De bestreden reclame-uitingen
Het betreft:
1) een advertentie op onder meer www.nu.nl en www.telegraaf.nl met als titel ‘Top 5 Energie.’ Wanneer men deze advertentie aanklikt, wordt men doorgeleid naar
2) de website www.allesoverbesparen.nl. Daar staat onder meer:
‘Kieshieronder uw huidige energieaanbieder en wij vergelijkenbinnen enkele minutenvoor u deTop 10scherpste tarieven.’
‘Hieronder ziet u het actuele overzicht van de Top 12 scherpste tarieven van de hiernaast genoemde aanbieders.”
3) de e-mail die men ontvangt indien men doorklikt naar de website www.allesoverbesparen.nl.
Een kopie van de uitingen is aan deze beslissing gehecht.
De klacht
De Commissie vat de klacht als volgt samen. De klacht richt zich in de eerste plaats tegen de door HMS in opdracht van Energiedirect gepubliceerde banners op onder andere nu.nl en telegraaf.nl met als titel ‘Top 5 energie.’ Deze banners zijn in meerdere opzichten oneerlijk en misleidend alsook onvoldoende herkenbaar als reclame en daardoor in strijd met de Nederlandse Reclame Code (NRC). Indien men de banner aanklikt, kan men via de website www.allesoverbesparen.nl de huidige energieleverancier invullen in verband met een prijsvergelijking. In de daarop volgende reactie van de klantenservice staat onder meer informatie over de energiebesparing wanneer men overstapt naar de goedkoopste energieleverancier, te weten Energiedirect. Daar waar ‘allesoverbesparen’ appelleert aan de besparingsbehoefte van de consument, biedt zij de consument vervolgens niet een getrouw beeld van de besparingsmogelijkheden door enerzijds feitelijk onjuiste besparingsbedragen te noemen en anderzijds werkelijk goedkopere leveranciers, namelijk NLEnergie, buiten beschouwing te laten waardoor de consument op het verkeerde been wordt gezet. Verder is de reclame niet duidelijk ten aanzien van de motieven van de reclame, de aard van het verkoopproces en de hoedanigheid van adverteerder c.q. tussenpersoon. Er wordt gesuggereerd dat allesoverbesparen.nl een onafhankelijke prijsvergelijker is terwijl niets anders wordt beoogd dan internetleads te verzamelen om zo consumenten met Energiedirect in verbinding te stellen. De reclame is strijdig met de Code verspreiding reclame via e-mail (Code E-mail) vanwege het feit dat de website en de e-mail onder de noemer ‘alleroverbesparen’ niet als zodanig herkenbaar zijn maar zich doen voorkomen als een onafhankelijke prijsvergelijkingssite. Verder handelt Energiedirect in strijd met de gedragscode voor energieleveranciers nu hij te allen tijde verantwoordelijk is voor contacten met consumenten die door of namens hem worden verstrekt. Tot slot voldoet de reclame niet aan de spelregels van vergelijkende reclame omdat er niet op objectieve en controleerbare wijze een vergelijking wordt gemaakt. Gelet op het bovenstaande verzoekt NLEnergie om toewijzing van de klacht en een openbare aanbeveling.
Het verweer
De Commissie vat het verweer van HMS als volgt samen. De website ‘allesoverbesparen.nl’ is een product van HMS. Naar aanleiding van eerdere rechtstreekse klachten van NLEnergie heeft HMS een aantal aanpassingen doorgevoerd op haar website waardoor onder meer beter naar voren komt dat de prijsvergelijking ‘geselecteerde’ energieleveranciers betreft. HMS is dan ook van mening dat sindsdien in overeenstemming wordt gehandeld met de NRC. Verder meent HMS dat de klacht van NLEnergie moet worden afgewezen omdat de klacht zich specifiek richt tegen banners en klagers onderbouwing alleen de website en e-mails betreft. Volledigheidshalve voert HMS het volgende aan. HMS is vrij in de keuze om te bepalen wie hij in zijn vergelijking betrekt, zolang een en ander maar duidelijk wordt gecommuniceerd. Op de website www.allesoverbesparen.nl staat een objectieve vergelijking van de prijzen van met naam genoemde energieleveranciers die een belangrijk deel van de markt in handen hebben. Er wordt specifiek gesproken van ‘de scherpste tarieven van de hiernaast genoemde aanbieders’ en ‘de scherpste tarieven van de vergeleken energieaanbieders.’ Daarbij wordt de peildatum vermeldt van de energiegegevens die in de vergelijking zijn betrokken. Uit de rubriek ‘over ons’ wordt duidelijk dat HMS in opdracht handelt van de aanbieders. Er is verder geen strijd met de gedragscode voor energieleveranciers nu deze niet van toepassing is op HMS en nu de consument volledig wordt geïnformeerd over de kenmerken van de vergelijking. Er is ook geen strijd met de Code
E-mail nu uit de gehele context van het proces blijkt dat de e-mail onderdeel is van de reclame. De prijsvergelijking voldoet tot slot aan de spelregels van vergelijkende reclame. Op de website wordt uiteen gezet op basis van welke representatieve kenmerken de vergelijking tot stand komt. Energiedirect meent dat de klacht niet tegen hem is gericht maar tegen HMS. HMS is dan ook de partij die verweer dient te voeren. Energiedirect heeft kennis genomen van dit verweer en heeft hieraan niets toe te voegen.
