De bestreden reclame-uiting

Het betreft de radiocommercial van Wakker Dier waarin wordt gezegd:

“Consumenten opgelet: hier een bericht van de scharrelpolitie.

In supermarkten zijn producten met ei gesignaleerd, zoals koekjes, ijs en sauzen waarbij de

fabrikant niet vermeldt wat voor eieren zijn verwerkt. Mogelijk betreft het hier kooi-ei afkomstig uit de legbatterij. Treft u zo’n verdacht product aan, koop het niet en doe aangifte bij de

scharrelpolitie op wakkerdier.nl. Einde bericht.”

De klacht

De reclame is om twee redenen misleidend.

In de eerste plaats doet Wakker Dier zich door het gebruik van de term “politie” voor als een uitvoeringsorgaan van de overheid. Door de serieuze en felle toon lijkt het uitgesloten dat deze term bedoeld zou zijn als grappig of ‘bij wijze van spreken’.

Voorts zijn legbatterijen sinds 2012 in de EU verboden (“bron: Wikipedia, laatste update 19 september 2014”). Het verschijnsel dat Wakker Dier zegt te bestrijden, bestaat in de EU dus niet meer. Het lijkt de adverteerder alleen te gaan om de eigen naamsbekendheid, “te bereiken door misleiding”.

Het verweer

De commercial is onderdeel van de kooi-eicampagne waarin Wakker Dier consumenten ervoor wil waarschuwen dat kooi-eieren en legbatterij-eieren, die niet meer in de supermarkten verkrijgbaar zijn omdat daar alleen scharreleieren mogen worden verkocht, nog wel (kunnen) zijn verwerkt in producten als taarten, pasta’s, koekjes en sauzen. Op producten wordt vaak niet vermeld wat voor ei daarin is verwerkt.

Voor zover de klacht is gericht tegen het gebruik van de term “politie”, wordt aangevoerd dat in de uiting vrijwel direct wordt meegedeeld dat het gaat om een bericht van de “scharrelpolitie”, en voor het doen van aangifte wordt verwezen naar “de scharrelpolitie op wakkerdier.nl”. De term “scharrelpolitie” is humoristisch bedoeld, te vergelijken met ‘de modepolitie’ en ‘de smaakpolitie’. Op basis van de commercial in haar geheel bezien is voor de gemiddelde luisteraar duidelijk dat het geen bericht van de politie als handhavingsorgaan van de overheid betreft, maar een reclame van Wakker Dier.

Kooi-eieren zijn afkomstig van legkippen die in een kleine kooi worden gehouden met weinig leefruimte. Sinds 2012 dienen de kooien in Europa ‘verrijkt’ te zijn of te zijn vervangen door alternatieve systemen van huisvesting. (Verrijkte) kooien zijn bij de consument beter bekend als legbatterijen (zo bevestigt ook het Voedingscentrum op zijn website). Kooi-/legbatterij-eieren worden sinds 2004 niet meer als tafelei (in doosjes) verkocht in de supermarkt, maar kunnen nog wel in producten worden verwerkt.

De productie van onverrijkte kooi-/legbatterij-eieren is in Europa sinds 2012 op basis van Richtlijn 1999/74/EG verboden. Dit verbod lijkt echter nog niet overal uitgevoerd en gehandhaafd te worden. Bovendien worden ook (onverrijkte) kooi-/legbatterij-eieren van buiten Europa geïmporteerd om verwerkt te worden in producten. Omdat in Europa nog steeds onverrijkte en verrijkte kooi-eieren worden verwerkt in etenswaren, kan Wakker Dier – anders dan klager stelt – niet verweten worden dat de bestreden radiocommercial misleidend is of alleen de eigen naamsbekendheid tot doel heeft.

De mondelinge behandeling

Partijen hebben hun standpunt nader toegelicht. Klager heeft daarbij aantekeningen overgelegd. Op de toelichtingen wordt in het oordeel teruggekomen.

Het oordeel van de Commissie

Vooropgesteld wordt dat het Wakker Dier vrij staat om in een reclame-uiting aandacht te vragen voor de in haar ogen onwenselijke omstandigheid dat in Europa nog kooi-eieren afkomstig uit legbatterijen (kunnen) zijn verwerkt in etenswaren. De wijze waarop Wakker Dier dit in de bestreden radioreclame doet, is naar het oordeel van de Commissie niet in strijd met de Nederlandse Reclame Code (NRC).

De Commissie acht – onder meer op basis van de door adverteerder overgelegde informatie van het Voedingscentrum – aannemelijk dat de gemiddelde consument onder “kooi-eieren afkomstig uit de legbatterij” verstaat eieren die zijn gelegd door hennen in een kooisysteem. Vast staat dat het gangbare of onverrijkte kooisysteem sinds 2012 in Europa verboden is en het verrijkte kooisysteem onder voorwaarden, op basis van een overgangsregeling, tot 2021 is toegestaan. Door Wakker Dier is voldoende onderbouwd dat eieren uit zowel onverrijkte als verrijkte kooisystemen, die sinds 2004 niet meer los in supermarkten worden verkocht, nog wel in diverse producten (kunnen) zijn verwerkt. De klacht dat Wakker Dier een verschijnsel zegt te bestrijden dat in de EU niet meer bestaat, treft gelet op het voorgaande geen doel.

De klacht dat Wakker Dier zich door het gebruik van de term “politie” voordoet als een namens de overheid optredend orgaan kan naar het oordeel van de Commissie evenmin slagen. In de commercial wordt het woord ‘politie’ alleen gebruikt in het samengestelde begrip “scharrelpolitie”, en de consument wordt opgeroepen aangifte te doen bij “de scharrelpolitie op wakkerdier.nl”. Voor de gemiddelde consument is voldoende duidelijk dat “de scharrelpolitie” en het aangifte doen bij de scharrelpolitie humoristisch zijn bedoeld en geen verwijzing inhouden naar het daadwerkelijk doen van aangifte bij een als overheidsorgaan optredend onderdeel van de politie.

Gelet op het voorgaande wordt als volgt beslist.

De beslissing

De Commissie wijst de klacht af.