Het College van Beroep [13 december 2016]

De grieven

Deze worden als volgt samengevat en gerangschikt.

Primair standpunt: de Commissie heeft door aan artikel IV lid 1 van de Reclamecode Reisaanbiedingen (RR) 2014 te toetsen haar beslissing op een onjuiste grondslag gebaseerd. Elmar Reizen voert in dit kader het volgende aan.
Teneinde de consument de beste prijs voor een reis uit een zo breed mogelijk aanbod te kunnen leveren, heeft Elmar Reizen geavanceerde, kostbare en klantvriendelijke software ontwikkeld die haar in staat stelt om het aanbod van 1,15 miljard unieke reiselementen te verwerken. Dit omvat onder meer de verschillende soorten accommodaties, vluchten en vluchttijden met bijbehorende data en prijzen. De gegevens worden 24 uur per dag middels intervallen door de betrokken touroperators in platte CSV, XML of tekstbestanden aan Elmar Reizen beschikbaar gesteld en/of ge-updated. Dit gaat soms met miljoenen items per bestand tegelijk die met de corresponderende prijzen door Elmar Reizen in een eigen zoekmachine worden opgeslagen. Dit wordt het “cachen” van de bestanden genoemd. Om een zo aantrekkelijk mogelijk aanbod te bieden, worden hieruit de laagst beschikbare prijzen gefilterd. Elmar Reizen komt tot een via www.vakantiediscounter.nl aan het publiek beschikbaar gesteld ge-cachet aanbod van 350 miljoen unieke prijzen van reispakketcombinaties per dag (stand 31 oktober 2016). Op de website toont Elmar Reizen voor elke specifieke datum, middels een vanafprijs, de meest aantrekkelijke en volledige combinatie van reisonderdelen onder het kopje “bekijk”. De bestreden uiting is hier een voorbeeld van. Juist deze functionaliteit van de website maakt met het oog op het ruime aanbod in reisonderdelen en mogelijke combinaties, dat de consument hierdoor veel tijd kan besparen bij het samenstellen van de voordeligste reis. Elmar Reizen is de enige partij binnen de (pakket)reisbranche die een zo groot reisaanbod voor de scherpste prijzen op deze overzichtelijke wijze aanbiedt. De prijzen die op de website worden getoond zijn momentopnames van het aanbod van de touroperators waarmee Elmar Reizen samenwerkt. Zij is voor het actualiseren van het aanbod grotendeels van hen afhankelijk. Eerst nadat Elmar Reizen een wijziging in het aanbod van een touroperator heeft ontvangen, kan zij het aanbod actualiseren. Een controlemoment is verder het moment waarop een bezoeker van de website zich over een bepaalde reis via de “controleer prijs en beschikbaarheid” button laat informeren. Daarnaast voert Elmar Reizen zoveel mogelijk eigen checks uit om reisonderdelen die niet meer beschikbaar zijn uit de zoekmachine te filteren.

De klacht gaat niet om een correcte en volledige weergave van de prijs van een reisaanbieding maar om een kwestie van beschikbaarheid. Elmar Reizen had de betreffende aanbieding in haar assortiment en op voorraad. Op het moment dat geïntimeerde zich op de website www.vakantiediscounter.nl verder liet informeren, bleek echter dat de betreffende pakketreis in zijn totaliteit niet langer in het assortiment beschikbaar was. Omdat Elmar Reizen complete pakketreizen bestaande uit verschillende reiselementen (met vlucht, transfer en accommodatie) aanbiedt, kan het voorkomen dat een pakketreis met de scherpste vanafprijs niet meer kan worden geleverd. De beschikbaarheid van het aanbod van een bepaald reisonderdeel waaruit de pakketreis is opgebouwd, kan in de loop van de dag slinken tot nihil. Dit is de reden waarom de consument via de website in staat wordt gesteld om te controleren of de meest aantrekkelijke reiscombinatie op een bepaalde datum nog beschikbaar is. Deze mogelijkheid wordt op transparante wijze en voorafgaand aan het bestelproces onder het kopje “controleer beschikbaarheid” op de website aangeboden. Uit deze controle kan blijken dat onderdelen waaruit de pakketreis is opgebouwd niet meer beschikbaar zijn. Anders dan geïntimeerde in de klacht stelt, is de vanafprijs voor een bepaalde pakketreis dan niet gestegen, maar krijgt de pakketreis in dat geval een andere inhoud doordat zij is opgebouwd uit andere reisonderdelen. Dan wordt de nieuwe meest aantrekkelijke combinatie van de nog beschikbare reisonderdelen getoond. Logischerwijs leidt een hoogwaardiger aanbod tot een bijbehorende hogere prijs. Overigens wordt de consument, waarvoor de prijs doorslaggevend is, tevens nog de suggestie gedaan om de reis op een andere datum te boeken. In veel gevallen blijkt bij de controle namelijk dat een pakketreis op andere data nog wel beschikbaar is, soms voor een aantrekkelijkere prijs.

