De bestreden reclame-uiting

Het betreft een televisiereclame voor zonne-energie van NLEnergie in de vorm van een zogenoemde ‘cut out animation’.

In beeld verschijnt de aarde en een hand die de zon in de hemel ‘plaatst’. Een voice-over zegt: “En op de vierde dag creëerde Hij de zon”. Vervolgens zegt een andere mannenstem: “Zo, da’s de zon”. Adam en Eva verschijnen in beeld en vervolgens verschijnt een dinosaurus, die het hoofd van Eva afbijt. De voice-over zegt: “En hij zag dat het goed was”. De andere stem zegt: “Ik zie dat het goed is”. Voornoemde beelden worden opgevolgd door een aantal snel opeenvolgende andere (historische) beelden.

Vervolgens komt een huis in beeld. Op het dak van het huis verschijnen drie zonnepanelen. De voice-over zegt: “En op de vier-triljoenste dag, creëerde de Nederlandse Energie Maatschappij zonne-energie. Voor iedereen. Nu zonder extra kosten; drie zonnepanelen bij een vijfjarig energie-contract. Goed hè?”. Tot slot verschijnt weer de eerder genoemde hand, die een grote steen op het huis plaatst. Op de steen staat het logo van De Nederlandse Energie Maatschappij en de tekst:

“IKZEGZON.NL

Kijk op ikzegzon.nl voor de voorwaarden”.

De eerder gehoorde stem zegt: “Ik zeg doen”.

De klacht

Deze luidt, samengevat, als volgt.

1.

De commercial is grievend voor de christenen in Nederland. Klager acht het zeer kwalijk dat Gods naam misbruikt wordt ten behoeve van een commercial en dat Hij op deze manier belachelijk wordt gemaakt. Klager is van mening dat de artikelen 2 en 4 van de Nederlandse Reclamecode zijn geschonden.

2.

Voorts acht klager de commercial misleidend. De panelen zijn niet gratis. Men moet € 25,- per maand betalen. Daarvoor krijgt men een vergoeding terug van € 15,-. Men moet derhalve

€ 10,- per maand betalen.

Het verweer

1.

Met betrekking tot het in de klacht onder punt 1 gestelde, wijst adverteerder erop dat de Commissie terughoudendheid dient te betrachten bij de toetsing aan de vraag of een reclame in strijd is met de goede smaak of het fatsoen of dat deze nodeloos kwetsend is. Op ludieke wijze wordt gewezen op het belang van de zon voor het bestaan op aarde. In de reclame wordt niets grievends gezegd of gesuggereerd over God of over Christenen. Niet kan worden gezegd dat Gods naam wordt misbruikt of belachelijk wordt gemaakt.

2.

Adverteerder vat deze klacht aldus op dat klager de reclame in strijd acht met artikel 8.5 juncto bijlage 1, punt 19 van de Nederlandse Reclame Code (NRC). Zij voert aan dat niet wordt gesteld dat de zonnepanelen gratis zijn. Reeds om die reden acht adverteerder de klacht ongegrond. Bovendien gaat de klacht er vanuit dat men € 10,- per maand dient te betalen. Dit is niet het geval. Men betaalt maandelijks € 25,- voor de zonnepanelen. Tegelijkertijd ontvangt men € 15,- ‘ik zeg zon’-korting. Bovendien levert het gebruik van de zonnepanelen per maand een besparing op van circa € 10,-. Per saldo heeft men de zonnepanelen derhalve voor  circa € 0,- per maand (dus zonder extra kosten) en niet voor € 10,- per maand, zoals klager ten onrechte stelt.

De mondelinge behandeling

Mr. Bouthoorn voornoemd licht het standpunt van adverteerder, aan de hand van een pleitnota, nader toe.

Het oordeel van de Commissie

Ad 1.

Bij de beantwoording van de vraag of een reclame-uiting nodeloos kwetsend, dan wel in strijd met de goede smaak of het fatsoen is, stelt de Commissie zich, gelet op het subjectieve karakter van deze criteria, terughoudend op.