De repliek
De Commissie vat de repliek als volgt samen. De reclame-uiting waarover wordt geklaagd betreft de banner, de website en de op deze site gegenereerde e-mail. De banner met als titel ‘Top 5 Energie’ wekt in combinatie met de woorden ‘Direct vergelijken’ bij de gemiddelde consument ten onrechte de indruk dat na vergelijking de vijf in de banner genoemde energiemaatschappijen als goedkoopste uit de bus komen en dat het een objectieve vergelijking betreft waarbij alle energiemaatschappijen van Nederland zijn betrokken. Uit de banner blijkt niet het tegendeel. Niet wordt vermeld dat NLEnergie buiten beschouwing blijft. Dit is kwalijk nu NLEnergie uit onderzoek van de Consumentenbond van mei en oktober 2009 de goedkoopste is gebleken bij een contract voor onbepaalde tijd met variabele tarieven. Dit resultaat staat centraal in de uitgebreide reclamecampagne van NLEnergie en wordt geschaad door impliciet te suggereren dat NLEnergie helemaal niet de goedkoopste is en zelfs niet een van de andere vier bedrijven in de Top 5 betreft. Enige onderbouwing van hoe de ‘Top 5’ tot stand is gekomen ontbreekt in de banner. De website die verschijnt na het aanklikken van de banner neemt de bewust gecreëerde verwarring bij de consument niet weg. Immers de website gaat over besparen en de consument zal verwachten dat HMS de meest voordelige aanbieders selecteert. Dat in de praktijk de selectie geschiedt op basis van betaling, wordt bewust achterwege gelaten. In de rubriek ’Over ons’ worden zinsneden als ‘voor u een optimale besparing realiseren’ en ‘scherpe aanbieders voor u te vergelijken met als doel uw directe besparing inzichtelijk te maken’ dragen bij aan eerder genoemde verwarring. Voorts is de gedragscode wel van toepassing op HMS nu één van de bepalingen luidt dat een leverancier die de gedragscode toepast, een ieder die namens hem contacten met consumenten heeft, verplicht deze gedragscode na te leven. Tot slot is de gegenereerde e-mail niet als reclame herkenbaar.
De dupliek
De Commissie vat de dupliek als volgt samen. HMS heeft een objectieve vergelijking gemaakt tussen twaalf met naam genoemde energieaanbieders. Uit de banner blijkt onmiskenbaar dat er sprake is van reclame. De gemiddelde consument zal dit duidelijk zijn. Wanneer over ‘scherpste tarieven’ wordt gesproken dan volgt een directe verwijzing naar de vergeleken aanbieders. HMS mag vergelijken met wie hij wil als maar duidelijk wordt aangegeven met wie de vergelijking wordt gemaakt, hetgeen hij doet en hetgeen ook door NEM zelf wordt gedaan. Er wordt op geen enkele wijze de indruk gewekt dat NEM niet voordelig zou zijn. NEM wordt simpelweg niet meegenomen in de vergelijking. De ontvangen e-mail past overigens in het gehele proces en de context naar aanleiding van de banner en de gemaakt prijsvergelijking.
Het oordeel van de Commissie
1) NLEnergie heeft onweersproken gesteld dat de in de Top 5 respectievelijk op de website “www.allesoverbesparen.nl” en in de e-mail genoemde aanbieders, allen aan HMS een vergoeding hebben betaald teneinde hun naam op deze lijsten te laten opnemen. In het onderhavige geval heeft dit ertoe geleid dat Energiedirect in de reclame-uitingen wordt genoemd. Gelet hierop is de Commissie van oordeel dat sprake is van een reclame-uiting waarop zowel HMS als NLEnergie invloed uitoefenen en waarvoor zij derhalve beiden verantwoordelijk zijn.