Door het door Elmar Reizen ingebouwde controlesysteem dat de consument zelf activeert door het controleren van de beschikbaarheid van een reispakket, wordt een up-to-date aanbod getoond en is de beschikbaarheid van de getoonde opties gegarandeerd en wordt het tonen van reclame-uitingen voor de reisonderdelen die niet langer beschikbaar zijn onverwijld gestaakt. De getoonde vanafprijzen kunnen niet als lokkertje kunnen worden opgevat. Elmar Reizen toont vanafprijzen omdat het onmogelijk is om alle 350 miljoen mogelijke combinaties van pakketreizen met bijbehorende prijzen op een overzichtelijke wijze aan bezoekers te tonen. Feit is dat het reispakket met de getoonde vanaf prijs steeds een mogelijke combinatie van reiselementen was, die via de website kon worden geboekt. Bovendien kan Elmar Reizen in de meeste gevallen een vergelijkbare pakketreis aanbieden op een opvolgende of voorliggende datum. Niettemin is Elmar Reizen bereid om in reclame-uitingen waarin de vanafprijs voor een pakketreis op een bepaalde datum wordt getoond, de toevoeging “zolang de voorraad strekt” op te nemen.

Subsidiair standpunt: De Commissie is ten onrechte tot de beslissing gekomen dat de bestreden uiting in strijd is met het bepaalde onder IV lid 1 RR 2014.

Grief 1 – De klacht en de beslissing van de Commissie gaan er ten onrechte vanuit dat de prijs van de betreffende pakketreis niet correct is weergegeven.
Voor het geval het College meent dat de Commissie haar beslissing wel op het juiste artikel en daarmee op de juiste grondslag heeft gestoeld, stelt Elmar Reizen zich, subsidiair, op het standpunt dat zij niet in strijd met de strekking van het bepaalde onder IV lid 1 RR 2014 “Prijsvermelding in een uitnodiging tot aankoop” heeft gehandeld. Dit vanwege het simpele feit dat de definitieve prijsvermelding als bedoeld in deze bepaling correct en duidelijk in de bestreden uiting is weergeven. Deze bepaling heeft tot doel om de consument voor extra onvermijdbare en voorzienbare kosten te behoeden, die pas later in het bestelproces aan de consument worden gecommuniceerd in plaats van, zoals van de reisaanbieder wordt verlangd, al bij de eerste prijsvermelding. Elmar Reizen heeft in de bestreden reclame-uiting geen bekende, onvermijdbare en/of voorzienbare kosten weggelaten. Bovendien heeft zij de diensten voor de aangegeven vanafprijs op voorraad (gehad). Dat geïntimeerde een hogere prijs zag nadat zij op de button “controleer prijs en beschikbaarheid” had geklikt, heeft alles te maken met de afwijkende samenstelling en de hogere kwaliteit van de vervangende pakketreis.

