De bestreden uitingen

Het betreft een radio- en een televisiecommercial inzake de verkiezing van de Nederlandse leden van het Europees Parlement.

Een beschrijving van de uitingen is aan deze uitspraak gehecht.

De klacht

De uitingen zijn zeer beangstigend voor mensen die door psychische problemen stemmen horen. De stemmen zijn bedreigend waardoor deze op hen een desoriënterend effect hebben en angstgevoelens oproepen. De uitingen zijn om die reden in strijd met artikel 4 van de Nederlandse Reclame Code (NRC).

Het verweer

De uitingen waren erop gericht om burgers op te roepen hun stem uit te brengen voor de Nederlandse leden van het Europees Parlement en om een aantal wijzigingen in het verkiezingsproces onder de aandacht te brengen. Creatief uitgangspunt is het gebruik van de dubbele betekenis van het woord “stem”. De stemmen die te horen zijn, zijn aansporingen om op 4 juni een stem uit te brengen. In de uitingen worden geen uitlatingen gedaan waardoor deze in strijd met artikel 4 NRC zouden zijn.   

Mondelinge behandeling

Namens verweerder wordt de zaak nader toegelicht.

Mr. Severijnen stelt allereerst dat er geen sprake is van reclame. Er wordt feitelijke informatie verstrekt. Er wordt gewezen op het feit dat het mogelijk is om te stemmen en dat het vanzelfsprekend is dat men gaat stemmen. Niet wordt gezegd: “ga stemmen”. Mr. Severijnen verwijst daarbij naar de uitspraak van de Commissie betreffende een uiting in verband met  het referendum over instemming met de Europese grondwet door Nederland. Ten aanzien van die uiting oordeelde de Commissie dat daarin voorlichting werd gegeven en dat deze niet als reclame-uiting kon worden aangemerkt. De uitingen zijn geenszins stigmatiserend of kwetsend ten opzichte van mensen met een geestelijke handicap. 

Het oordeel van de Commissie

In de eerste plaats overweegt de Commissie dat in de uitingen niet alleen feitelijke informatie wordt verstrekt, maar dat men daarin tevens wordt aangespoord om te gaan stemmen. Men wordt aangespoord om naar de website www.Uheefthetvoorhetzeggen.nl te gaan om daar te lezen wat en wie men kan kiezen. Aldus dienen de uitingen te worden aangemerkt als uitingen waarin sprake is van het propageren van een denkbeeld. Van deze uitingen kan, anders dan het geval was in de uiting waarover werd geoordeeld in dossier 1369/05.0185 A/B en waarop verweerder zich -naar de Commissie vermoedt- beroept, niet worden geoordeeld dat daarin uitsluitend feitelijke informatie wordt verstrekt. Gelet op het vorenstaande acht de Commissie zich bevoegd de gewraakte uitingen aan de NRC te toetsen. 

Bij de beantwoording van de vraag of een reclame-uiting nodeloos kwetsend is, stelt de Commissie zich terughoudend op, gezien het subjectieve karakter van dit criterium.

Met in achtneming daarvan acht de Commissie de uiting niet ontoelaatbaar.

Voor de gemiddelde consument is duidelijk dat gebruik is gemaakt van de dubbele betekenis van het woord “stemmen’’ om daardoor op een verrassende manier de aandacht te vestigen op de, op zich zelf vrij zakelijke boodschap dat men gebruik moet maken van de mogelijkheid om zijn stem uit te brengen.

Dat de wijze waarop in deze uitingen vorm is gegeven aan de oproep om te gaan stemmen door sommigen als bijzonder onplezierig wordt ervaren, leidt niet tot een ander oordeel.

De beslissing

De Commissie wijst de klacht af.