De bestreden reclame-uitingHet betreft een paginagrote advertentie van enie.nl in dagblad Trouw van 14 maart 2020.
In de advertentie staat, onder het logo van Enie.nl, de volgende tekst:
“Zonne-energie op de eenvoudige manier
Het kan.
Door zonnepanelen te huren, reken je direct af met stijgende energieprijzen. En dat met je eigen 100% duurzame zonne-energie. Eenvoudig en zorgeloos.
Waarom steeds meer huishoudens zonnepanelen huren?
Geen investering
Direct besparen op je energiekosten
Na 10 jaar je eigen gratis zonne-energie
Altijd verzekerd van service en onderhoud
Zonne-energie, ook voor jou toegankelijk.
Ga voor een gratis persoonlijk advies naar enie.nl/hetkan.”
In de advertentie is onder de kop “Na 10 jaar gratis zonne-energie” een grafiek opgenomen met daarin een lijn voor “grijze stroom” en een lijn voor “enie.nl”. De lijn voor grijze stroom loopt in een periode van 30 jaar schuin omhoog. De lijn voor “Enie.nl”, die iets onder de lijn voor grijze stroom begint, blijft van 0 tot 10 jaar vlak, zakt vervolgens naar “€ 0” en blijft in de periode van 10 tot 30 jaar op de nul-eurolijn lopen.
Het standpunt van klager
Het standpunt van klager, zoals weergegeven in de klacht en aangevuld bij repliek, wordt als volgt samengevat.
In de advertentie wekt Enie.nl de indruk dat bij het huren van zonnepanelen de eerste tien jaar een vast bedrag moet worden betaald voor stroom, dat lager is dan het bedrag voor grijze stroom, en dat na tien jaar de kosten voor zonnestroom nul worden. Klager stelt dat de uiting om de volgende redenen misleidend is.
a)
Afgezien van de vraag of daadwerkelijk sprake is van ‘huur’ – wat klager betwijfelt, maar dit ‘zij adverteerder vergeven’ – blijkt de consument na afloop van de periode van tien jaar de installatie tegen een vergoeding te kunnen overnemen of verder te kunnen huren. Er zijn dus na tien jaar nog steeds kosten verbonden aan de zonnestroom. Hierdoor is er geen sprake van “gratis zonne-energie”. Ook de grafiek is niet juist: de lijn voor Enie.nl moet óf na tien jaar een extra piek vertonen wegens de vergoeding voor de overname van de installatie óf in de periode na tien jaar boven € 0 liggen wegens de verlengde huur.
b)
Bij de twee lijnen in de grafiek zijn ten onrechte alleen de kale elektriciteitsprijzen weergegeven en zijn de belastingen buiten beschouwing gelaten, terwijl die voor een groot deel de prijs van stroom bepalen. Gelet op het huidige beleid om de energiebelasting op stroom te verlagen en die op gas te verhogen, zou de prijs inclusief belastingen weleens veel minder sterk kunnen stijgen dan in de grafiek is weergegeven.
c)
De kern van klagers bezwaar tegen de advertentie is dat in de advertentie niet wordt gewezen op de (voorgenomen) afschaffing van de salderingsregeling. Het financiële nadeel dat de huurder van de zonnepanelen daardoor lijdt, bestaat uit het vervallen van de saldering van de energiebelasting, heffing duurzame energie en btw. Ook zal dan de teruglevergoeding die energiebedrijven aan de klant moet betalen lager zijn dan de prijs die de klant op zijn beurt moet betalen als hij de teruggeleverde stroom weer afneemt op een moment dat de zon niet schijnt. Dit verschil zal naar verwachting niet geheel worden gecompenseerd door de terugleversubsidie van de overheid. Na afschaffing van de salderingsregeling is dus alleen de door de zonnepanelen opgewekte stroom die direct in het huishouden kan worden gebruikt nog gratis. Voor de stroom die de consument afneemt in de zonloze uren zal hij moeten gaan betalen. Klager licht een en ander aan de hand van een rekenvoorbeeld toe. In 2014 heeft de Commissie naar aanleiding van eenzelfde soort klacht van klager nog geoordeeld dat de salderingsregeling als gegeven mocht worden beschouwd, omdat de toekomst van de regeling op dat moment nog onduidelijk was (dossier 2014/00696). Die situatie geldt nu niet meer. Inmiddels ligt er een wetsvoorstel met gedetailleerde plannen om de salderingsregeling vanaf 2023 in acht jaar af te bouwen en te vervangen door het genoemde teruglevertarief van de energieleverancier plus een terugleversubsidie van de overheid.
Klager concludeert dat Enie.nl op zijn minst bij de grafiek een disclaimer had moeten opnemen waarin zij waarschuwt dat het effect van een mogelijke verandering van de salderingsregeling het rendement van de zonnepanelen sterk (negatief) kan beïnvloeden.
Het verweer
Het standpunt van Enie.nl, zoals weergegeven in het verweer en bij dupliek, wordt als volgt samengevat.
Er is sprake van huur van de zonnepanelen, waarbij er voor de huurder na tien jaar de volgende mogelijkheden bestaan:
– overname van de installatie tegen betaling van € 25,- per paneel
– verlenging van de huurovereenkomst tegen een nader te bepalen vergoeding en looptijd
– verwijdering van de installatie op kosten van Enie.nl.