Grief 2 – De Commissie heeft de uiting niet in haar volle omvang beoordeeld.
Volgens de beslissing van de Commissie betreft de bestreden reclame-uiting specifiek “de aanbieding van een reis van 8 dagen naar Marsa Alam, Egypte, met vertrekdatum 25 februari 2017 voor de prijs vanaf EUR 408 p.p.”. Hieruit blijkt dat de Commissie de bestreden reclame-uiting niet in haar volle omvang heeft beoordeeld. Bij de bestreden reclame-uiting staat immers nog een controletoets met de tekst “Controleer prijs en beschikbaarheid”. Nu uit de beslissing van de Commissie blijkt dat zij met deze toevoeging geen rekening heeft gehouden, en de reclame-uiting derhalve niet in haar volle omvang is beoordeeld, kan de beslissing van de Commissie niet in stand blijven. Elmar Reizen verzoekt om deze reden de beslissing van de Commissie te vernietigen, althans ongegrond te verklaren.

Grief 3 – Aangenomen dat de bestreden reclame-uiting enkel de onder grief 2 bedoelde uiting is, gaat de Commissie ten onrechte er van uit dat deze uiting onderdeel is van de boekingsmodule op de website Vakantiediscounter.nl.
Het bepaalde onder IV lid 1 RR 2014 lijkt (onder meer) een uitwerking van artikel 23, eerste lid, tweede volzin, van verordening (EG) nr. 1008/2008. Gelet hierop en de door het HvJ EU in de zaak Air Berlin geven uitleg van die bepaling, dient bij een elektronisch boekingssysteem de te betalen definitieve prijs bij elke vermelding van de prijzen van de luchtdiensten te worden aangegeven, ook reeds bij de eerste vermelding daarvan. Op het moment dat de bestreden reclame-uiting door Elmar Reizen op haar website wordt getoond staat het echter helemaal niet vast dat de bezoeker voor een online boeking kiest. Een intentie die naar vaste rechtspraak wel als voorwaarde wordt gesteld. Sterker, Elmar Reizen toont op de webpage voorafgaand aan de bestreden reclame-uiting een informatiescherm waarin reisopties naar door de bezoeker ingevoerde bestemming op een bepaalde datum kunnen worden bekeken. Hierbij worden per accommodatie vanaf prijzen gecommuniceerd. Kiest de bezoeker om een bepaalde accommodatie te bekijken, dan kan hij zich, indien gewenst, in het vervolgscherm bijvoorbeeld laten informeren over de beschikbaarheid van de onderdelen waaruit het reis is opgebouwd. Is een reisonderdeel, zoals bijvoorbeeld de goedkoopste kamer, niet meer beschikbaar, dan wordt door de software van Elmar Reizen een nieuwe reis samengesteld, opgebouwd uit de dan goedkoopste beschikbare reisonderdelen. Deze reis wijkt per samenstelling af van de reis waarvan de bezoeker de beschikbaarheid heeft gecontroleerd. De nieuwe opties kunnen derhalve niet als dezelfde dienst voor een hogere prijs worden bestempeld. De Commissie is op grond van het voorgaande ten onrechte ervan uitgegaan dat de bestreden reclame-uiting een boekingsmodule betreft, althans daar deel van uitmaakt. In het voorafgaande informatiescherm wordt nergens de mogelijkheid geboden om een reispakket te boeken, maar slechts om de inhoud van verschillende reisopties te controleren. Bezoekers kunnen zich daar derhalve uitsluitend over de dienst laten informeren. Kiest een bezoeker hiervoor, dan kan hij zich in het vervolgscherm, indien gewenst, laten informeren of de betreffende pakketreis voor de opgegeven vanafprijs nog beschikbaar is.

