De bestreden reclame-uiting
Het betreft de verpakking van ‘Nakd Apple Crunch’ voor zover de claim ‘no added sugar’ wordt gebruikt. In de ingrediëntenlijst van het product staat dat dit voor 4% uit “appelsapconcentraat” bestaat.
De klacht
Foodwatch stelt, samengevat, dat de claim over het ontbreken van toegevoegde suikers (“no added sugar”) in het product ‘Nakd Apple Crunch’ een voedingsclaim is in de zin van Verordening (EU) nr. 1924/2006 (hierna: de Claimsverordening). Deze claim is toegestaan als aan een product geen mono- of disacchariden of andere vanwege hun zoetkracht gebruikte levensmiddelen zijn toegevoegd. Foodwatch verwijst daarbij naar de beslissing in dossier 2015/00350. Het product bevat 4% appelsapconcentraat dat grotendeels uit suikers bestaat. Dit appelsap is onmiskenbaar gebruikt vanwege de zoetkracht daarvan. Geconcentreerd sap is een bekende schuilnaam voor suiker. Voor de appelsmaak is aan het product appel toegevoegd. Op grond van het voorgaande is de claim “zonder toegevoegde suikers” in de uiting niet in overeenstemming met de eisen waaronder bedoelde voedingsclaim gebruikt mag worden, waardoor de uiting in strijd is met artikel 8 lid 1 Claimsverordening. Nu de consument niet eerlijk wordt voorgelicht en misleid, zijn de uitingen in strijd met de artikelen 2, 7 en 8 van de Nederlandse Reclame Code (NRC).
Het verweer van Peijnenburg
Nakd is een merk dat repen maakt van samengeperst fruit en noten. De repen bevatten wel suiker, maar deze suikers komen uit het fruit dat in de repen verwerkt is. Door het fruit smaken de repen zoet. In het geval van Nakd Apple Crunch komt de zoetheid uit de dadel, rozijn en appel. Daarom is besloten de claim ‘no added sugar’ op de verpakking van dit product te plaatsen. Het appelsapconcentraat is niet gebruikt als zoetmiddel, maar voor het binden van vocht en voor het behoud van de textuur in de reep. Het concentraat is met name toegevoegd vanwege de soja eiwit crunchies die voor de structuur van de reep zijn toegevoegd. Deze hebben de neiging water aan de reep te onttrekken. Nu het concentraat geen zoetmiddel is, mag de voedingsclaim ‘zonder toegevoegde suikers’ gemaakt worden.
De repliek
Foodwatch acht het zeer onaannemelijk dat het appelsapconcentraat niet is gebruikt vanwege de zoetkracht maar enkel voor het binden en de textuur. Appelsapconcentraat bestaat voor het overgrote deel uit suikers. Het ligt op de weg van Peijnenburg om aan te tonen dat het appelsapconcentraat niet wegens zijn zoetkracht is gebruikt. Indien toevoeging van appelsapconcentraat wordt toegestaan, zou de Claimsverordening op dit punt ‘een dode mus’ worden. Dat appelsapconcentraat vooral suiker is, is niet ontkend. Voor de consument gaat het om het effect en niet de intentie van de producent. Het effect van de toevoeging is ontegenzeggelijk dat er een aanzienlijke hoeveelheid suikers aan het product wordt toegevoegd.
De dupliek
Peijnenburg licht nogmaals toe dat de zoete smaak van de in het product verwerkte dadels, rozijnen en appels komt. Deze vormen 64% van het totale volume van de reep. Aldus wordt voldaan aan de voorwaarden van de voedingsclaim ‘zonder toegevoegde suikers’.
Het oordeel van de voorzitter
1) De klacht ziet op de verpakking van Nakd Apple Crunch, waarbij de klacht is gericht tegen de mededeling “no added sugar”. In verband daarmee dient te worden getoetst aan het wettelijke kader voor voedingsclaims. De claim dat aan het product geen suiker is toegevoegd, is immers, zoals Foodwatch terecht stelt, een voedingsclaim in de zin van de Claimsverordening, te weten de (Engelse vertaling van de) claim ‘zonder toegevoegde suikers’. Deze claim is alleen toegestaan indien aan het product geen mono- of disacchariden of andere vanwege hun zoetkracht gebruikte levensmiddelen zijn toegevoegd.