In de grafiek worden (sec) de prijzen van grijze stroom en van zonne-energie weergegeven. De prijs van grijze stroom laat een stijgende lijn zien, die is gebaseerd op de historische stijging van de energieprijs volgens het CBS en de verwachtingen (kabinetsbesluiten) voor de komende periode. De prijs voor zonne-energie is de eerste tien jaar vlak en zakt dan af naar nul euro. Dit komt overeen met de vaste huurvergoeding voor de zonnepanelen gedurende tien jaar en de mogelijkheid om daarna de installatie over te nemen, waarna de klant eigenaar is van de panelen (met een levensduur van 25-30 jaar). Omdat voor de installatie dan geen kosten meer worden gemaakt, hoeft de klant voor de opgewekte zonne-energie niet meer te betalen en heeft hij dus gratis zonne-energie. Voor de energie die niet met de zonnepanelen wordt opgewekt moet natuurlijk wel worden betaald. Daarom staat in de advertentie “gratis zonne-energie” en niet ‘gratis energie’ of ‘nul energiekosten’.
De grafiek staat los van de salderingsregeling voor zonne-energie. In het persoonlijke adviesgesprek, dat in de advertentie wordt genoemd, wordt een berekening gemaakt van het huidige en het toekomstige verbruik. Hierbij wordt de klant geïnformeerd over het effect van afschaffing van de salderingsregeling, ook al betreft dit nog geen definitieve en geïmplementeerde wet.
Enie.nl concludeert dat de advertentie niet misleidend is.
Het oordeel van de Commissie
1.
De Commissie stelt voorop dat zij niet ingaat op de vraag of de aanduiding ‘huren’ een juiste benaming is voor de in de advertentie aangeprezen overeenkomst met Enie.nl, nu klager uitdrukkelijk heeft meegedeeld dat hij deze benaming geen onderdeel van zijn klacht wil maken.
2.
De klacht stelt in de eerste plaats aan de orde dat de mededeling “Na 10 jaar (je eigen) gratis zonne-energie” onjuist en om die reden misleidend is.
Deze klacht slaagt. Als erkend is komen vast te staan dat de consument na afloop van de huurperiode van tien jaar de keuze heeft uit drie mogelijkheden, te weten het overnemen van de zonnepanelen tegen een vergoeding, het verlengen van de huurovereenkomst tegen een nader te bepalen vergoeding en looptijd of het laten verwijderen van de installatie. In geen van deze gevallen ontvangt de consument na tien jaar zonne-energie zonder daarvoor op enigerlei wijze te moeten betalen. De mededeling “Na 10 jaar (je eigen) gratis zonne-energie” is daarom in strijd met punt 19 van Bijlage 1 behorend bij artikel 8.5 van de Nederlandse Reclame Code (NRC). Hierin is bepaald dat het onder alle omstandigheden misleidend is om in reclame een product als ‘gratis’ te omschrijven als de consument iets anders moet betalen dan de onvermijdelijke kosten om op het aanbod in te gaan en het product af te halen dan wel te laten bezorgen. Nu de uiting op dit punt misleidend is, is de uiting oneerlijk in de zin van artikel 7 NRC.
3.
Verder moet worden beoordeeld of de grafiek misleidend is door het ontbreken van informatie over de afschaffing van de salderingsregeling. Deze regeling houdt in, kort gezegd, dat over de met zonnepanelen opgewekte stroom die aan het elektriciteitsnet wordt teruggeleverd door de consument geen energiebelasting, heffing duurzame energie en btw behoeft te worden betaald. Hoewel de afschaffing van de huidige salderingsregeling (nog) niet in een wet is vastgelegd, is naar het oordeel van de Commissie wel sprake van zodanig concrete plannen dat de consument in de uiting op de mogelijke afschaffing van de regeling moet worden gewezen. Het is voldoende aannemelijk dat de zonnepanelen minder financieel voordeel zullen opleveren door het wegvallen van de salderingsmogelijkheid en de minder gunstige regelingen die daarvoor naar verwachting in de plaats zullen komen. Gelet op het voorgaande had naar het oordeel van de Commissie bij de grafiek een disclaimer moeten worden opgenomen waarin de consument wordt gewaarschuwd dat de geschetste situatie geldt onder voorbehoud van een gelijkblijvende salderingsregeling. Nu een dergelijke waarschuwing in de uiting ontbreekt, is sprake van het ontbreken van essentiële informatie die de gemiddelde consument nodig heeft om een geïnformeerd besluit over een transactie – het huren van zonnepanelen van Enie.nl – te nemen. Omdat de gemiddelde consument hierdoor ertoe kan worden gebracht een besluit over een transactie te nemen dat hij anders niet had genomen, is de uiting misleidend als bedoeld in de artikel 8.3 aanhef en onder c NRC en daardoor oneerlijk in de zin van artikel 7 NRC.
4.
Het gedeelte van de klacht dat is gericht tegen het buiten beschouwing laten van de belastingen bij de weergave van de stroomprijs in de grafiek, kan niet slagen. Klagers stelling dat de prijs inclusief belastingen “weleens veel minder sterk zou kunnen stijgen dan in de grafiek is weergegeven”, acht de Commissie onvoldoende om de grafiek om die reden misleidend te achten.
5.
Op grond van het voorgaande wordt als volgt beslist.
De beslissing
Gelet op het oordeel onder 2 en 3 acht de Commissie de reclame-uiting in strijd met artikel 7 NRC. Zij beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.
Voor het overige wijst de Commissie de klacht af.