Meer subsidiair standpunt: het is niet duidelijk wat de bestreden reclame-uiting is.
Het lijkt er op dat de Commissie de schermen waarin de prijs van € 663,- p.p. voor een qua inhoud afwijkende pakketreis (met kwalitatief betere faciliteiten/kenmerken) naar Marsa Alam, Egypte, met vertrekdatum 25 februari 2017 buiten de beoordeling heeft willen houden. Voldoende duidelijk is dit echter niet. Omdat als gevolg hiervan de omvang van de bestreden reclame-uiting niet duidelijk uit de beslissing van de Commissie blijkt, kan de beslissing ook om die reden niet in stand blijven. In dit kader benadrukt Elmar Reizen nogmaals dat de pakketreis naar Marsa Alam, Egypte, met als vertrekdatum 25 februari 2017 voor € 663,– p.p. qua samenstelling niet dezelfde pakketreis is als de pakketreis die voor dezelfde vertrekdatum voor € 408,– p.p. werd aangeboden. De pakketreis voor € 663,– p.p. bestaat op onderdelen uit een hoogwaardigere kwaliteit.

Het antwoord in appel

Hierop zal hierna, voor zoveel nodig, worden ingegaan.

De mondelinge behandeling

De namens Elmar Reizen verschenen personen verklaren, samengevat, als volgt.
Elmar Reizen biedt diensten aan in de vorm van pakketreizen, eventueel met een vervoersarrangement. Elmar Reizen ontvangt data van touroperators, soms per dag en soms zelfs per minuut. Zij heeft 375 miljoen aanbiedingen in haar systeem en biedt deze aan door middel van een zoeksysteem binnen de cache. Het duurt twee dagen voordat aanbiedingen in het systeem belanden. Vervolgens duurt het enkele uren tot een dag voordat aanbiedingen in het systeem belanden. Gegevens kunnen dus drie dagen oud zijn. Dit is niet te vermijden door de grote hoeveelheid gegevens. Het is gebleken dat het voor de systemen van de touroperators te belastend is om uitsluitend actuele gegevens te gebruiken. Elmar Reizen heeft dit getest maar moest daarmee stoppen toen het systeem van Thomas Cook “bijna omver” ging. Elmar Reizen heeft, anders dan bijvoorbeeld Booking.com, niet een eigen database met aanbod. Bij Elmar Reizen zit er een tussenstop in en zij heeft technisch geen andere keuze dan op de huidige wijze gebruik te maken van de aangeleverde gegevens. Omdat dit niet altijd de meest actuele stand van zaken laat zien, vermeldt zij in de bestreden reclame-uiting “controleer prijs en beschikbaarheid” teneinde de consument hierover te informeren. Tevens spreekt Elmar Reizen om die reden over een ‘vanafprijs’. Door op de button “controleer prijs en beschikbaarheid” te klikken worden de gegevens per klant geactualiseerd, ook van omliggende aanbiedingen, en ziet men vroeg in het proces de vanafprijs waarvoor men de reis kan boeken

Het oordeel van het College

1. De klacht is gericht tegen een uiting die het resultaat toont van een zoekopdracht op www.vakantiediscounter.nl. In deze uiting worden diverse vertrekdata genoemd, waaronder 25 februari 2017, in combinatie met onder meer de mededeling dat voor deze vertrekdatum een vanafprijs van € 408,– per persoon geldt, en met vermelding van verdere kenmerken van dit aanbod (in de uiting worden bestemming, reisduur, aankomst, luchthaven, verzorging en transfer genoemd). De uiting dient door deze kenmerken te worden aangemerkt als een uitnodiging tot aankoop. In de uiting staat verder de button “controleer prijs en beschikbaarheid”. Toen geïntimeerde hierop klikte, wijzigde de prijs van € 408,– in € 663,– met de mededeling dat de prijs is gestegen omdat de goedkoopste optie is uitverkocht. Volgens geïntimeerde heeft zij vaker ervaren dat bij het klikken op de button “controleer prijs en beschikbaarheid” de goedkoopste prijs bleek te zijn ‘uitverkocht’. Uit het antwoord in appel blijkt dat geïntimeerde de reclame-uiting op grond van het voorgaande in strijd acht met het bepaalde onder IV lid 1 RR 2014, omdat de in eerste instantie genoemde prijs later hoger bleek te zijn, hetgeen volgens haar tevens misleidend is. Uitgaande van de hiervoor omschreven uiting (de pagina met de eerst getoonde zoekresultaten, waaronder in dit geval het bedrag van € 408,– voor de vertrekdatum 25 februari 2017) die als de bestreden uiting geldt, en de daartegen gerichte klacht wegens de prijsstijging, oordeelt het College als volgt.