In het kader van het aanbod van een zonne-energiecontract wordt verwezen naar het scheppingsverhaal en in het bijzonder naar het ontstaan van het licht (de zon), hetgeen op zichzelf niet ongeoorloofd is. Naar het oordeel van de Commissie worden met deze op het product afgestemde reclame en de manier waarop het scheppingsverhaal hierin, op luchtige wijze, tot uitdrukking wordt gebracht, de grenzen van het toelaatbare niet overschreden.

Op grond van het voorgaande is de Commissie van oordeel dat niet kan worden gezegd dat de commercial nodeloos kwetsend dan wel in strijd met de goede smaak of het fatsoen is zoals bedoeld in de artikelen 2 en 4 van de Nederlandse Reclame Code (NRC).

De Commissie onderkent dat de onderhavige commercial niet door iedereen wordt gewaardeerd. Dit enkele feit leidt echter niet tot een ander oordeel.

Ad 2.

In de commercial wordt gezegd dat men ‘nu zonder extra kosten drie zonnepanelen bij een vijf-jarig energie-contract’ krijgt.

Naar adverteerder heeft meegedeeld en naar blijkt uit de voorwaarden op de website, betaalt men voor de aanschaf van de panelen per maand € 25,-. Hiervan ontvangt men per maand € 15,- direct terug, te weten in de vorm van een ‘ik zeg zon’-korting op zijn energierekening.

Aldus blijft een maandelijks te betalen bedrag over van € 10,- voor de aanschaf van de zonnepanelen. Klagers bezwaar op dit punt houdt in dat de panelen, in tegenstelling tot hetgeen in de reclame wordt gesuggereerd, aldus niet gratis zijn.

Naar het oordeel van de Commissie wordt met de mededeling dat men ‘nu zonder extra kosten drie zonnepanelen bij een vijf-jarig energie-contract’ krijgt, geïmpliceerd dat men, wanneer men een vijf-jarig contract aangaat, voor de panelen niets hoeft te betalen. Dit is naar het oordeel van de Commissie gelijk te stellen aan de mededeling dat in dat geval de panelen op zichzelf kosteloos zijn.

Op grond van punt 19 van de bij artikel 8.5 behorende bijlage 1 van de NRC, waarop de klacht kennelijk is gebaseerd, is de omschrijving van een product als ‘gratis’, ‘voor niets’ of ‘kosteloos’ en dergelijke onder alle omstandigheden misleidend als iets anders moet worden betaald dan de onvermijdelijke kosten om in te gaan op het aanbod en het product af te halen dan wel dit te laten bezorgen.

Nu, naar is gebleken, voor de panelen per maand netto een bedrag van € 10,- dient te worden betaald en nu niet is gesteld of gebleken dat deze kosten onvermijdelijke kosten zijn om in te gaan op het aanbod en het product af te halen dan wel dit te laten bezorgen, is het omschrijven van het product als ‘zonder extra kosten’ misleidend op grond van het genoemde punt 19 van de bij artikel 8.5 behorende bijlage 1 van de NRC en daardoor oneerlijk in de zin van artikel 7 NRC.

Adverteerder heeft op dit punt aangevoerd dat het gebruik van de zonnepanelen per maand een besparing oplevert van ‘circa’ € 10,- per maand, waarmee de kosten van € 10,- per maand naar haar mening kunnen worden gecompenseerd. Naar het oordeel van de Commissie kunnen echter, nog daargelaten dat kennelijk niet in alle gevallen maandelijks een besparing van € 10,- wordt gehaald, de aanschafkosten van de zonnepanelen niet worden gelijkgesteld aan een besparing die deze per maand zullen opleveren op de energierekening. Van zonnepanelen is nu juist een bijkomend voordeel dat geld wordt bespaard op de energierekening. Nu adverteerder deze besparing verrekent met de aanschafprijs van de zonnepanelen, teneinde in haar reclame mee te delen dat de panelen kosteloos worden verkregen, ontneemt hij daarmee dit voordeel.

De misleiding wordt evenmin weggenomen door de verwijzing in de commercial naar de voorwaarden op de website van NLEnergie.

Gelet op het bovenstaande oordeelt de Commissie als volgt.

De beslissing

Gelet op het onder Ad 2 geoordeelde acht de Commissie de reclame-uiting in strijd met artikel 7 NRC. Zij beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.

Voor het overige wijst de Commissie de klacht af.