door ook deelnemer, donateur of sponsor te worden, kunt u er samen met ons voor zorgen dat Nederland meer inzicht krijgt in de wijze waarop onze varkens gehouden worden”, “Vanuit de gezamenlijke overtuiging dat iedereen op deze manier een objectief beeld kan vormen over de varkenshouderij” en “Stichting Varkens in Zicht wil de intensieve varkenshouderij zichtbaarder en toegankelijker maken voor het grote publiek”.

De mondelinge behandeling

Toelichting van de klager

Adverteerder informeert de burger niet over de huidige stand van zaken. De zichtstallen geven hooguit een beeld van de toekomst. In de zichtstallen liggen vooral dragende zeugen en kleine biggetjes vrolijk in het stro. Wat niet wordt getoond is hoe 5,5 miljoen vleesvarkens onzichtbaar in kale betonnen stallen leven. Zij leven niet op stro, hebben weinig ruimte of afleidingsmateriaal en zijn buitengewoon ongelukkig. Hun tanden worden afgevijld, zij worden onverdoofd gecastreerd en de staarten worden afgeknipt. Uit AID onderzoek blijkt voorts dat het Varkensbesluit massaal wordt overtreden.

Minister Verburg heeft in een persbericht gezegd dat de meeste zichtstallen voldoen aan de wettelijk vastgestelde eindnormen voor 2013 en dat de burger zo een beeld krijgt van hoe de gehele varkenshouderij over een aantal jaren moet werken na het verstrijken van de wettelijke overgangstermijnen.
De zichtstallen zijn aldus op geen enkele wijze representatief voor de hedendaagse varkenshouderij en deze maken de intensieve varkenshouderij niet inzichtelijk en toegankelijk. Klager toont de VPRO uitzending van het programma Dierenduel van 29 maart 2007 waarin een zichtstal werd getoond, maar ook de andere stallen bestaande uit donkere betonnen ruimtes waarin relatief meer varkens werden gehouden.
De campagne is niet gericht op eventueel fotomateriaal: er staat immers Stap in de Stal.

Toelichting van de adverteerder

Adverteerder wil met de zichtstallen laten zien hoe het er aan toe gaat. De stallen voldoen aan de regels zoals die in 2013 zullen gelden. Het is in verband met veterinaire voorschriften helaas verboden om de rest van het bedrijf te laten zien. Wel is het zo dat daarover fototentoonstellingen worden opgezet.
Desgevraagd lichtte adverteerder toe dat één van de tien zichtstallen van een biologische varkenshouder is.

Het oordeel van de Commissie (21 mei 2007)

De uitingen hebben niet louter een informatief karakter maar richten zich op het imago van de varkenshouderij. Zij zijn aldus promotioneel van aard. Om die reden is sprake van reclame-uitingen. Dat de website www.varkensinzicht.nl zich niet op consumenten zou richten, doet hieraan niet af aangezien deze website openbaar is.

De radio-uiting is op zichzelf beschouwd niet misleidend. De Commissie overweegt daartoe dat in de radio-uiting niet de suggestie wordt gewekt dat de zichtstallen representatief zijn voor de huidige stand van zaken in de varkenshouderij.

Wat de website www.varkensinzicht.nl betreft, heeft klager voldoende aannemelijk gemaakt dat het overgrote deel van de Nederlandse varkenstallen er niet uitzien zoals de zichtstallen en dat de zichtstallen aldus geen representatief beeld geven van de huidige stand van zaken in de varkenshouderij. Adverteerder heeft erkend dat de zichtstallen voldoen aan de strengere regels zoals die in 2013 zullen gelden. Aangezien op de website gesteld dan wel gesuggereerd wordt dat de zichtstallen informatie geven over de wijze waarop varkens tegenwoordig worden gehouden en dat het publiek zich op deze manier een objectief beeld kan vormen over de varkenshouderij, is de website misleidend. Voorzover op de website www.stapindestal.nl soortgelijke stellingen dan wel suggesties staan, is deze aldus ook misleidend.

Nu de website www.varkensinzicht.nl al op bovengenoemde grond in strijd is met de Nederlandse Reclame Code (NRC), komt de Commissie niet toe aan toetsing aan artikel 2 NRC. De website is niet zodanig dat het vertrouwen in de reclame wordt geschaad.

De beslissing

De grieven

Deze kunnen als volgt worden samengevat.

De Stichting heeft nooit gesteld dat zichtstallen representatief zijn voor de huidige stand van zaken in de varkenshouderij. In het oordeel van de Commissie staat zelfs letterlijk: “Adverteerder heeft erkend dat de zichtstallen voldoen aan de strengere regels zoals die in 2013 zullen gelden”.

De zichtstallen zijn representatief voor het moderne, op de toekomst gerichte deel van de varkenshouderij. Er is geen sprake van ‘showcases’, zoals de zichtstallen na de uitspraak van de Commissie constant worden betiteld.

De uitspraak van de Commissie omtrent de website www.stapindestal.nl is op zijn minst onduidelijk. Hoewel de Commissie geen duidelijke uitspraak doet over de vraag of deze website al dan niet misleidend is, is genoemde website door deze uitspraak in de berichtgeving als misleidend geclassificeerd. De Stichting verzoekt het College de website in het kader van dit beroep te bestuderen en daarover een gefundeerde uitspraak te doen.

De website www.varkensinzicht.nl is bestemd voor varkenshouders en de periferie. De website dient om de achterban op de hoogte te houden van de ontwikkelingen in de campagne Stap in de Stal en om de achterban op te roepen ook zichtstalhouder te worden en donateur van de Stichting.
Aangezien reclame zo duidelijk en volledig mogelijk dient te zijn, mede gelet op haar aard en vorm en het publiek waarvoor zij bestemd is, acht de Stichting de website niet misleidend. Alle varkenshouders zijn op de hoogte van de ontwikkelingen in de varkenshouderij. Desalniettemin heeft de Stichting de onderhavige “b-to-b website” reeds aangepast, met het oog op eventueel bezoek van burgers aan deze site.