2. Elmar Reizen stelt dat zij 24 uur per dag met intervallen van de betrokken touroperators in platte CSV, XML of tekstbestanden gegevens aangeleverd krijgt. Dit gaat volgens haar soms met miljoenen items per bestand tegelijk die met de corresponderende prijzen in een eigen zoekmachine worden geladen (het “cachen” van de bestanden). Het door Elmar Reizen gebruikte systeem verwerkt volgens haar een aanbod van 1,15 miljard unieke reiselementen en filtert deze teneinde op www.vakantiediscounter.nl voor elke specifieke reis een vanafprijs te tonen die voor de consument de meest aantrekkelijke combinatie van de verschillende reisonderdelen (de variabelen bij een pakketreis) zou zijn. Er is enige tijd gemoeid met het verwerken van de gegevens van de touroperators in dit systeem. De gegevens die aan de consument worden getoond voordat deze op de button heeft gedrukt kunnen daardoor wel drie dagen oud zijn en daarmee verouderd zijn. Ook de prijs van € 408,– die geïntimeerde zag was verouderd. Toen geïntimeerde op de button “controleer prijs en beschikbaarheid” had geklikt, werd volgens Elmar Reizen een andere pakketreis getoond dan de reis voor de prijs van € 408,–. De door Elmar Reizen bij een zoekopdracht op de website getoonde vanafprijzen zijn uitsluitend actueel zolang alle reiselementen beschikbaar zijn op het moment dat de consument klikt op de button “controleer prijs en beschikbaarheid”. Indien een of meer reiselementen niet meer beschikbaar zijn, heeft dat in beginsel tot gevolg dat de door het systeem van Elmar Reizen samengestelde reis niet meer voor dezelfde prijs geboekt kan worden.

3. Op grond van het voorgaande gaat het College ervan uit dat het feit dat geïntimeerde een hogere prijs zag nadat zij op de button “controleer prijs en beschikbaarheid” had geklikt, het gevolg was van het feit dat een of meer voordelige reiselementen van het gewenste pakket toen niet meer beschikbaar bleken. Het College acht het inherent aan, en een risico van het systeem waarvan Elmar Reizen nu gebruik maakt dat een deel van de consumenten die, zoals geïntimeerde, op basis van de eerst getoonde prijs klikt op de link “controleer prijs en beschikbaarheid”, vervolgens een hogere prijs zal zien doordat een of meer voordelige reiselementen op dat moment niet meer beschikbaar zijn. Het College leidt uit een door Elmar Reizen ter zitting overgelegd overzicht af dat het een percentage betreft tussen de 10% en 25%, hetgeen aanzienlijk is.

4. Ter zitting is aan de orde geweest of Elmar Reizen in staat is resultaten te tonen op basis van uitsluitend actuele gegevens. Elmar Reizen stelt dat dit op dit moment nog niet haalbaar is; volgens haar is bij een test gebleken dat het voor de huidige systemen van de touroperators te belastend is om uitsluitend actuele gegevens te gebruiken. Elmar Reizen moest naar haar zeggen de test beëindigen toen het systeem van Thomas Cook “bijna omver” ging. Elmar Reizen stelt dat zij daardoor geen andere keuze heeft dan op de huidige wijze gebruik te maken van de aangeleverde gegevens en deze zoveel mogelijk te actualiseren. Elmar Reizen stelt dat zij voor het actualiseren van het aanbod afhankelijk is van de touroperators waarmee zij samenwerkt. 

