De bestreden reclame-uiting
Het betreft een televisiecommercial van Mastercard waarin een gamende man is te zien die zichtbaar wordt gehinderd doordat zijn apparatuur in verpakkingsmateriaal zit. Hierna is te zien dat via internet een Alienware monitor wordt gekocht en dat de man vervolgens zonder verpakkingsmateriaal verder speelt. Daarbij wordt gezegd: “Maak je geen zorgen. Betaal met je Mastercard creditcard. Dan zijn al je aankopen 180 dagen verzekerd. Betaal niet gewoon, betaal verzekerd.” Laatstgenoemde mededeling verschijnt ook als tekst in beeld. Tevens ziet men dan de volgende tekst: “Check de voorwaarden van uw bank of kaartuitgevende instantie, ook voor verzekerde bedragen.”
Samenvatting van de klacht
De televisiecommercial is gericht op gamers. Dat zijn over het algemeen jongeren. De reclame geeft jongeren een verkeerd beeld. Uit de uiting blijkt niet dat het om een geldlening gaat en dat men in de meeste gevallen rente betaalt. Er staat alleen onderin beeld iets over de voorwaarden van de kaart. Verder volgt uit de televisiecommercial dat als men iets wil hebben, men het meteen kan kopen. Dit kan leiden tot nodeloos consumeren. Hierdoor is men zich niet bewust van de consequenties van de dienst. Bij andere financiële diensten wordt hierop wel gewezen door de mededeling “Let op: geld lenen kost geld”, Klager meent dat deze mededeling in de televisiecommercial niet had mogen ontbreken. Verder vraagt hij zich af of ook reclame wordt gemaakt voor Alienware.
Samenvatting van het verweer
De uiting, die niet op jongeren is gericht, bevat een aanprijzing van de verzekering op de aankopen die betaald zijn met een Mastercard. Dat valt niet onder de definitie van krediet. De Mastercard zelf kwalificeert evenmin als consumentenkrediet in de zin van de Wet op het financieel toezicht (Wft). Deze card is een zogenaamde “charge card”. Een charge card is een creditcard waarbij na afloop van de maand het volledige bedrag dat op de creditcard is geboekt wordt afgeschreven van de betaalrekening van de rekeninghouder. Er wordt daardoor geen geldsom aan een consument ter beschikking gesteld in de vorm van een lening. De consument hoeft geen rente te betalen bij gebruikmaking van de dienst (betaling met de Mastercard). De Mastercard biedt de consument geen mogelijkheid om te betalen in termijnen tegen betaling van een extra rente. Omdat geen sprake is van een aanprijzing van krediet in de zin van artikel 1:1 Wft, is de waarschuwing “Let op! Geld lenen kost geld” niet van toepassing. Het voorgaande is conform de uitleg die de Autoriteit Financiële Markten (AFM) geeft aan de definitie van krediet in relatie tot reclame voor een creditcard. De uiting zet tot slot niet aan tot buitensporig en roekeloos consumeren.
Het oordeel van de voorzitter
1) In de televisiecommercial staat een gamende man centraal die, zoals volgt uit de uiting, met zijn Mastercard een aankoop doet. Dit laatste impliceert dat de man meerderjarig is. Men kan immers blijkens het verweer als minderjarige niet over een eigen Mastercard beschikken. De uiting is ook onmiskenbaar niet op minderjarigen gericht. Dat in de televisiecommercial een gamende man centraal staat, leidt niet tot een ander oordeel. Gamers zijn immers niet per definitie minderjarig. Dat de uiting blijkens zijn inhoud wel op jongvolwassenen is gericht, brengt niet mee dat deze om die reden ontoelaatbaar is. Adverteerder prijst in de televisiecommercial ook niet het lukraak aankopen van producten aan. Er wordt in de televisiecommercial één gerichte aankoop gedaan, waarbij overigens niet ter zake doet dat daarbij het merk van het gekochte product duidelijk zichtbaar is. Het is immers niet verboden op deze wijze te illustreren dat men met de Mastercard iets kan aankopen.
2) In de televisiecommercial wordt de aandacht gevestigd op het voordeel van ‘verzekerde betaling’ waarbij aankopen 180 dagen verzekerd zijn. Dit is de boodschap van de reclame-uiting. Dat neemt niet weg dat het hier gaat om een voordeel dat is verbonden aan de Mastercard, en dat in de uiting in feite deze creditcard wordt aangeprezen. Volgens klager betreft deze dienst een krediet en had daarom in de uiting de waarschuwing “Let op: geld lenen kost geld” dienen te worden opgenomen. Adverteerder heeft betwist dat sprake is van krediet. De voorzitter oordeelt als volgt.
3) In artikel 1:1 van de Wet op het financieel toezicht is ‘krediet’ als volgt gedefinieerd:
“a. het aan een consument ter beschikking stellen van een geldsom, ter zake waarvan de consument gehouden is een of meer betalingen te verrichten;
b. het aan een consument verlenen van een dienst of verschaffen van het genot van een roerende zaak, financieel instrument of beleggingsobject, dan wel het aan een consument of een derde ter beschikking stellen van een geldsom ter zake van het aan die consument verlenen van een dienst of verschaffen van het genot van een roerende zaak, financieel instrument of beleggingsobject, ter zake waarvan de consument gehouden is een of meer betalingen te verrichten, met uitzondering van doorlopende dienstverlening en doorlopende levering van dezelfde soort roerende zaken, financieel instrumenten of beleggingsobjecten, waarbij de consument gehouden is in termijnen te betalen zolang de doorlopende dienstverlening of doorlopende levering plaatsvindt;”
Blijkens de uitleg van de AFM, waarnaar adverteerder verwijst en die ook op de website van de AFM is te vinden, is bij reclame voor een creditcard van belang of uit de reclame valt op te maken dat de consument gespreid mag terug betalen. Indien de consument hier gebruik van kan maken en deze betalingen mag spreiden over een periode langer dan drie maanden, dient volgens de AFM de waarschuwing “Let op! Geld lenen kost geld” te worden vermeld. In dat geval voldoet de financiële dienst volgens de AFM aan de definitie van krediet in artikel 1:1 Wft. In de andere gevallen is geen sprake van krediet en hoeft de waarschuwing niet in reclame te worden opgenomen.
4) Uitgaande van het bovenomschreven kader, waarbij de voorzitter de uitleg van de AFM volgt, kan niet worden gezegd dat in de televisiecommercial een ‘krediet’ wordt aangeprezen. Adverteerder heeft gesteld dat de Mastercard een charge card is waarbij na afloop van de maand het volledige bedrag dat op de creditcard is geboekt, dient te worden afgeschreven van de betaalrekening van de rekeninghouder. De consument hoeft geen rente te betalen als tegenprestatie voor deze dienst. De aangeprezen Mastercard biedt verder blijkbaar geen mogelijkheid om te betalen in termijnen tegen betaling van een extra rente. Nu aldus geen sprake is van een aanprijzing van een krediet in de zin van artikel 1:1 Wft, is de waarschuwing “Let op! Geld lenen kost geld” niet van toepassing. Nu de klacht ook in zoverre niet kan slagen, beslist de voorzitter als volgt.
De beslissing van de voorzitter
Gelet op het bovenstaande wijst de voorzitter de klacht af.