De bestreden reclame-uiting

Het betreft de televisiecommercial van Wakker Dier waarin wordt gezegd:

“Eén op de twee plofkippen is kreupel. Ook de plofkip bij Jumbo.”

De klacht

Wakker Dier baseert de mededeling dat 50% van de plofkippen kreupel is op een rapport van “bureau wur”. In dit rapport staat dat 50% van de kippen lame is, maar ‘lame’ heeft veel meer betekenissen dan alleen ‘kreupel’ en “Wakker Dier speelt hier gemeen op in”. Het genoemde percentage van 50 is overdreven. De ‘Zweedse’ beoordelingsmethode (Berg, 1998) kent drie scoringsklassen, waarbij score 0 staat voor geen laesies, score 1 voor milde laesie en score 2 voor ernstige laesie. Het blijkt dat 35,5% van de vleeskuikens geen voetzoollaesies heeft, 26,1% heeft een milde vorm en 38,4% een ernstige vorm.

Het verweer

De commercial is onderdeel van de “plofkip”-campagne van Wakker Dier, die erop is gericht consumenten de gevolgen van goedkope kip voor het dier te laten zien. Wetenschappers hebben vastgesteld dat de plofkip het van alle dieren in de vee-industrie het slechtst getroffen heeft. Dit heeft onder meer te maken met het feit dat supermarkten veel stunten met dit goedkoopste stukje vlees. Hierdoor is de prijsdruk enorm hoog, wat vervolgens een hoge druk veroorzaakt om goedkoper, vaak ten koste van dierenwelzijn, te produceren. Wakker Dier wil met de “plofkip”-campagne deze negatieve spiraal doorbreken. In radio- en televisiespots uit Wakker Dier kritiek op de keuze van supermarkten om plofkip te (blijven) verkopen. Jumbo erkent op haar website “gewone kip/plofkip” te verkopen. Er bestaat tussen Wakker Dier en Jumbo ook geen verschil van mening over de welzijnsproblemen van de huidige gewone (plof)kip, maar wel verschil van inzicht over de haalbaarheid en snelheid van de overstap naar de verkoop van diervriendelijkere kip.

In een rapport van Wageningen Universiteit uit 2011 (“Simplifying the welfare quality assessment protocol for broilers”, WUR 2011, pag. 14) wordt geconcludeerd “More than half of the broilers in standard rearing systems were lame”. De gangbare vertaling van ‘lame’ is kreupel, mank of lam. De cijfers worden bevestigd in het rapport “Vleeskuikenproductiesystemen in Nederland”, WUR 2012 (pag. 20). Voor verdere onderbouwing van het genoemde percentage (plof)kippen met loopproblemen (‘gait scores’) verwijst Wakker Dier naar filmpjes op de wetenschappelijke website van Plos One, het antwoord van (oud-)staatssecretaris Bleker op Kamervragen (Kamerstuk 28286, nr. 548) en een toelichtend artikel van het Groen Kennisnet van 23 juni 2012.

In haar beslissing in dossier 2013/00639 betreffende een televisiespot waarin ook werd gezegd dat een op de twee plofkippen bij Jumbo kreupel is, heeft de Commissie geoordeeld dat de aangehaalde onderzoeken van Wageningen Universiteit voldoende basis vormen voor hetgeen Wakker Dier stelt betreffende de mate van kreupelheid. Er is geen reden waarom dat in de onderhavige zaak anders zou zijn.

In de commercial wordt niets gezegd over voetzoollaesies, zodat niet duidelijk is tegen welke reclame dit deel van de klacht gericht is. Ten overvloede wijst Wakker Dier op het meest recente onderzoek van Wageningen UR waaruit blijkt dat 50% van de vleeskuikens “ernstige voetzoollaesies” heeft (“Ongerief bij rundvee, varkens, pluimvee, nertsen en paarden”, WUR 2011, pag. 86).

Het oordeel van de Commissie

Klaagster bestrijdt de juistheid van de mededeling dat één op de twee “plofkippen” kreupel is.

Voorop gesteld wordt dat bij de beoordeling van de klacht wordt uitgegaan van de betekenis die in het algemeen spraakgebruik – en door Jumbo blijkens haar website – aan het door Wakker Dier ontwikkelde begrip “plofkip” wordt gegeven, te weten de “gewone” kip uit de reguliere kippenbranche (“standard rearing systems”) die binnen een korte groeiperiode (zes weken) wordt vetgemest en aldus slachtrijp wordt gemaakt.

Ter onderbouwing van de stelling dat één op de twee plofkippen kreupel is, verwijst Wakker Dier naar het rapport van Wageningen UR uit 2011, waarin staat “More than half of the broilers in standard rearing systems were lame”, en naar het rapport van WUR uit 2012, waarin de juistheid van de in het eerdere rapport genoemde cijfers wordt bevestigd. Niet is gebleken dat de aanduiding “kreupel” in dit verband een onjuiste vertaling van de term “lame” is.

Op grond van het voorgaande komt de Commissie, in navolging van haar uitspraak in dossier 2013/00639, tot de conclusie dat de stelling “één op de twee plofkippen is kreupel” voldoende basis vindt in de wetenschappelijk onderbouwde stukken waarnaar Wakker Dier verwijst. Daarom wordt als volgt beslist.

De beslissing

De Commissie wijst de klacht af.