5. Hetgeen Elmar Reizen aanvoert neemt niet weg dat blijkens het voorgaande een aanzienlijk aantal consumenten dat zoekt op de website www.vakantiediscounter.nl zal worden geconfronteerd met het feit dat een reis bij controle niet voor de aanvankelijk aangeboden prijs blijkt te kunnen worden geboekt. In de beleving van de gemiddelde consument, die niet uit eigen wetenschap bekend kan worden geacht met de wijze waarop Elmar Reizen de beschikking krijgt over de gegevens van touroperators respectievelijk hoe zij deze gegevens vervolgens verwerkt en deze gegevens – met enige vertraging – via haar website beschikbaar maakt, zal het feit dat een bepaald reiselement niet meer beschikbaar is en de reis daardoor duurder wordt, een onverwachte en onverklaarbare prijsverhoging betekenen. In de uiting wordt niet uitdrukkelijk op de mogelijkheid van een prijsverandering gewezen, terwijl de consument ook niet zal verwachten dat de resultaten die hij naar aanleiding van zijn zoekopdracht ziet in veel gevallen niet de actuele stand van het reisaanbod weergeven.

6. Indien, zoals in dit geval, gebruik wordt gemaakt van een systeem dat werkt met gegevens die snel kunnen verouderen, dient de consument uitdrukkelijk te worden geattendeerd op het feit dat de resultaten die worden getoond op dat moment mogelijk niet meer actueel zijn. Deze verplichting ligt besloten in de eis voor een aanbieder tot het hanteren van correcte en duidelijke prijzen als bedoeld in het bepaalde onder IV sub 1 RR 2014. Zonder deze informatie zal de gemiddelde consument waarschijnlijk veronderstellen dat hem een aanbod wordt getoond dat actueel is. Uit Richtlijn 2005/29/EG, waarmee het bepaalde onder IV lid 1 RR in onderling verband moet worden gezien, volgt dat handelaren die op de hoogte zijn van de kans op plotselinge prijsveranderingen waarop zij geen invloed hebben, dit bij het adverteren van prijzen duidelijk moeten maken aan de consument (vgl. Werkdocument van de diensten van de Europese Commissie, Richtsnoeren voor de tenuitvoerlegging/ toepassing van richtlijn 2005/ 29/EG betreffende oneerlijke handelspraktijken blz. 171). Het College oordeelt dat dit uitgangspunt ook in deze zaak van toepassing is. De door Elmar Reizen getoonde prijzen zullen immers plotseling wijzigen indien een of meer van de door touroperators aangeleverde reiselementen – die op zichzelf genomen bij de aanlevering daarvan juist en actueel waren en volgens Elmar Reizen bovendien inclusief alle bekende vaste onvermijdbare kosten – ten tijde van het geven van een zoekopdracht door een consument niet meer beschikbaar zijn, zoals dan blijkt als op de button “controleer prijs en beschikbaarheid” wordt geklikt. Richtlijn (EU) 2015/ 2302 betreffende pakketreizen bevat geen afwijkende bepaling. Terecht heeft de Commissie derhalve aan het bepaalde onder IV lid 1 RR 2014 getoetst, zodat het primaire standpunt van Elmar Reizen geen doel treft.

7. Op grond van het voorgaande spitst het geschil zich vervolgens toe op de vraag of de gemiddelde consument voldoende is geïnformeerd over het feit dat de resultaten die op www.vakantiediscounter.nl worden getoond mogelijk niet meer actueel zijn. In het bijzonder gaat het daarbij om de vraag of de button “controleer prijs en beschikbaarheid” in dit verband voldoende informatief is. Dit is naar het oordeel van het College niet het geval. Voor de consument is daarmee onvoldoende duidelijk dat er een reële kans bestaat dat de prijs in een volgend scherm hoger wordt en dat de oorzaak hiervan is gelegen in het feit dat Elmar Reizen geen resultaten kan tonen op basis van volledig actuele gegevens. Dat, zoals Elmar Reizen stelt, de consument bij een hogere prijs een pakketreis krijgt met een hoogwaardiger karakter, zal de gemiddelde consument ontgaan en doet verder voor het onderhavige geschil ook niet ter zake.

