De bestreden reclame-uiting

Het betreft een advertentie in het weekblad Panorama. Een foto toont een liggende man met een donkere huidskleur op het strand. Achter hem zitten drie toeristen in het zand. Onder de foto staat: ‘Blijf toch thuis man! En neem een Panorama Thuisblijfabonnement.’

Een kopie van de uiting is aan deze beslissing gehecht.

De klacht

Klaagster vindt de uiting in strijd met de goede smaak en nodeloos kwetsend. De uiting kan zo worden opgevat dat tegen een bootvluchteling wordt gezegd dat hij beter thuis had kunnen blijven of dat de toerist beter thuis had kunnen blijven om het risico te vermijden op vakantie een gestrande Afrikaan te treffen. 

Het verweer

Adverteerder betreurt het dat klaagster gekwetst is door de reclame-uiting. De zogenaamde Thuisblijfcampagne was tijdelijk van aard en wordt niet meer ingezet. Het is nooit de bedoeling geweest om gevluchte Afrikaanse bootvluchtelingen te kwetsen. De campagne is humoristisch bedoeld. Onder het mom van je kan maar beter thuisblijven deze zomer want voordat je het weet zit je op een overvol strand met bijvoorbeeld ook nog eens een aangespoelde bootvluchteling, heeft adverteerder het vakantie-in-eigen-land gevoel willen promoten. In de reclame-uiting wordt duidelijk een knipoog gemaakt naar de grote uitreis van Nederlanders naar overvolle stranden in Zuid-Europa en het fenomeen bootvluchtelingen. Het aanspoelen van deze vluchtelingen is, hoe triest ook, aan de orde van de dag en bijna dagelijks in het nieuws. Het feit dat er slechts een enkele klacht is binnengekomen ten aanzien van deze campagne onderschrijft adverteerders standpunt dat het overgrote deel van de doelgroep van Panorama de campagne als maatschappelijk aanvaardbaar heeft ervaren. Adverteerder meent dan ook dat er geen sprake is van een in zijn algemeenheid nodeloos kwetsende uiting of een uiting die in strijd is met de goede smaak. De uiting is voorts in overeenstemming met de wet, de goede smaak en het fatsoen. Ondanks het hierboven gestelde, merkt adverteerder op dat de klacht serieus wordt genomen en dat bij eventuele volgende ‘Thuisblijfreclame-campagnes’ geen gebruik meer wordt gemaakt van fotomateriaal van aangespoelde vluchtelingen.

Het oordeel van de Commissie

Bij de beoordeling van de vraag of een reclame-uiting in strijd is met de goede smaak en/of nodeloos kwetsend is, stelt de Commissie zich terughoudend op, gelet op het subjectieve karakter van deze criteria. Met betrekking tot de onderhavige uiting, acht de Commissie de grenzen van het toelaatbare overschreden. Zij overweegt daartoe als volgt.

De foto van een aangespoelde bootvluchteling op een strand met zonnebadende toeristen is realistisch van aard en toont een situatie zoals die zich werkelijk kan voordoen en waarover men regelmatig in het nieuws kan vernemen. De Commissie acht de foto in combinatie met het onderschrift ‘Blijf toch thuis man!’ nodeloos kwetsend voor vluchtelingen. Bovendien oordeelt de Commissie dat de reclame-uiting in strijd is met de goede smaak door een schrijnend maatschappelijk verschijnsel op humoristisch bedoelde wijze te gebruiken in de advertentie. Gelet op het bovenstaande acht de Commissie de klacht gegrond.

De beslissing

Op grond van het voorgaande acht de Commissie de reclame-uiting in strijd met de artikelen 2 en 4 van de NRC. Zij beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.