De Stichting benadrukt dat de zichtstallen een beeld geven van het moderne, op de toekomst gerichte deel van de varkenshouderij. Op de vraag van het College welk deel dit betreft, heeft de Stichting meegedeeld dat geen exacte cijfers bekend zijn, maar dat volgens informatie van belangenbehartigingsorganisaties als LTO en productschappen 60% van de varkenshouderijbedrijven als modern kan worden aangemerkt in die zin dat deze bedrijven voldoen aan de (strengere) regels zoals die in 2013 zullen gelden.

De PvdD is van mening dat indien de Stichting het publiek openheid van zaken wil geven, een volledig beeld zou dienen te worden geven van de wijze waarop varkens thans worden gehouden. De zichtstallen zijn wat dat betreft niet representatief en geven grotendeels een beeld van hoe de varkenshouderij er in de toekomst uit zou moeten zien.
Buiten bezwaar van de Stichting is door de PvdD ter onderbouwing van haar standpunt ter zitting een uitzending van het VPRO programma Dierenduel van 29 maart 2007 vertoond. In dit programma bezoeken Jan Terlouw en Bennie Jolink, een zichtstal en vervolgens een daarachter gelegen stal in hetzelfde bedrijf.
De Stichting heeft de relevantie voor de klacht en de juistheid van verschillende uitlatingen en suggesties in dit programma betwist.

1.
Het College stelt voorop dat de klacht, zoals deze bij de Commissie is ingediend, betrekking heeft op een radioreclame en op de website www.varkensinzicht.nl. De PvdD heeft geen klacht ingediend ter zake van de website www.stapindestal.nl. De Commissie heeft ook niet harerzijds ambtshalve daaromtrent een klacht geformuleerd en deze aan partijen voorgelegd. Onder deze omstandigheden is het niet juist dat de Commissie zich heeft uitgelaten over de concept-inhoud van de (toen nog niet van deze tekst voorziene) website www.stapindestal.nl, in die zin dat zij deze website misleidend heeft bevonden voor zover daarop “soortgelijke stellingen dan wel suggesties staan” als op de website www.varkensinzicht.nl.
Dat de Stichting blijkens de bijlage onder punt 3 bij het verweerschrift heeft opgemerkt het op prijs te stellen indien de Commissie de concept-tekst van de website www.stapindestal.nl zou beoordelen en dat de Stichting het College heeft verzocht een uitspraak te doen over (het oordeel van de Commissie met betrekking tot) deze website, leidt niet tot een ander oordeel. De Commissie respectievelijk het College is niet bevoegd (concept)reclame-uitingen preventief te beoordelen.

2.
De website www.varkensinzicht.nl is kennelijk bedoeld voor “varkenshouders en periferie”. Immers, onder het kopje “Objectief beeld” worden zij rechtstreeks aangesproken en onder de kopjes “Welkom op varkensinzicht.nl” en “Zichtstallen” wordt men gewezen op de mogelijkheid “deelnemer” of “zichtstalhouder” te worden. Dit neemt niet weg dat de website, nu deze -naar vaststaat- ook toegankelijk is voor derden die niet tot dit specifieke publiek behoren, ook met het oog op deze derde-bezoekers in overeenstemming met de Nederlandse Reclame Code dient te zijn.

3.
Anders dan de Commissie acht het College de website www.varkensinzicht.nl niet misleidend.
Weliswaar had duidelijker kunnen worden belicht dat de bedoelde zichtstallen een beeld geven van het moderne, op de toekomst gerichte deel van de varkenshouderij, maar dat betekent niet dat de onderhavige website – waarin wordt kenbaar gemaakt dat deze site is bestemd voor en gericht op de varkenshouder als het in aanmerking genomen publiek – een voor derde-bezoekers zodanig onjuist of onvolledig beeld van de werkelijkheid geeft, dat de grens van het toelaatbare wordt overschreden.
Meer in het bijzonder kan niet worden geoordeeld dat de indruk wordt gewekt dat de zichtstallen een volledig, representatief, beeld geven van de varkenshouderij zoals deze bedrijfstak er thans uitziet, in die zin dat de suggestie zou worden geschapen dat alle of de meeste varkenshouders reeds thans op overeenkomstige, meer moderne, wijze hun bedrijf uitoefenen. Zo wordt onder het kopje “Welkom” gesproken over “meer inzicht” “in de wijze waarop onze varkens gehouden worden” en onder “Objectief beeld” over “de sector zichtbaarder en toegankelijker maken”. Onder het kopje “zichtstallen” staat dat het netwerk nog niet compleet is en dat Varkens in Zicht nog specifiek op zoek is naar onder meer bedrijven met vleesvarkens.
De enkele omstandigheid dat op de pagina “Publiekscampagne”, waarin wordt uiteengezet dat het doel daarvan is “door moderne varkensstallen open te stellen voor het publiek” “een groot deel van het heersende wantrouwen” weg te nemen, in de tekst het zinsgedeelte voorkomt dat mensen worden uitgenodigd zelf van dichtbij te bekijken “hoe de Nederlandse varkenshouders hun werk doen”, kan aan het voorgaande niet afdoen. In het geheel van de reclame-uiting is dit zinsgedeelte – al zou deze door het publiek al zo gelezen worden dat daarmee is bedoeld “dé” Nederlandse varkenshouderij als geheel – immers van te ondergeschikte betekenis.

4.
Gelet op het bovenstaande wordt als volgt beslist.