8. Elmar Reizen dient op grond van het voorgaande duidelijker dan zij nu doet de consument bij het tonen van de zoekresultaten op de website www.vakantiediscoun­ter.nl te informeren over de mogelijkheid dat de eerst getoonde prijs nog kan wijzigen en dat dit het gevolg is van het feit dat in het stadium van de zoekopdracht nog geen resultaten worden getoond op basis van uitsluitend actuele gegevens. De gemiddelde consument die over deze specifieke informatie beschikt, zal begrijpen dat en waarom de eerst getoonde prijs kan afwijken van de prijs die men ziet indien de prijs wordt gecontroleerd aan de hand van informatie die wel volledig actueel is. Zolang deze informatie niet wordt gegeven, voldoet de uiting niet aan het bepaalde onder IV sub 1 RR 2014. Dit impliceert dat de Commissie de bestreden uiting terecht in strijd met deze bepaling heeft geacht. De door Elmar Reizen geopperde toevoeging “zolang de voorraad strekt’ lost het probleem niet op, omdat reeds op het moment van het tonen van die toevoeging die voorraad al uitgeput kan zijn.

9. Het subsidiaire en meer subsidiaire standpunt van Elmar Reizen en de in dat kader aangevoerde afzonderlijke grieven kunnen aan het voorgaande niet afdoen. Voor zover deze grieven deels procedureel van aard zijn, merkt het College nog op dat uit de overwegingen van de bestreden beslissing blijkt dat de Commissie de pagina met de eerst getoonde zoekresultaten, waaronder het bedrag van € 408,– voor de datum 25 februari 2017, als bestreden uiting heeft aangemerkt. Dit is juist. Verder blijkt uit de beslissing dat de Commissie deze uiting in haar volle omvang heeft getoetst. Of en in hoeverre deze uiting onderdeel is van een boekingsmodule, doet tot slot voor deze beslissing niet ter zake. De onderhavige uiting dient als een uitnodiging tot aankoop te worden beschouwd die reeds hierom dient te voldoen aan het bepaalde onder IV lid 1 RR 2014. Nu dit blijkens het voorgaande niet het geval is, wordt beslist als volgt.

De beslissing van het College van Beroep

Het College bevestigt de beslissing van de Commissie.

[Hieronder volgt de beslissing waartegen beroep is ingesteld]

De Reclame Code Commissie [20 oktober 2016]

De bestreden reclame-uiting

Het betreft de boekingsmodule op adverteerders website www.vakantiediscounter.nl, meer specifiek de aanbieding van een reis van 8 dagen naar Marsa Alam, Egypte, met vertrekdatum 25 februari 2017 voor de prijs “vanaf € 408 p.p.”.

De klacht

Bij het invoeren van de zoekopdracht voor een bepaalde bestemming (Marsa Alam, Egypte) op een bepaalde datum (25 februari 2017) op adverteerders website wordt een vanafprijs genoemd (€ 408,- p.p.). Bij het klikken op de button “Controleer prijs en beschikbaarheid” wordt de prijs voor dezelfde datum ineens aangepast – vaak 2x zo hoog – “omdat de goedkoopste optie is uitverkocht”. Klaagster legt een afdruk over waaruit blijkt dat de oorspronkelijke vanafprijs van € 408,- is gestegen naar “vanaf € 663”. Ook komt het regelmatig voor, aldus klaagster, dat de reis niet meer beschikbaar is omdat deze is “uitverkocht”.

Het verweer

Op adverteerders platform zijn alle prijzen voorzien van de toevoeging “vanaf”. Deze toevoeging is volgens adverteerder noodzakelijk gezien de grote hoeveelheden prijzen – ongeveer 250 miljoen – die adverteerder dagelijks van alle grote reisaanbieders in Nederland verwerkt en aanbiedt. Om hinderlijke prijsfluctuaties te voorkomen, heeft adverteerder geïnvesteerd in een platform en een verwerkingssysteem waarbij prijsverschillen en niet-beschikbaarheid van reizen worden geminimaliseerd. Adverteerder stelt voor de aanlevering van correcte prijzen afhankelijk te zijn van de reisaanbieders. Die leveren dagelijks via platte bestanden de prijzen aan. Vervolgens is er een live prijs- en beschikbaarheidscontrole noodzakelijk zodra de klant een datum heeft gekozen. Deze interactie van de klanten met de live prijscontroles worden door adverteerder gebruikt als extra input om de prijzen aan te passen c.q. op te schonen (in geval van niet-beschikbaarheid).