2) In deze zaak dient in feite de vraag te worden beantwoord of de claim ‘zonder toegevoegde suikers’ het toelaat dat het onderhavige product voor 4% uit appelsapconcentraat bestaat. Foodwatch heeft de klacht op dit ingrediënt toegespitst en niet (tevens) op andere ingrediënten in het product, zoals de dadels die 43% van het product betreffen en die niet in de naam van het product (‘Nakd Apple Crunch’) voorkomen. De voorzitter zal de beoordeling daarom beperken tot het ingrediënt appelsapconcentraat. Niet in geschil is dat appelsapconcentraat kan worden beschouwd als een levensmiddel dat zoetkracht heeft door de suikers die het bevat, zodat toevoeging daarvan van invloed is op het suikergehalte van het product, in deze zin dat het product door deze toevoeging meer suiker bevat dan wanneer geen appelsapconcentraat zou zijn toegevoegd. Peijnenburg stelt dat het appelsapconcentraat uitsluitend is toegevoegd voor het binden van vocht en voor het behoud van de textuur in de reep. Het concentraat is volgens haar nodig vanwege de soja eiwit crunchies die voor de structuur van de reep zijn toegevoegd. Voor de zoete smaak worden dadels gebruikt. Foodwatch stelt dat het appelsapconcentraat onmiskenbaar is gebruikt vanwege de zoetkracht.
3) De voorzitter overweegt, onder verwijzing naar de gelijktijdig met deze zaak uitgesproken beslissing in dossier 2018/00621, dat de voorwaarden van de voedingsclaim ‘zonder toegevoegde suikers’ niet zonder meer in de weg staan aan het toevoegen van levensmiddelen die zoetkracht hebben, mits deze toevoeging gebeurt om andere redenen dan het zoeter maken van het product en in een mate die, gelet op onder meer de aard, samenstelling en de eigenschappen van het product, verenigbaar is te achten met de onderhavige voedingsclaim. Het effect van de toevoeging van het appelsapconcentraat is dat de Nakd Apple Crunch reep zoeter is geworden als gevolg van de in het appelsapconcentraat aanwezige suikers (mono- of disacchariden). Naar het oordeel van de voorzitter dient dit effect in het onderhavige geval evenwel relatief gering te worden geacht. Het product bestaat voor 4% uit appelsapconcentraat terwijl andere ingrediënten, die eveneens zoetkracht hebben, in veel grotere mate in de reep verwerkt zijn, waarbij met name het grote aandeel dadels (43%) van belang is.
4) De toevoeging van het appelsapconcentraat aan het product zal op grond van het voorgaande een ondergeschikt effect hebben op de hoeveelheid suiker in het product en de zoetheid daarvan. De voorzitter acht het aannemelijk dat verreweg het grootste deel van de suikers afkomstig is van de dadels, rozijnen en de appel die eveneens in het product verwerkt zijn. Hiermee in overeenstemming is dat Peijnenburg heeft gesteld dat het appelsapconcentraat niet is gebruikt als zoetmiddel, maar voor het binden van vocht en het behoud van de textuur in de reep. Het concentraat is volgens haar toegevoegd vanwege de soja eiwit crunchies die voor de structuur van de reep zijn toegevoegd. Dit betoog komt niet onaannemelijk voor gelet op de beperkte hoeveelheid appelsapconcentraat in relatie tot het grote aandeel dadels, rozijnen en appel in het product. Toevoeging van appelsapconcentraat wegens zijn zoetkracht ligt daardoor niet voor de hand. Het beperkte effect dat deze toevoeging op het totale suikergehalte van het product zal hebben, maakt aannemelijk dat het appelsapconcentraat een ander doel heeft dan om te dienen als zoetmaker. Op grond van het voorgaande acht de voorzitter het toelaatbaar (niet in strijd met de voorwaarden van de voedingsclaim en niet-misleidend) dat Peijnenburg de claim ‘zonder toegevoegde suikers’ voor het onderhavige product gebruikt voor zover het betreft het aandeel appelsapconcentraat. Hiermee is overigens niet gezegd dat de overige ingrediënten in het product evenmin in de weg staan aan het gebruik van deze voedingsclaim. Nu de klacht evenwel specifiek is gericht tegen de toevoeging van het appelsapconcentraat, oordeelt de voorzitter als volgt.
De beslissing van de voorzitter
Gelet op het bovenstaande wijst de voorzitter de klacht af.