2) NLEnergie stelt in de eerste plaats dat in de onderhavige reclame-uitingen de suggestie ligt besloten dat sprake is van een objectieve prijsvergelijking. De Commissie
onderschrijft deze stelling. De gemiddelde consument zal immers bij confrontatie met een “Top 5” of andere ranglijst van energieaanbieders menen dat de rangorde is bepaald op basis van het voor de consument meest belangrijke aspect, te weten de prijs. Dit impliceert dat de gemiddelde consument dergelijke ranglijsten aldus zal opvatten, dat deze op basis van objectieve gegevens zijn samengesteld, waarbij de plaats in de rangorde een indicatie geeft van de prijzen van de desbetreffende aanbieder. Dit geldt des te meer voor de website “www.allesoverbesparen.nl”, nu op deze website de ranglijst is voorzien van een toelichting en een nadere onderbouwing.
3) Vaststaat dat van een objectieve vergelijking geen sprake is, nu uitsluitend de namen van betalende energieaanbieders in de reclame-uitingen worden opgenomen. NLEnergie wordt om die reden niet in de lijst genoemd. Dit uitgangspunt blijkt niet uit de onderhavige reclame-uitingen, ook niet voor zover daarin wordt gesproken over de scherpste tarieven van de genoemde aanbieders en wordt gezegd dat de genoemde aanbieders worden vergeleken. De gemiddelde consument zal daaruit niet afleiden dat slechts betalende bedrijven op de ranglijst worden geplaatst. Blijkens het voorgaande is sprake van een omissie als bedoeld in artikel 8.3 aanhef en onder c NRC. Voorts is de Commissie van oordeel dat de gemiddelde consument hierdoor ertoe gebracht zou kunnen worden een besluit over een transactie te nemen, dat hij anders niet zou hebben genomen. Het ligt immers voor de hand dat de consument op basis van de onderhavige ranglijsten zal menen dat Energiedirect de goedkoopste energieaanbieder van Nederland is. Energiedirect heeft niet aannemelijk gemaakt dat zij de goedkoopste energieaanbieder is en in een vergelijking die op objectieve gegevens is gebaseerd de eerste plaats zou innemen. Om die reden zijn de gewraakte uitingen misleidend en daardoor oneerlijk in de zin van artikel 7 NRC. Tevens zijn de uitingen op grond van het bovenstaande in strijd met artikel 13 c NRC, nu de vergelijkende reclame niet op objectieve wijze plaatsvindt.
4) Voor zover NLEnergie stelt dat verweerders artikel 1.2 van de ‘Energie Gedragscode Consument en Energieleverancier’ niet hebben nageleefd, kan de klacht niet slagen. De Commissie toetst niet aan bijzondere gedragscodes, tenzij sprake is van een gedragscode waarvan een adverteerder zelf aangeeft dat hij daaraan gebonden is. Een dergelijke verklaring van verweerders ontbreekt. Het door NLEnergie als productie 8 overgelegde overzicht kan niet als een verklaring in de zin van artikel 8.3 aanhef en onder b NRC worden beschouwd.
5) NLEnergie stelt dat de e-mail die aan de consument wordt verzonden bij een bezoek aan de website “www.allesoverbesparen.nl” niet herkenbaar is in de zin van de Code
E-mail en ook overigens met die code in strijd is. De herkenbaarheid dient volgens artikel 2.1 van de Code te zitten in de combinatie van adresregel en onderwerp. Nu de desbetreffende e-mail naar het oordeel van de Commissie de afzender voldoende identificeert en duidelijk is dat het om een e-mail gaat die men ontvangt naar aanleiding van een bezoek aan de website “www.allesoverbesparen.nl”, is voldaan aan de eisen van artikel 2.1 van de Code E-mail. Nu ook overigens niet in strijd met deze code is gehandeld, treft de klacht in zoverre geen doel.
6) De Commissie ziet onvoldoende aanleiding om deze beslissing onder de aandacht van een groot publiek te brengen.
De beslissing
Op grond van hetgeen onder 1), 2) en 3) is vermeld, acht de Commissie de reclame-uitingen in strijd met het bepaalde in de artikelen 7 en 13 c van de Nederlandse Reclame Code. Zij beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken. Voor het overige wijst de Commissie de klacht af.