De bestreden reclame-uiting
Het betreft een video op YouTube van 3 juli 2022 van ruim 29 minuten met de titel:
“SPECIAAL CADEAU VOOR MILAN UIT ITALIË! #3247”
De klacht
Op meerdere momenten is sprake van sluikreclame voor o.a. Sunshower. Vanaf minuut 12:10 volgt in de video een aanprijzing van Sunshower, zo wordt onder meer gezegd: “Hier komt ie, zo krijg je vitamines. Je draait en dan ben je helemaal voorzien, echt top! Dat wordt genieten in de nieuwe badkamer!” en “Bedankt aan Sunshower voor het leveren”. Nergens in de video wordt de melding gemaakt van het feit dat sprake is van reclame, terwijl hiervoor duidelijke eisen zijn gesteld. Klager is van oordeel dat sprake is van strijd met artikel 3a en 3b van de RSM.
Samenvatting van het verweer van influencer
In het geval van Sunshower is sprake van productplaatsing. “(Influencer)” heeft een gratis product ontvangen en in de video is hier aandacht aan gegeven. Er is volgens de juiste voorwaarden gehandeld, namelijk dat zichtbaar is dat sprake is van reclame. Het is onduidelijk en niet te herleiden of deze melding ten tijde van het insturen van de klacht wel of niet aanwezig was. Het kan zijn dat er kort na het plaatsen van de video wijzigingen zijn geweest in de thumbnail en/of teksten. Op dit moment voldoet de video aan alle voorwaarden.
Samenvatting van het verweer van Sunshower
De bestreden video ziet voor een klein gedeelte op het product Sunshower. In de vlog wordt aandacht besteed aan het feit dat ”(Influencer)” een woning laat verbouwen, die hij in de vlog bezoekt. In de woning wordt ook een badkamer aangebracht en uit dat oogpunt schenkt “(Influencer)” op enthousiaste wijze aandacht aan het product van Sunshower, hetgeen wordt vergezeld van een feestelijke taart van (een dealer van) Sunshower. In de vlog wordt vanaf minuut 11:40 tot en met minuut 15:40 door ”(Influencer)” ingegaan op het product van Sunshower. Al met al blijkt duidelijk dat Sunshower het product op haar initiatief aan “(Influencer)” als cadeau heeft bezorgd (inclusief feestelijke taart) en “(Influencer)” het product niet zelf heeft gekocht.
De klacht is ongegrond nu uit de vlog evident blijkt dat sprake is van een aanprijzing van het product van Sunshower. In de vlog is “(Influencer)” dermate enthousiast over het product dat het onmiskenbaar is dat zijn uitlatingen een aanprijzend karakter hebben en dat daarom sprake is van reclame. Dit volgt ook uit het feit dat “(Influencer)” uitdrukkelijk aandacht besteedt aan het product in de video, Sunshower bedankt voor het product, reclamefolders toont en zelfs een taart met de naam van zowel “(Influencer)” als Sunshower erop in ontvangst neemt.
De gemiddelde consument zal begrijpen, althans moet redelijkerwijs in staat worden geacht te begrijpen dat door deze manier van presenteren, het taalgebruik en de vormgeving van het segment in de vlog, er sprake is van reclame en van een commerciële samenwerking. De aanprijzingen van “(Influencer)” zijn duidelijk te herkennen als reclame in de zin van de RSM. Voorstaande toont aan dat door “(Influencer)” is voldaan aan de vereisten volgend uit artikel 3 RSM. Nu is voldaan aan de vereisten van artikel 3 RSM is het opnemen van een disclaimer omtrent de samenwerking overbodig. Derhalve kan in het midden blijven in hoeverre Sunshower vooraf aan haar zorgplicht heeft voldaan in haar relatie met “(Influencer)”. De klacht dient ook jegens Sunshower te worden afgewezen.
De mondelinge behandeling
Klager heeft aan de hand van een pleitnota zijn standpunt nader toegelicht.