Achter iedere datum (totaal 250 miljoen combinaties) die de klant kan kiezen, zitten verschillende aanbieders (tot wel 10). Het kan voorkomen dat de goedkoopste prijs van een bepaalde aanbieder met een vlucht van een bepaalde airline niet meer beschikbaar is. Het systeem gaat dan automatisch zoeken naar de eerstvolgende goedkoopste aanbieding van dezelfde of een andere aanbieder met andere reis- of verblijfsomstandigheden. Hierdoor kunnen op bepaalde momenten prijsafwijkingen ontstaan. Ook kan het voorkomen dat de betreffende aanbieder nog geen nieuwe prijs gecommuniceerd heeft. De nieuwe laagste prijs wordt echter onmiddellijk verwerkt door het systeem en website-breed doorgevoerd. Indien de prijs niet meer beschikbaar is en ook niet meer bij andere aanbieders kan worden geboekt, dan worden de prijs en datum geheel verwijderd.

Adverteerder vat samen dat de volgende situaties kunnen ontstaan:

• de laagste prijs is niet meer beschikbaar: de klant krijgt een alternatief aangeboden (zoals bij klaagster);
• de laagste prijs is niet meer beschikbaar en er is geen alternatief beschikbaar: de prijs en datum worden uit het systeem verwijderd;
• de laagste prijs is beschikbaar.

Het oordeel van de Commissie

1. De bestreden uiting is een uitnodiging tot aankoop gericht op de Nederlandse markt betreffende reisdiensten en is aldus aan te merken als een uiting waarop – naast de andere bepalingen van de Nederlandse Reclame Code (NRC) – de Reclamecode Reisaanbiedingen (RR) van toepassing is. Ingevolge het bepaalde in artikel IV lid 1 RR zijn aan­bieders van reisdiensten in hun uitnodigingen tot aankoop op dezelfde wijze als in reclame-uitingen conform artikel III lid 1 RR gehouden tot het hanteren van correcte en duidelijke prijzen.

2. Met betrekking tot de bestreden uiting op adverteerders website overweegt de Commissie als volgt. Adverteerder vermeldt in de boekingsmodule per datum de vanafprijs voor een bepaalde reis. Of de reis daadwerkelijk voor de geadverteerde vanafprijs beschikbaar is, blijkt echter pas nadat de bezoeker van de website door te klikken op een button de prijs en beschikbaarheid heeft gecontroleerd. Zoals adverteerder heeft erkend, is het mogelijk dat na controle de geadverteerde vanafprijs is vervangen door een hogere prijs of dat de reis in het geheel niet meer beschikbaar is. Vast staat dat in het geval van de door klaagster uitgezochte reis de geadverteerde vanafprijs van € 408,- p.p. na controle is gestegen naar een vanafprijs van € 663,- p.p.

3. In bovengenoemde situaties komt de geadverteerde vanafprijs niet overeen met de werkelijke, actuele prijs en kan de reis niet voor de geadverteerde prijs worden geboekt. Daardoor voldoet de bestreden uiting op adverteerders website naar het oordeel van de Commissie niet aan het vereiste van het hanteren van correcte prijzen in een uitnodiging tot aankoop. De Commissie acht de uiting daarom in strijd met het bepaalde in artikel IV lid 1 RR.

4. Gelet op het voorgaande wordt als volgt beslist.

De beslissing van de Reclame Code Commissie

De Commissie acht de reclame-uiting in strijd met het bepaalde in artikel IV lid 1 RR. Zij beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.