Het standpunt van “(Influencer)” is gehandhaafd en ter zitting nader toegelicht.
Het standpunt van Sunshower is gehandhaafd en ter zitting, aan de hand van een pleitnota, nader toegelicht.
Voor zover nodig wordt op hetgeen ter zitting is aangevoerd ingegaan in het hierna volgende oordeel.
Het oordeel van de Commissie
1. In de bestreden video van “(Influencer)” op YouTube is het product Sunshower in beeld. De klacht komt erop neer dat onvoldoende duidelijk wordt gemaakt dat het om (betaalde) reclame gaat. Gelet op de verweren, waarin niet wordt betwist dat sprake is van een Relevante Relatie die strekt tot aanprijzing van het product Sunshower in de videopost, dient de Commissie de vraag te beantwoorden of de aard van de uiting (reclame) en de Relevante Relatie in de bestreden uiting duidelijk, respectievelijk uitdrukkelijk als zodanig herkenbaar zijn voor het publiek conform artikel 3 van de RSM. De beoordeling van de Commissie ziet op de bestreden uiting ten tijde van het indienen van de klacht. De Commissie overweegt hierover als volgt.
2. In de RSM wordt in de toelichting bij artikel 3 onder I ten aanzien van reclame verspreid via video sharing platforms (waaronder YouTube) duidelijk beschreven dat als het gaat om reclame in de zin van de RSM, de vermelding (via tekst of geluid) aan het begin van de video, tijdens de aanprijzing of doorlopend zichtbaar in de video én in de beschrijving onder de video dient te worden opgenomen. Het product van Sunshower is in de video weliswaar langere tijd in beeld en de (positieve) eigenschappen van het product worden genoemd, maar een duidelijke vermelding dat het om reclame voor dit product gaat ontbreekt. Namens de influencer is niet bevestigd dat de beschrijving onder de video, te weten de tekst: “Deze video bevat reclame voor het bedeijf Sunshower. Er is sprake van een barterdeal”, direct bij het plaatsen van de video en/of in ieder geval ten tijde van het indienen van de klacht al in de beschrijving stond. Klager stelt dat deze beschrijving pas na het indienen van de klacht onder de video is geplaatst. De Commissie heeft ambtshalve vast kunnen stellen dat deze beschrijving in ieder geval nog niet zichtbaar was bij de opname die het Secretariaat van de Stichting Reclame Code op 25 juli 2022 van de bestreden video heeft gemaakt.
3. Op basis van het voorgaande stelt de Commissie vast dat door de verwerende partijen niet is voldaan aan de eisen die volgen uit artikel 3 onder a en b RSM, nu voormelde beschrijving onder de video ten tijde van het indienen van de klacht ontbrak. Voorts wijst de Commissie op de zorgplicht van verspreider en adverteerder die volgen uit de artikelen 3 en 6 van de RSM en waaruit blijkt dat het een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de adverteerder en de verspreider is om de RSM na te leven. Nu niet is gebleken dat Sunshower zich aan een of meer van de zorgplichten als adverteerder heeft gehouden, is de Commissie van oordeel dat Sunshower ook heeft gehandeld in strijd met artikel 6 RSM. Nu de video al in strijd met de hiervoor genoemde bepalingen van de RSM is geacht, kan in het midden blijven of ook aan de overige verplichtingen van deze bijzondere reclamecode is voldaan.
4. De Commissie ziet gelet op de omstandigheden in het onderhavige geval geen aanleiding om de beslissing als een ‘Alert’ (zoals door klager verzocht), te laten verspreiden.
5. Gelet op het bovenstaande beslist de Commissie als volgt.
De beslissing van de Commissie
De Commissie acht de reclame-uiting in strijd met artikel 3 onder a en b RSM.
Voor verweerder 2, Sunshower, geldt daarbij dat zij tevens heeft gehandeld in strijd met artikel 6 RSM.
De Commissie beveelt beide verweerders aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.